İnternette zaman geçirmeyi seviyorsanız, sağ beyin sol beyin testlerine rastlamış olmanız olasıdır. Bu testler bazı sorulara verdiğiniz cevaplardan yola çıkarak beyninizin hangi yarıküresinin diğerine daha baskın olduğunu belirlediğini iddia eder. Sağ beyni baskın insanların yaratıcı ve sanatsal becerilere yatkın, sol beyni baskın olanların da analitik düşünen ve matematiksel zekaya sahip olduğu iddia edilecektir.
Çaresizce beyninizin bir tarafını kabullenip, diğer tarafını geliştirmeye başlamadan önce bilmeniz gereken bir şey var. Beynin bir yarım küresinin diğerine göre daha baskın olduğuna dair bir kanıt yoktur. Bilgi ve bilişsel beceriler işbirliği halinde çalışan yarımküreler arasında paylaşılır. 2013 yılında 1000’den fazla çocuk ve yetişkin üzerinde yapılan bir araştırma, beyin bağlantısında genel olarak sol veya sağ yarıküre baskınlığına dair hiçbir kanıt bulamadı.
Yani beynin bir tarafını “daha fazla kullanma” fikri şehir efsanesinden öte bir şey değil. Ancak bu efsane ortaya atıldığı tarihten itibaren kişisel gelişim guruları için iyi bir malzeme olmuş ve günümüzde de olmaya devam etmektedir.
Sağ Beyin – Sol Beyin Fikri Neden Gerçek Değildir?
Öncelikle konunun yanlış anlaşılmaması için vurgulayalım. Farklı beyin bölgelerinin, dil veya görsel işleme gibi belirli görevler için uzmanlaştığı doğrudur. Yanlış olan bunlardan birinin diğerine baskın olduğu fikridir. Yani baskın bir elimiz olduğu gibi, baskın bir beyin yarımız yoktur.
Beynin iki yarıküresi, korpus kallozum adı verilen bir sinir lifi demetiyle birbirine bağladır. Bu, iki yarıkürenin iletişim kurmasına ve birlikte çalışmasına olanak tanır. Ancak, bilim insanlarının yarımküreleri birbirinden bağımsız incelemesini de zorlaştırır. Yarıküreler arasındaki işlevsel farklılıklara ilişkin anlayışımızın büyük bir kısmı, felçli veya benzer sorunları olan hastalar üzerinde yapılan çalışmalardan gelmektedir.
Bu çalışmalar, örneğin beynin ana dil merkezlerinin genellikle sol yarıkürede bulunduğunu ve her yarıkürenin, vücudun karşı tarafının motor işlevlerinden sorumlu olduğunu bizlere gösterdi. Bu gerçek farklılıklar sol beyin sağ beyin mitinin kökenidir. Ancak matematik veya sanat gibi aktiviteler o kadar karmaşıktır ki her iki yarıkürenin de birlikte çalışmasını gerektirir.
Örneğin, insanlar dilin sol beyine ait bir beceri olduğunu düşünse de, sağ beyin bağlamı ve tonu anlamanıza yardımcı olur. Sol beyin matematiksel denklemleri yönetir, ancak sağ beyin karşılaştırmalar ve kaba tahminler konusunda destek çıkacaktır.
Sağ beyinli ve sol beyinli insanlar efsanesi neden bu kadar yaygın?
Kendimiz hakkında okuduğumuz olumlu şeyler için hemen kişisel anlamlar çıkartır ve yazılanları onaylama eğilimi gösteririz. Doğal olarak insanların örneğin matematik dersinde başarılı olmama sebeplerini, konuya yeterince ilgi ve çaba göstermediklerini kabullenmeleri yerine sağ beyinli olmalarına bağlamaları daha kolay bir dürtüdür.
Ayrıca Sağ beyin / sol beyin testlerinin finalinde ortaya çıkan sonuçlar bir yerde gurur vericidir. Sonuçta, kim kendisinin “yaratıcı ve sezgisel” veya “akılcı ve analitik” olarak tanımlanmasını reddeder ki? Efsane popülerdir, çünkü bize en sevdiğimiz konudan, yani kendimizden bahsetmek için “bilimsel” bir yol sunar.
Sonuç olarak genel kişilik özellikleri, bireysel tercihler veya öğrenme stilleri, sol beyinli veya sağ beyinli olduğunuz anlamına gelmez. İnsanların beynini ve kişiliklerini böyle bölücü bir çerçevede düşünmek yanlış ve kısıtlayıcıdır. Kısacası bunca yıldır onca sağ sol beyin testini boşuna çözmüş olabilirsiniz. Ancak beyninizin iki tarafının farklı olduğu ve beyninizin bazı alanlarının belli uzmanlıklara sahip olduğu fikri gerçektir. Yazının sonunda ayrıca göz atmak isterseniz: Sağımı Solumu Karıştırıyorum Diyorsanız Yalnız Değilsiniz!
Kaynaklar ve ileri okumalar:
- Is there such a thing as left brain vs right brain? Yyaınlanma tarihi: 11 Ekim 2022. Kaynak Site: BBC. Bağlantı: Is there such a thing as left brain vs right brain?
- Are There Really Right-Brained and Left-Brained People?. Kaynak: Britanicca. Bağlantı: Are There Really Right-Brained and Left-Brained People
- Nielsen, Jared & Zielinski, Brandon & Ferguson, Michael & Lainhart, Janet & Anderson, Jeffrey. (2013). An Evaluation of the Left-Brain vs. Right-Brain Hypothesis with. Resting State Functional Connectivity Magnetic Resonance Imaging. PloS one. 8. e71275. 10.1371/journal.pone.0071275.
Size Bir Mesajımız Var!
Matematiksel, 2015 yılından beri yayında olan ve Türkiye’de matematiğe karşı duyulan önyargıyı azaltmak ve ilgiyi arttırmak amacıyla kurulmuş bir platformdur. Sitemizde, öncelikli olarak matematik ile ilgili yazılar yer almaktadır. Ancak bilimin bütünsel yapısı itibari ile diğer bilim dalları ile ilgili konular da ilerleyen yıllarda sitemize dahil edilmiştir. Bu sitenin tek kazancı sizlere göstermek zorunda kaldığımız reklamlardır. Yüksek okunurluk düzeyine sahip bir web sitesi barındırmak ne yazık ki günümüzde oldukça masraflıdır. Bu konuda bizi anlayacağınızı umuyoruz. Ayrıca yazımızı paylaşarak veya Patreon üzerinden ufak bir bağış yaparak da büyümemize destek olabilirsiniz. Matematik ile kalalım, bilim ile kalalım.
Matematiksel
