Dünyanın farklı noktalarında yaşayan insanlarla iletişim kurmanız gerektiğinde, onların bulunduğu ülkenin yerel saatini bilmeniz önemlidir. Bu noktada UTC, Zulu saati veya GMT gibi bazı kısaltmalarla karşılaşabilirsiniz.
Eskiden, deniz ticareti dışında küresel bir saat birliği bulunmuyordu. Her ülke, kendi ulusal rasathanesinin hesaplamalarına göre veya bir rasathanesi yoksa, güneşin konumuna göre saat düzenlemeleri yapıyordu.
Fizik ve astronomide en önemli sorunlardan biri zamanı doğru ölçmektir. Ancak gök cisimlerinin hareketlerine bakarak zamanı hassas bir şekilde ölçmek mümkün değildir. Bir noktadan başka bir noktaya kısa bir mesafe kat ettiğinizde bile güneş zamanı değiştiğinden, insanlık tarihinin büyük bir bölümünde günün saati her yerde farklıydı.
Dünyayı Neden Zaman Dilimlerine Böldük?
Zaman konusundaki bu karmaşa, 1800’lere kadar büyük bir sorun teşkil etmedi. Ancak buhar makinelerinin hayatımıza girmesi ve ulaşımın hızlanmasıyla birlikte saat düzenlemeleri arasındaki uyumsuzluklar ciddi bir problem haline geldi. Özellikle trenlerin farklı şehirlerde farklı saatlere göre hareket etmesi, zamanın standartlaştırılması gerekliliğini ortaya çıkardı.
Özellikle Kanada ve ABD gibi uzun demiryolu hatlarına sahip ülkelerde, standart bir zamanın olmaması büyük bir sorun haline gelmişti. Bu karışıklık, tren seferlerinde ciddi aksaklıklara yol açıyordu. Sonunda, İskoç asıllı mühendis Sir Sandford Fleming, 1876 yılında İrlanda’da basılı bir tren tarifesinde yapılan bir hata nedeniyle trenini kaçırınca bu durumu düzeltmeye karar verdi.
Fleming, dünyanın yaklaşık 15 derecelik aralıklarla yerleştirilmiş 24 zaman dilimine bölündüğü bir sistem tasarladı. Ancak bu sistemin uygulanabilmesi için öncelikle başlangıç meridyeninin belirlenmesi gerekiyordu.
Bu soruya cevap bulmak amacıyla, 13 Ekim 1884’te Washington DC’de 25 ülkeden 41 delegenin katıldığı “Uluslararası Meridyen Konferansı” düzenlendi. Toplantıda, en büyük rekabet Paris ve Londra arasındaydı. 1884 yılı itibarıyla dünya deniz ticaretinin yüzde 72’si, o dönemin süper gücü olan Britanya İmparatorluğu’nun Greenwich Kraliyet Gözlemevi’ni saat referansı olarak kabul ediyordu.
Sonunda, Greenwich’ten geçen meridyenin başlangıç meridyeni olarak belirlenmesine karar verildi. Standart zaman, Greenwich’ten başlayarak her 15 derece batı boylamında 1 saat geri, her 15 derece doğu boylamında ise 1 saat ileri olacak şekilde hesaplandı. Yani, başlangıç meridyeni olarak Greenwich’in seçilmesinin bilimsel bir nedeni yoktu.
Zulu Saati (Eşgüdümlü Evrensel Saat) Nedir?
1884 yılında dünyanın saat dilimlerine bölünmesine dair karar alınmış olsa da, ülkelerin bu düzene uyum sağlaması zaman alacaktı. Ancak özellikle havacılık gibi, kısa süre içinde birden fazla saat diliminden geçilmesi gereken alanlarda evrensel bir zaman referansına ihtiyaç vardı.
