Özellikle kalabalık saatlerde metro çıkışlarında alışılmış manzara yürüyen merdivenlerin önünde yığılmış biçimde bekleyen insanlardır. Bu durumda sıkışıp kaldığımız zamanlarda, bir çoğumuzun sabrı tükenir. Sonrasında da sol tarafa geçerek yürüyen merdivende yürümeye başlarız. Ayrıca bu esnada karşımıza yanyana duran iki kişi denk geldiğinde de oldukça sinirleniriz.
Ancak araştırmalar bu yanyana duran kişilerin hepimiz için doğrusunu yaptığını gösteriyor. Araştırmalara göre yolcuların merdivenin iki yanında hareket etmeden beklemesi, bir gün içerisinde o yürüyen merdivenden en çok sayıda insanın geçmesini sağlıyor.
Geçtiğimiz yıllarda araştırmacılar bir simülasyon modeli oluşturdular. Bu simülasyonda hayali yolcuları yürüyen merdivenlere bindirdiler. Sonuçlar, kimsenin yürümediği, herkesin yanyana hareketsiz durduğu durumda, bir kuyruğun daha hızlı biçimde akacağını ve ortalamaya vurduğumuz zaman herkesin metrodan daha hızlı çıkacağını gösterdi.
Bu söylediğimiz size mantıksız gelmiş olacaktır. Sonucunda yürüyen merdivende yürümek daha hızlıdır. Ancak toplumun tamamı ve toplumun refahı açısından sorun ele alındığında durum budur.
Yürüyen Merdivenleri Daha Efektif Kullanmak Mümkündür
Aşağıda iki simüle edilmiş senaryodan elde edilen sonuçları aşağıda görüyorsunuz. 1. senaryo insanların gerçek hayatta yürüyen merdivene nasıl bindiğini yansıtıyor. Bu duruma göre %40’ımız yürümeyi ve %60’ımız sağ tarafa çekilip beklemeyi tercih ediyoruz. 2. senaryo ise yürüyen merdivendeki herkes sağlı sollu durduğu zaman sonucunda ne olacağını yansıtıyor.
Sonuç olarak görüyoruz ki yürüyen merdiven giriş noktasındaki kuyruk uzunluğu, herkes ayakta durduğunda önemli ölçüde azalıyor. Bu durumda her bir kişi için ortalama yolculuk süresi de düşüyor. Ancak genellikle yürümeyi tercih eden kişiler için aynı sonuç geçerli olmuyor. Sonucunda bu kişilerin yolculuk süreleri 46 saniyeden 59 saniyeye çıkıyor.
Yürüyen merdivende ne olursa olsun ben yürürüm diyen bir kişi iseniz aslında sonuçlar sizin bu fikrinizi destekliyor. Sonucunda çalışma sonuçları bu hareketinizin sizi gerçekten de gideceğiniz yere daha hızlı ulaştırdığını gösteriyor. Ancak genele baktığınız zamanlar diğer insanlar sizin bu hareketiniz yüzünden daha uzun süre bekliyor gibi gözüküyor.
Araştırmalar Yürüyen Merdivende Yürümek Yerine Durmanın Daha Verimli Olduğunu Gösteriyor
2011’de Greenwich Üniversitesi’nde yapılan bir araştırma, insanların ortalama olarak yaklaşık yüzde 75’inin yürüyen merdivenlerde durduğunu, diğer yüzde 25’inin ise yürüdüğünü gösterdi. Bu da bir yürüyen merdivenin yarısını, onu kullanan insanların sadece dörtte biri için ayırmış olduğumuzu gösteriyor. Bunun da fazla mantıklı olmadığını görebilirsiniz.
Ayrıca insanlar yürüyen merdivenin yürüyen tarafında, ayakta duran tarafına göre daha fazla takip mesafesi yaratma eğilimindedir. Yani iki yürüyen kişinin arasında iki duran kişiye göre daha fazla mesafe vardır. Söz konusu olan şey verimlilik olduğunda da, bu çok da istenen bir şey değildir.
Tüm bu nedenlerden dolayı dünyada bazı ülkeler yürüyen merdivenlerde yürünmesine izin vermemeye başladı. Tokyo ve Hong Kong gibi bazı şehirler yıllardır yürüyen merdivende yürümeyi azaltmak için girişimlerde bulunmaktadır. Toronto metro sisteminde, güvenlik uzmanlarının tavsiyesi üzerine insanları soldan yürümeye teşvik eden tabelalar kaldırılmıştır.
Londra’da, metro istasyonunda “yalnızca ayakta durulur” politikasını başlatan mühendisler, saatlik kapasitede %27’lik bir artış elde ettiler. Bir başka çalışmada normal bir haftada sabah 8:30 ile sabah 9:30 arasında 12.745 kişiyi taşıyan bir yürüyen merdiven, bu kural sonucunda 16.220 kişiyi taşıyabildi.
Sonuç olarak;
Bu yöntemin yaygınlık kazanacağı elbette tartışmalıdır. İnsanların alışkanlıklarını değiştirmek zordur. Ancak insanlar bir yürüyen merdivene yaklaştığında genellikle önlerindeki kişinin yaptığı şeyi yaparlar. Eğer önlerindeki kişi yürürse, yürürler. Önlerindeki kişi duruyorsa, dururlar. Tek gereken birinin trendi başlatmasıdır.
Ayrıca bu durum ortalama herkes için daha hızlı aydınlığa çıkma anlamına gelse de kimi insanlar hareketsiz durmayı sevmezler. Özellikle aceleleri olduğunda hareket etmenin ilerleme kaydettikleri anlamına geldiğini düşünürler. Bu nedenle bu kişilerin beklemesi psikolojik açıdan da zorlayıcı olacaktır.
Sonucunda bu yaklaşım insanlardan genellikle kötü oldukları bir şeyi yapmalarını ister. Bu, daha büyük bir iyilik adına anlık hazzı ertelemektir. Ancak toplumun refahını düşünüyorsak zaman zaman buna katlanmamız da gerekecektir.
Kaynaklar ve ileri okumalar
- Is It More Efficient to Stand or Walk on an Escalator? This Scientist Has The Answer. Yayınlanma tarihi: 14 Mart 2019; Bağlantı: https://www.sciencealert.com
- Kinsey, Michael & Galea, E.R. & Lawrence, Peter. (2012). Modelling Evacuation Using Escalators: A London Underground Dataset. 10.1007/978-3-319-02447-9_32.
- Don’t Walk on Escalators. It’s Faster if Everyone Stands.. Yayınlanma tarihi: 22 Haziran 2016; Bağlantı: https://slate.com/technology/
Size Bir Mesajımız Var!
Matematiksel, 2015 yılından beri yayında olan ve Türkiye’de matematiğe karşı duyulan önyargıyı azaltmak ve ilgiyi arttırmak amacıyla kurulmuş bir platformdur. Sitemizde, öncelikli olarak matematik ile ilgili yazılar yer almaktadır. Ancak bilimin bütünsel yapısı itibari ile diğer bilim dalları ile ilgili konular da ilerleyen yıllarda sitemize dahil edilmiştir. Bu sitenin tek kazancı sizlere göstermek zorunda kaldığımız reklamlardır. Yüksek okunurluk düzeyine sahip bir web sitesi barındırmak ne yazık ki günümüzde oldukça masraflıdır. Bu konuda bizi anlayacağınızı umuyoruz. Ayrıca yazımızı paylaşarak da büyümemize destek olabilirsiniz. Matematik ile kalalım, bilim ile kalalım.
Matematiksel
