Vincent van Gogh’un Kulağını Kesmesinin Nedeni Nedir?

Vincent Willem Van Gogh, sanat tarihinin en tanınmış ve en etkili şahsiyetlerinden biridir. Ancak van Gogh kesik kulağı ile de anımsanır. Peki bir insan kendi kulağını neden keser? Önce hikayesini anımsayalım.

Hollandalı ressam Vincent van Gogh 35 yaşındayken bir jiletle sol kulağının alt yarısını kesti. Kanayan yarasını sardıktan sonra, kopan kulağını kağıda sardı. Sonrasında da kulağını Fransa’nın Arles kasabasındaki bir geneleve götürdü ve kulağını burada çalışan bir temizlikçi kadına uzatarak “dikkatli bir şekilde saklamasını” söyledi.

Van Gogh daha sonra evine döndü. Aynı akşam evinde baygın halde bulundu. Sonrasında da yakındaki bir hastaneye götürüldü. Kopuk kulak hastaneye getirilse de ne yazık ki aradan çok fazla zaman geçmişti. Bu olaydan geriye ölümsüz iki eser kaldı. Bunlardan ilki Self-Portrait with Bandaged Ear and Pipe isimli oto portresi idi. Diğeri ise aşağıda gördüğünüz Self-Portrait with Bandaged Ear isimli resmi idi.

Tüm sanat tarihinin tartışmasız en ünlü öyküsü olan Vincent van Gogh’un kulak hikayesi, onun ölümünden sonra popüler olmasına büyük katkıda bulunmuştur. Daha önce resimlerinden birini görmemiş olsanız bile bu kulak hikayesini bilirsiniz. Ancak van Gogh’un neden kulağını kestiğini ve neden bir geneleve götürmeye karar verdiğini ve ne amaçla bir kadına verdiğini bilmiyor olabilirsiniz.

Van Gogh’un Kulağını Kesmesinin Sonrasında Neler Yaşandı?

Aslına bakarsanız bu olay van Gogh’un sanatsal kariyerini bitirmese de, bir yetişkin olarak yaşamının sonunu işaret etti. Kulak kesme olayından sonra ertesi sabah hastaneye kaldırıldı. Arkadaşlarına yazdığı mektuplardan bu süreçte uzun süre enfeksiyonla uğraştığını biliyoruz. Ayrıca bu süreçte tamamen kafasının karışık olduğu ve ne söylediğini veya ne yaptığını bilmediği de söyleniyor.

Sonunda Saint-Remy’deki Saint-Paul-de-Mausole psikiyatri hastanesine yatmaya karar verdi. Vincent bu hastanede bir yıl geçirdi ve bu süre boyunca sürekli resim yaptı. Resim yapmak hastalığı için iyi bir çare gibi görünüyordu.

Saint Rémy’deki hastanededen sonra Van Gogh, 1890 yılının Mayıs ayının ortalarında Paris’teki kardeşi Theo’ya daha yakın olmak için buradan ayrılacaktı. Ancak zihinsel durumu asla tam olarak iyileşmedi. Kendini göğsünden vurmadan önce dokuz hafta daha yaşadı. Devamında da aldığı yara sonucunda hayatını kaybetti. Öldüğünde 37 yaşındaydı.

Van Gogh’un rahatsızlığının ne olduğu kesin olarak bilinmiyor. Van Gogh’un varisleri ve ilk dönem tarihçileri, onun sanatsal başarılarını öne çıkarmayı tercih ettiler. Bu nedenle, 1950’lere kadar sanatçının akıl hastalığı akademik çalışmanın konusu olmadı.

Van Gogh ve kulağını kesme hikayesi genellikle onun psikolojisindeki bozulmalar ile ilişkili olarak düşünülmektedir. 1981 tarihli bir makalede, W.M. California-Berkeley Üniversitesi’nde bir araştırmacı bunun için olası 13 geçerli hipotezi özetledi. Peki ama bunlardan hangileri doğru, hangileri yanlış? Yoksa sebep hepsinin bir karışımı mı? Anlamaya çalışalım.

Van Gogh’un Kulak Hikayesinin Nedenini Anlamak İçin Onun Ruh Halini Anlamak Gerekiyor

Vincent’ın hayatında profesyonel bir amaca hizmet etmenin yanı sıra kardeşinin sırdaşı olarak çok önemli bir yere sahip olduğunu biliyoruz. Van Gogh, hem maddi hem de duygusal destek için Theo’ya güvenmekteydi. 1872’den Vincent’ın ölümüne kadar 18 yıl boyunca kardeşler birbirlerine yüzlerce mektup yazdılar. Bugün bu mektupların yaklaşık 700’ü varlığını sürdürüyor. Bu da bize Vincent van Gogh’u daha iyi anlamımızı sağlıyor.

