Okuldan yada evden dönerken önünüzden kara bir kedi geçtiği zaman ne yapmalısınız? Durmalı, geri dönmeli ve eve uzun yoldan mı gitmeli misiniz? Elbette hayır. Sonucunda o hayvan da muhtemelen kendi evine doğru gidiyordur. Sizinle ilgilenecek fazla da zamanı yoktur.
Ancak yine de bir çok kişi için bu kara kedi yaklaşan kötü bir olayın işaretçisidir. Kara kediler, kötü şans ve kötülük arasındaki bağlantı aslında yüzlerce yıldır vardır. Hatta iki kişinin arasının bozulduğunu anlatmak için “aralarından kara kedi geçmiş” deriz. Zaten “siyah” yerine “kara” kelimesinin kullanılması da olumsuz bir çağrışım yaratmak içindir.
İnsanlar ve kediler arasındaki bağlantıların izleri, dünyanın en eski uygarlıklarından bazılarına, özellikle de kedilerin ilahi semboller olarak kabul edildiği eski Mısır’a kadar izlenmektedir. Bu dönemde kara kedilerin uğursuz kabul edilmediklerini kesinlikle söyleyebiliriz.
Kediler, eski Mısır sanatında belirgin bir şekilde yer alır. Bunlar da bizlere kedilerin ayrıcalıklı durumları hakkında bazı fikirler verir. Ayrıca antik Mısır’da siyah kediler çok makbuldür. Hatta Mısır mitolojisindeki tanrıçalardan biri olan Bast, siyah kedi başına sahip bir kadın olarak tasvir edilmiştir.
Antik Mısır’da kedilere duyulan saygı ve sevginin altında, kedilerin yılan ve kemirgen türlerle olan mücadelede gösterdikleri üstün yetkinliğin payı olduğu düşünülmektedir. Kraliyet aileleri için evcilleştirilen kediler olduğu, bu kedilerin sahiplerinin tabaklarından yemek yedikleri ve altın renkli kıyafetler giydirildikleri bilinmektedir.
Kedi öldürmenin, ölüm cezası gerektiren büyük bir suç sayıldığı antik Mısır’da, siyah bir kedi öldüğünde, bedeni tıpkı kraliyet ailesinin mensubu gibi mumyalanırdı. Arkeolojik kazılarda binlerce siyah kedi mumyası bulunmuştur.
Ancak bir kaç bin yıl sonra Hıristiyanlık Avrupa’yı kasıp kavurmaya başladığında, bu durumu sürdürmek sevgili dostlarımız için mümkün olmayacaktı. Bunun nedeni biraz da kedilerin Yunan mitolojisinde de yer alması idi.
Kara Kediler Ve Uğursuzluk İlişkisi Nasıl Başladı?
Antik Yunan’ın sihir ve büyücülük tanrıçası Hekate’nin kutsal hayvanı aslında siyah köpeklerdi. Ancak ilerleyen süreçte kendisinin tasvirlerinde siyah kediler de yer almaya başlayacaktı. Yüzyıllar sonra, 13 Haziran 1233’te Papa IX. Gregory şeytanın yarı kedi olduğunu ve bazen şeytanın kedi görünümüne büründüğünü ilan eden Vox in RAMA adlı papa kararnamesi yayınladı.
Bu belgenin yayınlanmasının ardından kısa süre içinde bir kedi avı başladı. 14. yüzyıla gelindiğinde durum o kadar kötüleşmişti ki Avrupa’nın çeşitli bölgelerinde kedilerin nesli neredeyse tükenmişti. Ancak bu korkunç olaylardan sonra, ölen masum hayvanların ve doğanın adaletinin vereceği ders çok büyük olacaktı. Sonucunda azalan kedi nüfusu artan kemirgen sayısı anlamına geliyordu.
Avrupa nüfusunun neredeyse üçte biri sayılan 75 milyon insanın vebadan ölmesinin arkasındaki sebep tamamen nefret ve cehaletin sonucuydu. Ancak elbette o dönemde insanların bunu anlamasının da bir yolu yoktu. Sonucunda bir kitle histerisine kapılan bu kişiler zamanla, Şeytan’ın cadı olarak bilinen bazı insanlara sadakatleri karşılığında, başkalarına zarar verme gücü verdiğine, dair bir fikri de kabul etmeye başladılar.
Kısa süre içinde cadılar ve kediler arasında bir bağlantı kurulacaktı. Bunun sonucunda da çoğunluğu kadın olan on binlerce sözde cadı idam edilecekti. Bu yaşlı kadınların cadı olarak tanımlanmalarındaki en önemli etkenlerden biri evlerinde kedi beslemeleri idi. Detaylar için: Salem Cadı Mahkemeleri: Toplumsal Histeri ve Cehaletin Gücü
Kara Kedi Her Zaman Uğursuzluk Anlamına Gelmez?