Bu ihtiyacı karşılamak için UTC (Eş Güdümlü Evrensel Zaman) veya Zulu Saati kullanılmaya başlandı. UTC’nin kullanılması, farklı ülkeler arasındaki saat farklarından kaynaklanan anlaşmazlıkları önleyerek ortak bir zaman planlaması yapılmasını mümkün kıldı.
UTC kısaltması, Fransızca “Temps Universel Coordonné” ve İngilizce “Coordinated Universal Time” ifadelerinin birleşiminden türetilmiştir. Ancak, Fransızca (TUC) ve İngilizce (CUT) kısaltmaları arasında fikir birliği sağlanamadığı için, UTC üzerinde karar kılınmıştır.
Zulu Saati Nasıl Hesaplanır?
Zulu kelimesi kendi başına özel bir anlam taşımaz. Bu terim, NATO fonetik alfabesinden gelmektedir. NATO fonetik alfabesi, pilotlar, polisler, ordu mensupları ve diğer yetkililer tarafından telsiz veya telefon ile iletişim kurarken tercih edilmektedir. Zulu saati kullanımı, küresel ölçekte iletişim alanlarında zaman standardizasyonu sağlamak için önemli bir sistem haline gelmiştir.
Zulu Saati (UTC), dünyanın neresinde olursanız olun değişmez. Bu sayede AM/PM karmaşası veya saat dilimlerini ezberleme gibi sorunlar ortadan kalkar. Her ülkenin yerel saati, UTC’ye göre belirlenen bir zaman farkıyla ifade edilmektedir. Örneğin:
- Tokyo UTC+9
- İstanbul UTC+3
- Miami UTC-4
- Londra UTC+1
Zulu saatini hesaplamak için basit bir matematik işlemi yeterlidir. Diyelim ki bir uçağa bindiniz ve yerel saatle öğleden sonra 2:00’yi (14:00) gösteriyor. Öncelikle bunu 24 saatlik formata çevirin (1400 olarak düşünün). Şimdi gideceğiniz yerin saat farkına bakalım. Örneğin, varış noktanız UTC -7 bölgesinde olsun.
Bu, Zulu saatinin 7 saat gerisinde olduğu anlamına gelir. Yani Zulu saatini bulmak için 1400’den 7 saat çıkarmanız gerekir: 1400 – 700 = 0700 Z. Bu durumda, gittiğiniz yerin Zulu zamanı 07:00 Z olacaktır.
Bu hesaplamaları yolcuların yapmasına gerek yoktur. Ancak uluslararası havacılıkta çalışan pilotlar, hava trafik kontrolörleri ve operasyon ekipleri için hayati bir öneme sahiptir. Tüm dünya ile ortak bir zaman dilimi üzerinden iletişim kurmak, zaman farklarından kaynaklanan hataları ve yanlış anlaşılmaları önlemek için kritik bir gerekliliktir.
Kaynaklar ve ileri okumalar
- What Is Zulu Time? Yayınlanma tarihi: 22 Ocak 2022; Bağlantı: https://www.scienceabc.com
- What Is Zulu Time and How Do You Calculate It?. Yayınlanma tarihi: Bağlantı: https://science.howstuffworks.com/
Size Bir Mesajımız Var!
Matematiksel, matematiğe karşı duyulan önyargıyı azaltmak ve ilgiyi arttırmak amacıyla kurulmuş bir platformdur. Sitemizde, öncelikli olarak matematik ile ilgili yazılar yer almaktadır. Ancak bilimin bütünsel yapısı itibari ile diğer bilim dalları ile ilgili konular da ilerleyen yıllarda sitemize dahil edilmiştir. Bu sitenin tek kazancı sizlere göstermek zorunda kaldığımız reklamlardır. Yüksek okunurluk düzeyine sahip bir web sitesi barındırmak ne yazık ki günümüzde oldukça masraflıdır. Bu konuda bizi anlayacağınızı umuyoruz. Ayrıca yazımızı paylaşarak da büyümemize destek olabilirsiniz. Matematik ile kalalım, bilim ile kalalım.
Matematiksel