Theo, Vincent’ın bir dizi finansal krizden zihinsel çöküşlerine kadar sayısız mücadelesinde ona yardımcı oldu. Ayrı olsalar bile, Theo sürekli yazışmalar aracılığıyla Vincent’ı desteklemeye devam etti. Bir olasılık  kardeşi Theo’nun nişanlanma kararını öğrenince kulağını kesmesi biçimindedir. Sonucunda Theo’nun dikkatini çekmek, onu üzmek ve onu zorlamak için kendine zarar vermiş olması mümkündür.

Bir başka hipotez Van Gogh’un ressam arkadaşı Paul Gauguin’le 23 Aralık 1888 günü yaşadığı tartışmanın ardından ‘bir delilik anı’nda kulağını kestiği biçimindedir. Bir başka hipotez ise daha evvel bir resmini yaptığı Roulin Ailesini kıskanması biçimindedir. Kendisinin özellikle çocukların gördüğü ilgiyi kıskandığı iddia edilmektedir.

Alternatif bir teori onun gördüğü bir boğa güreşinden etkilendiğini ileri sürer. Bunun nedeni de her dövüşün sonunda matadorların seçtikleri bir bayana bir ödül olarak boğanın kulağı vermesidir. Belki de Runyan’ın aktardığı gibi van Gogh kendisini hem “yenilen boğa hem de yenen” olarak görüyordu.

Sonuç Olarak;

Yaptığımız eylemler için tek bir açıklama hiçbir zaman olası değildir. Muhtemelen benzer bir durum Van Gogh’un kulağını kesmesi için de geçerlidir. Van Gogh’un motivasyonu ne olursa olsun, kendini yaralama hikayesi, onun bir sanatçı olarak mirasını sağlamlaştırdı.

Bu arada Van Gogh hakkında devam eden araştırmalar sanatçının psikolojik rahatsızlığının ne olduğuna da odaklanmaktadır. Günümüzden geçmişe gidip buna karar vermek çok olası olmasa da sanatçının Borderline kişilik bozukluğu ile boğuştuğu ve semptomların alkol ve yetersiz beslenme ile daha da kötüleştiği düşünülmektedir.

1889 Haziranında, Vincent Van Gogh, odasının penceresinden bakarak, gün doğumu öncesi manzarasını çizdi. Bunun sonucunda da unutulmaz Yıldızlı Gece tablosu ortaya çıktı. Geçtiğimiz yıllarda araştırmacılar tablodaki desenlerin türbülanslı akışın özelliklerine uyup uymadığını belirlemeye çalıştılar. Sonucunda desenlerin Kolmogorov’un denklemine yakınlık gösteren bir yapıda olduğunu buldular.

Sanatçının psikolojik olarak çalkantılı dönemlerinde türbülansı daha iyi yansıtması bir tesadüf mü yoksa bu ruh hali türbülansı yansıtma konusunda sanatçıda bir şeyleri mi tetiklemişti? Bu da elbette bilinmiyor. Detaylar için Van Gogh Yıldızlı Gece Tablosunun Ardındaki Matematik başlıklı yazımıza bakabilirsiniz.

Kaynaklar ve ileri okumalar

• The real reason Vincent van Gogh cut off his ear. Kaynak site: Big Think. Yayınlanma tarihi: 21 Nisan 2023. Bağlantı: The real reason Vincent van Gogh cut off his ear./
• Lesso, Rosie. “Why Did Vincent van Gogh Cut Off His Ear?” TheCollector.com, Jun 4, 2024, https://www.thecollector.com/why-did-vincent-van-gogh-cut-off-his-own-ear/.
• Runyan WM. Why did Van Gogh cut off his ear? The problem of alternative explanations in psychobiography. J Pers Soc Psychol. 1981 Jun;40(6):1070-7. doi: 10.1037//0022-3514.40.6.1070. PMID: 7021798.
• Nolen, W.A., van Meekeren, E., Voskuil, P. et al. New vision on the mental problems of Vincent van Gogh; results from a bottom-up approach using (semi-)structured diagnostic interviews. Int J Bipolar Disord 8, 30 (2020). https://doi.org/10.1186/s40345-020-00196-z

Matematiksel