Bilginin bir tuşla aktığı günümüzde, geçmişte ona ulaşmanın ne kadar güç olduğunu unutmamız doğal. Matbaanın olmadığı, kitapların nadir bulunduğu, okuryazarlığın yaygınlaşmadığı bir dönemde bilgi hem parçalıydı hem de yalnızca ayrıcalıklı azınlığın erişebileceği bir kaynak olarak kalıyordu. Sevillalı Isidore, işte bu bilgi kıtlığı çağında yaşadı.
6. yüzyılda doğan Sevillalı Isidore, hayatını insan bilgisini derlemeye ve korumaya adadı. En önemli eseri olan Etymologiae, o dönemin bilinen tüm konularını tek bir kaynakta toplama çabasıydı. Bu kapsamlı çalışmasında dil, doğa, bilim, din ve daha pek çok alanda bilgiye yer verdi. Amacı basitti ama büyüktü: Bilgi yitip gitmesin, sonraki nesillere ulaşsın.
Bu çabası, onu yüzyıllar sonra bambaşka bir unvanla onurlandırdı. 1997 yılında Papa II. Jean Paul, Isidore’u internetin azizi ilan etti. Bunu interneti öngördüğü için değil, bilgiyi derleme, yayma ve erişilebilir kılma konusunda gösterdiği istikrarlı çaba nedeniyle yaptı.
Sevillalı İsidor Etimolojiler Kitabını Neden Yazdı?
Isidore için kelimeler anlamın kapısını aralayan anahtarlardı. Bir kelimenin kökenini öğrenmenin, o kavramın özünü anlamaya yardımcı olacağına inanıyordu. Bu yüzden en büyük eserine Etymologiae adını verdi. Çünkü düşüncesine göre, dil, insanlar ile bilgi arasında kurulmuş bir köprüydü.
Fakat Isidore’un amacı sadece kelimeleri tanımlamak değildi. Aynı zamanda doğa, bilim, tarih gibi pek çok alandaki temel kavramları da açıklayarak insanların dünyayı daha bilinçli ve bütüncül bir şekilde kavrayabilmesini sağlamaya çalıştı.
Yaşadığı dönemde doğa olayları sıklıkla yanlış inançlarla, efsanelerle açıklanıyordu. Isidore ise bu tür batıl inanışların yerine akılcı ve bilgi temelli bir yaklaşım getirmeye çalıştı. İnsanların çevrelerindeki dünyayı gerçekten anlayabilmeleri için onları doğru ve sağlam bilgiyle buluşturmak istiyordu.
Etymologiae (Etimolojiler), tarihteki ilk ansiklopedilerden biri olarak kabul edilmektedir. Ansiklopedi, birçok konuyu bir araya getiren, genellikle alfabetik sırayla düzenlenen ve bilgiye kolay erişim sağlayan bir kitap türüdür.
Isidore’un bu eseri de dilbilimden coğrafyaya, bilimden teolojiye kadar çok geniş bir yelpazede bilgi içerir. Amacı, Antik Çağ’dan kalan önemli fikirleri derleyip, kendi zamanına aktarmak ve insanların bu bilgileri daha kolay anlayabilmesini sağlamaktı.
Etymologiae’de Aristo, Cicero ve Plinius gibi Antik Yunan ve Roma yazarlarının yanı sıra, Augustinus ve Jerome gibi Hristiyan düşünürlerin metinlerine de yer verdi. Bu derleme, Orta Çağ boyunca öğrenciler ve akademisyenler için temel bir kaynak haline geldi. Kaybolma riski taşıyan birçok bilginin korunmasını sağladı.
Zamanla, Etymologiae Avrupa’daki okullarda yaygın biçimde kullanılmaya başlandı. Sayesinde pek çok insan, ulaşması neredeyse imkânsız olan bilgilere erişme şansı buldu. Orta Çağ boyunca antik düşüncenin ayakta kalmasında Isidore’un bu eseri kritik bir rol oynadı.
Isidore’un eğitim ve kilise içindeki rolü
Isidore yalnızca bir yazar değil, aynı zamanda eğitim ve din alanında etkili bir figürdü. Hristiyan Kilisesi’nde üst düzey bir lider olarak hem inanç dünyasını hem de eğitim sistemini şekillendirdi. Geleceğin din adamlarını yetiştirmek üzere kurduğu “katedral okulları”, zamanla Avrupa’daki ilk üniversitelerin temelini oluşturdu. Bu okullar sayesinde öğrenciler yalnızca teoloji değil, çeşitli alanlarda da eğitim alma fırsatı buldu.
