20. yüzyılda Macar psikiyatrist Léopold Szondi, bir kişinin bilinçsiz düşüncelerini, arzularını ve dürtülerini ortaya çıkarmayı amaçlayan bir test geliştirdi. Psikiyatrist, insanların kendilerine benzeyen kişilere ilgi duyduğuna inanmaktaydı. Böylece Szondi testi olarak adlandırılan projektif bir psikolojik kişilik testi oluşturdu.
Sonrasında bu test ruh sağlığı uzmanları tarafından en itibarsız beş psikolojik testten biri olarak derecelendirilecekti. Ancak belki de bu nedenden dolayı günümüzde Szondi Testi hala insanların zihinlerini meşgul ediyor.
“Kader analizi testi” olarak da bilinen bu test, 1935 yılında kişinin kişiliği ve içgüdüleri hakkında bilgi edinmeye çalışmak için tasarlanmıştır. Aslında test son derece basit bir biçimde uygulanır. Yapılması gereken tek şey, bir dizi soruya dayalı olarak bir grup portreden bir yüz seçmektir. Testin arkasındaki fikir, insanların yaptığı seçimlerin çoğunun belirli bastırılmış düşünce ve duygularla ilgili olduğudur. Testin detaylarına geçmeden önce kısaca testi hazırlayan kişiyi tanımalısınız.
Kısaca Leopold Szondi
Testin yaratıcısı Léopold Szondi, tanınmış bir Macar psikanalist, aynı zamanda bir psikopatolog ve psikoloji profesörüydü. Yaklaşık on yıl boyunca Sigmund Freud ve Carl Jung’a eş değer olarak kabul gören bir profesyoneldi.
Ancak, İkinci Dünya Savaşı onun hayatını önemli ölçüde değiştirdi. Çünkü kendisi ve ailesi Yahudi’ydi. Bunun sonucunda da hayatının bir kısmını bir toplama kampında geçirmek zorunda kalacaktı.
Neyse ki, Amerika Birleşik Devletleri’ndeki entelektüel toplulukların durumdan haberi oldu. Devamında serbest bırakılması için Almanlara ödeme yapmaya karar verdi. Ancak yaşadığı bu olumsuz deneyiminden sonra kendisi kaldığı yerden bir daha devam edemedi. Bu nedenle de bazı çağdaşlarının ününü asla elde edemedi.
Yine de günümüzde birçok insan onun bilimsel başarılarına hala değer veriyor. Ancak çoğu zaman çalışmaları adı ile anılan test kapsamında gündemde yer alıyor.
Szondi Kişilik Testi Nasıl Uygulanır?
Bu test, beş yaşın üzerindeki herkes için uygundur. Terapistler bunu bireysel veya grup ortamında uygular. Aslında metodoloji oldukça basittir. Terapist hastaya “Bu insanlardan hangisiyle seyahate çıkarsın?”, “Bu insanlardan hangisiyle arkadaş olursun?” veya “Bu insanlardan hangisi en güzel/en kötü görünüyor?” gibi sorular sorar.
Bu sorular esnasında da testi yapan kişiye bazı fotoğraflar gösterilmektedir. Testi yapan kişinin bu fotoğraflara bakarak hızlıca cevap vermesi gerekir. Eğer kişi fotoğraflara bakarak uzun süre oyalanırsa test anlamını kaybedecektir.
Test esnasında kullanılmakta olan fotoğraflar, 8 kişilik 6 seriden oluşur. Yani toplam 48 fotoğraf vardır. Tüm fotoğrafların zihinsel bozukluklardan muzdarip insanların gerçek portreleri olduğunu belirtmek de önemlidir.
Szondi’ye göre katılımcılar yaptıkları seçimler aracılığıyla bilinçaltı yönelimlerini sergiler. Yani bu fotoğraflar karşısında verdiğimiz tepkiler psikolojik dürtü ve eğilimlerimizi gösterir niteliktedir. Testinin amacı katılımcıların bir akıl hastalığına sahip olduğunu ortaya çıkartmak değildir. Test, dürtüleri ve ego işlevlerini ortaya çıkartmayı amaçlar. Szondi çalışmasında, insanların kendilerine benzeyen kişiler söz konusu olduğunda sempati ve antipati duygularını uç noktalarda yaşadığını düşünüyordu.
Denemek ister misiniz? Bu sekiz kişinin portrelerine hızlıca bakın ve geceleri karanlıkta asla karşılaşmak istemeyeceğiniz birini seçin. Ardından seçtiğiniz portre numarasına karşılık gelen yorumu okuyun.
( Lütfen testin sonuçlarını yanlış yorumlamayın, bu sizin bir tür zihinsel bozukluğunuz olduğu anlamına gelmez. Zaten bu test onu ölçtüğünü de iddia etmez. Ayrıca testi günümüzde geçerli sayılmadığını bir kere daha hatırlatalım. Sadece eğlence amaçlı olarak bu denemeyi yapın.)
