Gelecek nesli etiketleme yarışı uzun süredir devam ediyor. Haberlerde X, Y, Z, Alfa kuşağı hakkında pek çok şey duyuyoruz. Anlaşılan tarihte ilk kez, Dünya üzerinde birbirine zıt özelliklere, tutum ve tercihlere sahip bir çok nesil birlikte yaşıyor. Peki ama kuşak farkı dediğimiz şey tam olarak nedir?
Kuşak, nesil ya da jenerasyon dediğimiz etiketler çağdaş yaşamın kaçınılmaz bir unsurudur. Nesiller aile yapısına, yaşam evresine veya tarihsel olaylara göre tanımlanmaktadır. Ancak çoğu zaman belirli bir dönemde doğan insanlardan oluşan “gruplar” olarak sınıflandırılırlar.
Bu nedenle de ortak deneyimlere, davranışlara ve ideallere sahip olduğu varsayılan topluluklara X kuşağı, Alfa kuşağı gibi etiketler verilir. Ama faydalılar mı? Kuşak farkı etiketleri kimi durumlarda zarar da verir mi? Cevap karmaşıktır ve büyük ölçüde araştırmacıların benimsediği yaklaşıma bağlıdır.
Kuşak Farkı Fikri Nasıl Ortaya Çıktı?
Bu fikrin kökeni Alman sosyolog Karl Mannheim ve İspanyol filozof José Ortega y Gasset’e kadar uzanıyor. Kendileri bu tip tanımlamaların, tarih boyunca aynı yolculuğu paylaşan başkalarını tanımlamamıza ve onlarla bağlantı kurmamıza izin verdiğini düşünüyorlardı. İlk kuşağa sessiz nesil adı verilecekti. Bu kuşak 1925’ten 1945’e kadar doğanları yani İkinci Dünya Savaşı’nı yaşamış insanları tanımlıyordu. Kendilerine, savaş ile ekonomik bunalım döneminde büyüdükleri için bu isim verilmişti.
Devamında Baby Boomers yani Bebek patlaması kuşağı geldi. İkinci Dünya Savaşı’nın sona ermesinin ardından doğumlardaki artışın sonucu olarak 1945’ten 1964’e kadar “bebek patlaması” dönemi gelmişti. Bu dönem de adını bir başka kuşağa verecekti.
Baby Boomers’ın ardından 1965’ten 1976’ya kadar “X Kuşağı” geldi. Charles Hamlett ve Jane Deverson tarafından türetilen terim (başlangıçta gençlik yıllarındaki Baby Boomers’ı kastediyor), Douglas Coupland’ın 1991 tarihli aynı adlı romanıyla popüler hale geldi
Bu kuşak, gençlik yıllarında MTV’de müzik videoları izleyerek ve Walkman’lerde kaset dinleyerek büyüdü. Yetişkinlikte bunların hepsinin teknolojik dönüşümlerine şahit oldular. Bu da onları teknolojiyi ilk deneyimleyenler haline getirdi. Emekliliklerini uzatan Baby Boomers’la birlikte çalışmayı zor bulan X Kuşağı’nın çoğu kırklı yaşlarında işlerini bıraktı. Kendi işlerini kurdu ve başarılı girişimciler oldu.
Kuşak Farkının Belirginleşme Dönemi: Dijital yerliler.
Y kuşağı olarak bilinen grup Amerikalı yazarlar William Strauss ve Neil Howe tarafından 2000 yılında tanımlandı. Her ne kadar bu grubun doğum tarihi 1970’lerin sonları gibi kabul edilse de, bazı hesaplamalar bu kuşağın üyelerini 1990’ların ortası ile 2000’lerin başı arasına da yerleştirdi.
“Z Kuşağı” ise 1990’ların ortalarında doğan kuşağın şu anki adıdır. Ancak hiper bağlantılı bir dünyada büyüyen bu kuşak için başka İgen gibi başka etiketler de kullanılmaktadır. Üstelik sadece bu kadar da değil. 2010 yılından sonra doğmuş olan nesil Alfa Kuşağı olarak adlandırılıyor. Bu da onları 21. yüzyılın ilk çocukları yapıyor. Alfalar, küresel kuşak veya ekran kuşağı olarak da isimlendiriliyor. Alfa kuşağını ise 2025 yılından itibaren Beta kuşağı, ardından ise Gama ve Delta kuşakları takip edecek.
Kuşak Farkı Tanımlamaları İle İlgili Sorun Nedir?