Isidore için eğitim, sadece ruhban sınıfının ayrıcalığı değildi. Bilginin herkesin hakkı olduğuna inanıyor, bu düşünceyle hareket ediyordu. Öğrenmenin bireyleri hem inançta hem hayatta daha bilinçli kıldığını düşünüyordu. Bu nedenle eğitimi toplumsal ilerlemenin anahtarı olarak görüyordu.
Gramer, mantık, hitabet, geometri, aritmetik, astronomi ve müzik gibi yedi “özgür sanat”ı (liberal arts) savunarak, Orta Çağ üniversite eğitimine temel olacak bir model oluşturdu. Öğrenmeye dair bu yaklaşımı Avrupa genelinde etkili oldu ve eğitimin bilgiye olduğu kadar inanca da giden bir yol olduğunu gösterdi.
Sevillalı İsidor internetin koruyucu azizidir
Peki, 1400 yıl önce yaşamış Isidore neden internetin koruyucu azizi oldu? En bilinen eseri Etymologiae, kendi döneminin interneti gibiydi. Bugün internet nasıl bizi bilgiye bağlıyorsa, Isidore da insanların öğrenmesini kolaylaştırmayı amaçladı.
Onun çalışması, bilgiye ulaşımın sınırlı olduğu bir çağda, fikirlerin kuşaklar arasında aktarılmasına olanak tanıdı. Katolik Kilisesi de bu çabayı onurlandırmak için 1997 yılında onu internetin azizi ilan etti. Çünkü Isidore’un hedefi, yalnızca seçkinlerin değil, herkesin bilgiye ulaşabilmesiydi — tıpkı bugünün dijital dünyasında olduğu gibi.
Isidore’un etkisi ölümünden sonra da sürdü. Özellikle 8. ve 9. yüzyıllarda yaşanan Karolenj Rönesansı sırasında, öğrenme ve kültürü yeniden canlandırmak isteyen âlimler onun fikirlerine sıkça başvurdu. Etymologiae, manastır ve katedral okullarında temel bir başvuru kaynağı haline geldi. Sonraki yüzyıllarda da bilim, teoloji ve klasik edebiyatı anlamaya çalışan araştırmacılar onun eserlerinden yararlandı.
Sonuç olarak
Bugün bilgi bolluğu içinde yaşıyoruz ama güvenilir bilgiye ulaşmak hâlâ zor. Doğruyu yanlıştan ayırmak her zamankinden daha büyük bir beceri haline geldi. Isidore’un hayatı bize şunu hatırlatıyor. Bilgi sadece edinilmek için değil, korunmak ve doğru bir biçimde aktarılmak için de vardır. Özellikle de yalanın gerçeğe karıştığı bir çağda, bu sorumluluk hepimize düşüyor.
Kaynaklar ve ileri okumalar
- Isidore of Seville: the patron saint of the internet who shaped knowledge for generations. Yayınlanma tarihi: 1 Ocak 2025. Kaynak site: Conversation. Bağlantı: Isidore of Seville: the patron saint of the internet who shaped knowledge for generations
- The Editors of Encyclopaedia Britannica. “St. Isidore of Sevilla”. Encyclopedia Britannica, 31 Mar. 2025, https://www.britannica.com/biography/Saint-Isidore-of-Sevilla. Accessed 13 April 2025.
Size Bir Mesajımız Var!
Matematiksel, matematiğe karşı duyulan önyargıyı azaltmak ve ilgiyi arttırmak amacıyla kurulmuş bir platformdur. Sitemizde, öncelikli olarak matematik ile ilgili yazılar yer almaktadır. Ancak bilimin bütünsel yapısı itibari ile diğer bilim dalları ile ilgili konular da ilerleyen yıllarda sitemize dahil edilmiştir. Bu sitenin tek kazancı sizlere göstermek zorunda kaldığımız reklamlardır. Yüksek okunurluk düzeyine sahip bir web sitesi barındırmak ne yazık ki günümüzde oldukça masraflıdır. Bu konuda bizi anlayacağınızı umuyoruz. Ayrıca yazımızı paylaşarak da büyümemize destek olabilirsiniz. Matematik ile kalalım, bilim ile kalalım.
Matematiksel