Batıl inanç, genellikle bilgisizlikten, bilimsel bilgilerin veya nedenselliğin yanlış anlaşılmasından, kadere veya büyüye inanmaktan ayrıca bilinmeyene karşı duyulan korkudan kaynaklanan inanç veya uygulamalardır. Üstelik bu inançların cehalet ortamında yayılmaları çok kolaydır.
Bu nedenle günümüzde bile kimi insanlar rüyada bir kara kedi gördüğünde ya da önlerinden bir kara kedi geçtiğinde şeytanın iş başında olduğunu düşünür. Neyse ki kara kedilerin kötü şans getirdiği fikri evrensel değil. Hatta bazı kültürler kara kedilerin iyi şans getirdiğine inanılmaktadır.
Örneğin İskoçya’da bir odaya aniden giren siyah kedinin, odadaki insanlara refah ve mutluluk getireceğine inanılmıştır. Almanya’da ise bir insanın sol tarafından bir siyah kedinin geçmesi, şans müjdesi olarak algılanmıştır. Japonya’da bekar bir kadınsanız, kara kedi sahibi olmanın talip sayınızı artırdığı söylenir.
Kara Kedilere Karşı Duyulan Önyargı Günümüzde de Devam Ediyor
Ne yazık ki bir kedinin kürk rengi, aynı insanlar gibi, bir biçiminde kaderinde önemli bir rol oynar. İstatistikler, kara kedilerin sahiplenilmesinin diğer renkteki kedilerden daha uzun sürdüğünü göstermektedir. Ayrıca kara kedilerin de barınaklarda öldürülme olasılığı da daha yüksek olarak belirlenmiştir.
Bu konu ile ilgili 2019 yılında yapılan bir araştırma da günümüzde bile insanların kara kedilere karşı bir ön yargısı olduğunu ortaya koymaktadır. Araştırmacılar, batıl inançları daha fazla olan katılımcıların kara kedilere karşı daha fazla önyargı gösterdiklerini, onları daha az arkadaş canlısı ve daha agresif olarak gördüklerini bulmuşlardır.
Onlara kötü bir ün kazandıran şey renkleri olsa da, bu kedigiller her şeye rağmen son gülen taraf olabilir. Bir kedinin kürkünün siyah olmasına neden olan mutasyon, insanlara HIV gibi hastalıklara karşı direnç kazandırdığı bilinen genlerle aynı genetik ailededir. Bu nedenle bilim insanları bu kedilerin renginin HIV’i iyileştirmeye bizi bir adım daha yaklaştırdığını düşünmektedir. Ayrıca merak ederseniz: Kedilerin Ve Bazı Hayvanların Gözleri Karanlıkta Neden Parlar?
Kaynaklar ve ileri okumalar
- Why Black Cats Are Associated With Halloween and Bad Luck. Yayınlanma tarihi: 13 Ekim 2021; Bağlantı: https://www.history.com/
- 8 Facts About Black Cats. Yayınlanma tarihi: 16 Ağustos 2021; Bağlantı: https://www.mentalfloss.com/
- Jones, H. D., & Hart, C. L. (2020). Black Cat Bias: Prevalence and Predictors. Psychological Reports, 123(4), 1198–1206. https://doi.org/10.1177/0033294119844982
- 3 Reasons People Don’t Adopt Black Cats. Yayınlanma tarihi: 25 Ekim 2020; Bağlantı: https://www.psychologytoday.com/
Size Bir Mesajımız Var!
Matematiksel, 2015 yılından beri yayında olan ve Türkiye’de matematiğe karşı duyulan önyargıyı azaltmak ve ilgiyi arttırmak amacıyla kurulmuş bir platformdur. Sitemizde, öncelikli olarak matematik ile ilgili yazılar yer almaktadır. Ancak bilimin bütünsel yapısı itibari ile diğer bilim dalları ile ilgili konular da ilerleyen yıllarda sitemize dahil edilmiştir. Bu sitenin tek kazancı sizlere göstermek zorunda kaldığımız reklamlardır. Yüksek okunurluk düzeyine sahip bir web sitesi barındırmak ne yazık ki günümüzde oldukça masraflıdır. Bu konuda bizi anlayacağınızı umuyoruz. Ayrıca yazımızı paylaşarak veya Patreon üzerinden ufak bir bağış yaparak da büyümemize destek olabilirsiniz. Matematik ile kalalım, bilim ile kalalım.
Matematiksel
