Bir kişinin sağını solunu karıştırması size çocukça bir hata gibi görünecektir. Ancak şaşırtıcı sayıda sağlıklı yetişkin sağını solunu birbirine karıştırıyor. Sağ sol karıştırma durumunun arka planında olan bitenleri ise bilim insanları ise daha yeni anlamaya başlıyor.
Hepimiz sağımızı ve solumuzu ayırt etmeyi çocukken öğreniriz. Aslına bakarsanız sağ sol karıştırma durumu sağlıklı çocuklarda daha nadirdir. Ancak yakın zamanda yapılan bir araştırmaya göre yaklaşık altı yetişkinden biri bu sorunla mücadele etmektedir. Ayrıca sağ sol karıştırma durumunda cinsiyet ayrımı da yoktur. Her iki cins de sorundan eşit biçimde etkilenmektedir.
Eğer ehliyetiniz varsa, direksiyon sınavı esnasında yanınızdaki kişinin size sağa dön dediği zamanı anımsayın. Eğer çok kısa bir an için bile olsa, sağ tarafın neresi olduğunu düşündüyseniz aslında bu durumu siz de deneyimlemiş olmalısınız.
Sağ Sol Ayrımı Yapamamak Tehlikeli Bir Durumdur
Bir yolculukta yanlış yöne giderseniz bu dünyanın sonu değildir. Ancak kimi durumlarda sağ ve sol tarafı birbirine karıştırmak trajik sonuçlara neden olacaktır. Örneğin bir cerrahın sağını yada solunu stres altında ayırt edememesi, yanlış damarı kesmesine neden olacaktır. Aslına bakarsanız Tıp dünyasında cerrahların bu sorun nedeni ile yanlış böbreği çıkardığı ve daha da kötüsü yanlış bacağı kestiği bilinmektedir.
Sonucunda hastaneler ve diğer sağlık ortamları, çalışmak için yoğun ve karmaşık yerlerdir. Doktorlar çalışırken genellikle dikkatlerini dağıtan bir çok şeye maruz kalırlar. Bir çok dış sorun bir operasyon öncesinde stabil hale getirilse de bazı zamanlarda işin içine çok basit, insani bir sorun karışabilir. Ancak bunun sonucu bir çok kişi ağır olacaktır. Bu nedenle araştırmacılar insanın sağ sol ayrımını nasıl yaptığınız ve daha da önemlisi bunu ne zaman karıştırdığını bilmek isterler.
Bir Kişinin Sağ Ve Sol Tarafı Karıştırması Neden Olur?
Öncelikle, sol ve sağ arasında ayrım yapmak, yukarı ve aşağı arasında ayrım yapmaktan daha karmaşıktır. Sonuçta neyin sağ neyin sol olduğu bakış açısına göre değişir. Çoğu zaman sağı ve solu kendi bakış açımıza göre yorumlarız. Oysa ki karşımızdaki kişinin bakış açısından bu tamamen ters biçimde olacaktır.
Sol-sağ ayrımı aslında hafızayı, dili, görsel ve uzamsal işlemeyi ve zihinsel dönüşü gerektiren oldukça karmaşık bir süreçtir. Görev, zihninizdeki nesneleri döndürmenin yanı sıra görsel bilgi, dil ve hafızanın entegrasyonu dahil olmak üzere birçok yüksek bilişsel işlevi gerektirir. Bu farklı süreçlerin entegrasyonu başarısız olursa sağ-sol karmaşası yaşanabilir.
Kimi kişilerin belli beyin hasarları sonucunda sağ sol ayrımı yapmakta zorlandığı bilinmektedir. Ancak şaşırtıcı olan hiçbir sağlık sorunu olmayanların da aynı sorunu oldukça sık biçimde yaşamasıdır.
Sonuç olarak
Gördüğünüz gibi arka plan mekanizmasının nasıl çalıştığını kesin olarak bilemiyoruz. Bildiğimiz tek şey, stres veya zaman baskısı altında olduğumuzda sol-sağ kafa karışıklığının daha sık oluyor gibi gözükmesidir. Bu nedenle biraz yavaşlamak muhtemelen iyi bir fikirdir. Ayrıca, riskli görevler ile uğraşıyorsanız böyle bir bilişsel yanılgının farkında olmak ve ona göre başlangıçta hatırlatıcı tedbirler almak da iyi bir fikir olabilir.
Kaynaklar ve ileri okumalar
- Why some people have trouble telling left from right (and why it’s so important). Kaynak site: Conversation. Yayınlanma tarihi: 23 Mart 2015. Bağlantı: Why some people have trouble telling left from right (and why it’s so important
- van der Ham, I. J., Dijkerman, H. C., & van Stralen, H. E. (2021). Distinguishing left from right: A large-scale investigation of left–right confusion in healthy individuals. Quarterly Journal of Experimental Psychology, 74(3), 497–509. https://doi.org/10.1177/1747021820968519
- Why some people can’t tell left from right. yayınlanma tarihi: 13 ocak 2023. Bağlantı: Why some people can’t tell left from right./
- Gormley GJ, Brennan C, Dempster M. (2019). ‘What … you can’t tell left from right?’ Medical students’ experiences in making laterality decisions. Med Educ, in press.
- Hjelmervik H, Westerhausen R, Hirnstein M, Specht K, Hausmann M. (2015). The neural correlates of sex differences in left-right confusion. Neuroimage, 113, 196-206.
Size Bir Mesajımız Var!
Matematiksel, 2015 yılından beri yayında olan ve Türkiye’de matematiğe karşı duyulan önyargıyı azaltmak ve ilgiyi arttırmak amacıyla kurulmuş bir platformdur. Sitemizde, öncelikli olarak matematik ile ilgili yazılar yer almaktadır. Ancak bilimin bütünsel yapısı itibari ile diğer bilim dalları ile ilgili konular da ilerleyen yıllarda sitemize dahil edilmiştir. Bu sitenin tek kazancı sizlere göstermek zorunda kaldığımız reklamlardır. Yüksek okunurluk düzeyine sahip bir web sitesi barındırmak ne yazık ki günümüzde oldukça masraflıdır. Bu konuda bizi anlayacağınızı umuyoruz. Ayrıca yazımızı paylaşarak da büyümemize destek olabilirsiniz. Matematik ile kalalım, bilim ile kalalım.
Matematiksel