Cevaplar
1- ACI ÇEKTİRMEYİ SEVEN: Büyük olasılıkla öğretmen ya da ebeveyn gibi otoriter bir şahsiyet tarafından baskılanmıştır. Pozitif, oldukça arkadaş canlısıdır ve insanları mutlu etmeyi çok sever. Bununla birlikte birinin ona hükmetmeye çalıştığını hissettiğinde pasif-agresif savunmacı tepki verir. Bu onları dolaylı olarak cezalandırma şeklidir.
2- EPİLEPTİK: Davranışlara büyük tepkiler verir, iyi veya kötü. Çocukken belirli şeyleri yapmanın iyi olmadığı öğretildiğinden olumsuz duyguların ortaya çıkmasına izin vermez. Bu nedenle olumsuz duyguları gizler. İnsanlar onları muhtemelen huzurlu, güvenilir olarak görürler. Fakat bu duygular baskılama yöntemidir.
3- KATATONİK: Büyük ihtimalle aşırı aktif ve çok akıllı bir insandır. Ancak kendisinin ya da başkalarının fiziksel ve duygusal ihtiyaçlarının farkında değildir. Genellikle bağlantısız ve kayıp hisseder.
4- ŞİZOFREN: Muhtemelen diğer insanlara karşı ilgisizliği baskılar. Büyük ihtimalle başkalarıyla bağ kurma mücadelesi vermektedir. İlişkileri derinlikten yoksundur. Arkadaşları ve ailesiyle zaman geçirmeyi sever. Bu bir anlamda yalnızlık ve dışlanmışlık duygusunu baskılama yöntemidir.
5- HİSTERİK: Dikkat çekme eğilimini baskılar. Çocukken akranlar ya da büyükler tarafından gösteriş meraklısı olmaması söylenmiştir. Bu nedenle muhtemelen mütevazı ve samimi bir insandır. Derinlerde ilgi odağı olmaya ve başkalarını etkilemeye bayılır.
6- DEPRESİF: İlk bakışta mutludurlar. Sanki dünya umurlarında değil gibi. En azından dünyaya gösterdikleri yüz budur. Derinlerde ise muhtemelen kendini değersiz hissetme, kendini sevmeme ve suçluluk duyguları ile uğraşır. Düşük benlik saygısı da bu durum ile ilişkilidir.
7- MANYAK: Muhtemelen mantıklı, olgun ve dengeli biridir. Kaostan ve aşırı duygu gösterilerinden hoşlanmaz. Ancak derinlerde oldukça dürtüseldir. Bunun nedeni öğretmenler ya da ebeveynleri tarafından uslu durma-sakin olma baskısı yaşamaktır.
8- ÇOKLU KİŞİLİK BOZUKLUĞU: Çocukken, bir ebeveyn, öğretmen veya başka bir aile üyesi kaynaklı zorbalığa maruz kalmış veya travma geçirmiştir.
Szondi Kişilik Testi İle İlgili Eleştiriler Nelerdi?
Szondi’nin muhakemesi, yaygın olarak kabul edilen iki yanılgıya dayanıyordu. Bunlardan birincisi, bireyin fiziksel görünümünün zihinsel yaşamın dışa yansıması olduğu idi. İkincisi ise, bir fotoğrafın gerçekleri kusursuz biçimde ortaya çıkarabileceği idi.
Yukarıdaki sonuçlardan da anlayacağınız gibi cevaplar bilimsel herhangi bir temele dayanmamaktadır. Bu nedenle güncelliğini yitirmiş, bilimsel geçerliliği yok kabul edilmiştir. Ancak bir zamanlar bu testin yaygın olduğunu ve hatta mahkemelerde bile kullanıldığını bilmek hem üzücü hem de düşündürücüdür. Ayrıca göz atmanız için: Myers-Briggs Kişilik Testi Dünyayı Nasıl Ele Geçirdi?
Kaynaklar ve ileri okumalar
- Szondi Test. https://psychologydictionary.org/szondi-test/
- According To An 80 Y.O. Psychology Test, Choosing The Scariest Of These 8 Portraits Can Reveal Your Hidden Personality Traits; Bağlantı: https://www.boredpanda.com/
- Bergstein, M. (2017). Photography in the Szondi Test: ‘The Analysis of Fate.’ History of Photography, 41(3), 217–240. https://doi.org/10.1080/03087298.2017.1304625
Size Bir Mesajımız Var!
Matematiksel, 2015 yılından beri yayında olan ve Türkiye’de matematiğe karşı duyulan önyargıyı azaltmak ve ilgiyi arttırmak amacıyla kurulmuş bir platformdur. Sitemizde, öncelikli olarak matematik ile ilgili yazılar yer almaktadır. Ancak bilimin bütünsel yapısı itibari ile diğer bilim dalları ile ilgili konular da ilerleyen yıllarda sitemize dahil edilmiştir. Bu sitenin tek kazancı sizlere göstermek zorunda kaldığımız reklamlardır. Yüksek okunurluk düzeyine sahip bir web sitesi barındırmak ne yazık ki günümüzde oldukça masraflıdır. Bu konuda bizi anlayacağınızı umuyoruz. Ayrıca yazımızı paylaşarak veya Patreon üzerinden ufak bir bağış yaparak da büyümemize destek olabilirsiniz. Matematik ile kalalım, bilim ile kalalım.
Matematiksel