2000’li yılların başında araştırmacılar, kuşak gruplarını kişilik, tutum, değer ve davranışlar gibi çeşitli faktörlere göre karşılaştırarak kuşak farkının gerçekten var olup olmadığını sormaya başladılar. 2014 yılında yapılan bir çalışmada kanıtların yetersiz olduğu sonucuna varılacaktı. Elbette bazı gözlemlenebilir farklılıklar vardı, ancak bu farklılıklar genellikle küçüktü ve tutarlı bir şekilde tekrarlanabilir değildi.
Bir neslin sonu ile diğerinin başlangıcını hangi yılın ayırdığı genellikle belirsizdir. Daha da önemlisi bir neslin tam olarak nasıl tanımlanacağı konusunda bile henüz araştırmacılar tam bir karara varamamıştır. Bazı araştırmacılar doğum yılınızın neslinizi belirlediğine ve bunun kişiliğinizi, tutumlarınızı ve davranışlarınızı etkilediğine inanıyor. Ancak bazıları ise, nesilleri hem birey hem de toplumun bir üyesi olarak kimliğinizi şekillendiren ve yansıtan daha karmaşık bir sosyal olgu olarak görüyor.
Son olarak kuşaklar için kullanılan etiketler evrensel değildir. Bazı insanlar kendilerini herhangi bir kuşak grubuyla özdeşleştirmez. Ayrıca bu etiketlemeler insanlarda karmaşık tepkiler oluşturur. “Y kuşağı” terimi, yeni çağın çocukları için iyimser bir etiket olarak düşünülmüştü. Ancak kısa sürede bir lakap haline geldi. Diğer kuşak etiketlerinin de aşağılayıcı bir ifade haline geldiği bir çok örnek mevcuttur.
Sonuç olarak
Hiçbir nesil, tek bir kişilik tipine, tek bir mizaç ve tutuma sahipmiş gibi nitelendirilmemelidir. “Y Kuşağı narsisttir” gibi nesiller arası iddialar tamamen kanıttan muaf değildir, ancak farklılıkları göz ardı ettiği için sakıncalı söylemlerdir. Herkes gençlerin bir bütün olarak yaşlı yetişkinlerden farklı olduğu konusunda hemfikirdir. Ancak gençlerin hepsi aynı değildir. Bunun tersini kabul etme de zararlı bir yaklaşımdır.
Kuşak farkı ile ilgili öncül çalışmalar birebir görüşmelerin neticesinden elde edilmişti. Ancak günümüzde hakemli çalışmaların çoğu artık birkaç on yıl boyunca toplanan verileri kullanıyor. Bu çalışmalarda da yaştan ziyade kültürel değişimin etkilerine odaklanıyor.
Kaynaklar ve ileri okumalar:
- Do You Know the Difference BetweeBaby boomers, Gen X, Millennials and Gen Z labels. Necessary or nonsense? Yayınlanma tarihi: 10 Mart 2020. Kaynak site: Conversation. Bağlantı: Baby boomers, Gen X, Millennials and Gen Z labels: Necessary or nonsense?
- Costanza DP, Finkelstein LM. Generationally Based Differences in the Workplace: Is There a There There? Industrial and Organizational Psychology. 2015;8(3):308-323. doi:10.1017/iop.2015.15
- Leach, Rebecca & Phillipson, Chris & Biggs, Simon & Money, Annemarie. (2013). Baby boomers, consumption and social change: The bridging generation?. International Review of Sociology. 23. 10.1080/03906701.2013.771053.
- Lyons, Sean & Kuron, Lisa. (2014). Generational differences in the workplace: A review of the evidence and directions for future research. Journal of Organizational Behavior. 35. 10.1002/job.1913.
- Konrath, S. H., O’Brien, E. H., & Hsing, C. (2011). Changes in Dispositional Empathy in American College Students Over Time: A Meta-Analysis. Personality and Social Psychology Review, 15(2), 180-198. https://doi.org/10.1177/1088868310377395
Size Bir Mesajımız Var!
Matematiksel, 2015 yılından beri yayında olan ve Türkiye’de matematiğe karşı duyulan önyargıyı azaltmak ve ilgiyi arttırmak amacıyla kurulmuş bir platformdur. Sitemizde, öncelikli olarak matematik ile ilgili yazılar yer almaktadır. Ancak bilimin bütünsel yapısı itibari ile diğer bilim dalları ile ilgili konular da ilerleyen yıllarda sitemize dahil edilmiştir. Bu sitenin tek kazancı sizlere göstermek zorunda kaldığımız reklamlardır. Yüksek okunurluk düzeyine sahip bir web sitesi barındırmak ne yazık ki günümüzde oldukça masraflıdır. Bu konuda bizi anlayacağınızı umuyoruz. Ayrıca yazımızı paylaşarak veya Patreon üzerinden ufak bir bağış yaparak da büyümemize destek olabilirsiniz. Matematik ile kalalım, bilim ile kalalım.
Matematiksel
