Erken kalkmak mı yoksa uyumak mı daha iyi? Kahve mi içelim yoksa bir demlik çay mı? Sevin ya da sevmeyin, sabah rutini günün geri kalanının gidişatını belirleme potansiyeline sahiptir.
Günümüzün yaşam koçları ve trend belirleyicileri, günün saatlerini optimize etmek için sürekli olarak yeni yollar geliştiriyorlar, ancak onların dürtüleri yeni bir şey değil. Marcus Aurelius’tan Ludwig van Beethoven’a kadar insanlar yüzyıllardır üretkenliğe ve odaklanmaya ilham veren sabah rutinleri tasarlıyor. Peki, tarihin en başarılı isimlerinden bazıları, 21. yüzyılda bir sabah rutini arayanlarına ne gibi bir ilham verebilir?
Marcus Aurelius’da Sabahları Yataktan Çıkmakta Zorlanıyordu
Kişisel gelişim guruları olmadan önce Marcus Aurelius vardı. Yunan filozofu Platon, ünlü eseri Cumhuriyet’te ideal şehir devletinin bir “Filozof-Kral” tarafından yönetilmesi gerektiğini savunmuştu. Bu unvana en uygun adaylardan biri, 161-180 yılları arasında Roma imparatoru olan stoacı filozof Marcus Aurelius idi.
Roma’nın ‘Beş İyi İmparatoru’ndan biri olarak kabul edilen Marcus’un Platon’un dile getirdiği bu unvanı hak etmesinin nedeni kaleme aldığı felsefe kitabı Meditasyonlar ( Meditations – Kendime Düşünceler) idi. Ancak onun da mücadele ettiği bir şey vardı. Bu da bir sabah rutini oluşturmak ve yataktan çıkmak için bir neden bulmaktı.
Marcus, sabahları yataktan kalkmaktan nefret eden bir uykusuzluk hastasıydı. Bu durum, insanların vaktinden önce kalkmayı bir erdem olarak gördüğü Roma kültüründe ciddi bir hataydı. Sonuç olarak Marcus Aurelius her gün kendini yataktan kaldırmak için yoğun bir çaba gösterdi. Kendisinin bir imparator olduğu düşünülünce aslında hiçbir şey yapmama hakkına sahipti. Ancak ne kadar yorgun olursa olsun, her zaman yataktan kalkardı. Meditasyonlar’da kendini nasıl motive etmeyi başardığını açıklıyor:
“Sabahları canın yataktan çıkmak istemediğinde, hemen şöyle düşün: Bir insanın görevini yerine getirmek için kalkıyorum. Bunu yapmak için için doğdum, bu dünyaya bunun için getirildim. Peki ama neden yakınıyorum öyleyse? Yataktan çıkmayıp yorganı başıma çekmek için mi yaratıldım yoksa?”
Günü Benjamin Franklin gibi planlayın
Benjamin Franklin (1706–1790) aykırı yaşamı ve devrimci düşünceleri ile dünya siyaset sahnesinin en radikal isimlerinden biridir. Franklin ABD’nin özgürlük bildirgesinin yaratıcılarındandır. Bu nedenle 100 dolarlık banknotun arkasında onun resmi bulunur. Kendisi siyasi düşüncelerinin yanı sıra çok boyutlu bir aydın ve mucittir.
Ancak Benjamin Franklin de, Marcus Aurelius ile aynı soruyla boğuşuyordu. Erdemli ve anlamlı bir hayat yaşamanın ne anlama geldiğini sorguluyordu. Buna bir cevap olarak sonunda kendi erdem listesini oluşturacaktı. Franklin’in seçtiği erdemler şunlardı: ölçülülük, sessizlik, düzen, kararlılık, tutumluluk, çalışkanlık, samimiyet, adalet, ılımlılık, temizlik, huzur, iffet ve alçakgönüllülük.
Ancak Franklin eylemlerin sözlerden daha etkili olduğuna inanıyordu. Bu listelediği erdemleri günlük alışkanlıklar yoluyla uygulamak istiyordu. Bunu yapmak için “Bugün yapabileceğiniz işi asla yarına bırakmayın” diyen bu adam ayrıca gününün her saatini planlayarak yaşadı. Aşağıdaki görselde onun biyografisinde yer alan ve bir gününün küçük bir bölümünü kapsayan günlük ritüelini görebilirsiniz.
Listesine göre onun sabah rutini şu biçimde idi. Öncelikle her gün sabah saat 05.00’te yataktan çıktı. Sonraki üç saati yıkanarak, kahvaltı yaparak, günü planlayarak ve şu önemli soruyu düşünerek geçirdi. “Bu gün ne işe yaramalıyım?”.
Ancak bunun yanında kendisi sabahları ilginç bir ritüeli daha uyguladı. En az yarım saat çıplak bir biçimde soğukta oturdu. Canlandırıcı ve onu yeniden yatağa dönmektan alıkoyucu bir etkisi olduğunu düşündüğü için Benjamin Franklin bu sabah rutinini hayatının sonuna kadar uyguladı.
Georgia O’Keeffe İlhamını Doğa Yürüyüşlerinden Aldı
Dünyanın en pahalı kadın sanatçı rekoru ressam Georgia O’Keeffe’ye ( 1887-1986) aittir. Dünya resim sanatının öncülerinden kabul edilen Georgia O’Keeffe davranışlarından giyim tarzına, kendi yarattığı özgün stilinden resim ve sanat anlayışına kadar hem dönemini hem de kendisinden sonra gelen sanatçıları etkilemiş bir figür olarak tarihe geçti.
Marcus Aurelius ve Benjamin Franklin gibi sanatçı Georgia O’Keeffe de erken kalkanlardandı. Ancak kendisi şafak vakti uyanıp, yatakta güneşin doğuşunu izlemeyi sevse de orada uzun süre kalmazdı. Çoğu sabahlar güne, New Mexico, Abiquiu civarındaki evinin civarında bir sabah yürüyüşüyle başlardı.
Ancak yürüyüşlerini sabahlarla sınırlamazdı. İşlerini tamamladıktan sonra akşam yürüyüşlerine de çıkardı. Günün hangi saatinde yaparsa yapsın, doğada yürümek onun sanatsal sürecinin önemli bir parçası idi. O’Keeffe yürüyüşleri sırasında ilginç kayalar ve kemikler de topladı. Bunlardan bazıları da resimlerine ilham kaynağı olacaktı. Benzer bir sabah rutini sürdüren David Thoreau, 1851’de, “Bacaklarım hareket etmeye başladığı an düşüncelerim de akmaya başlıyor;’ diyecekti.
Beethoven’ın Sabah Rutini Kahve İçmeyi İçeriyordu
Orta Doğu’da uzun süre tüketilen kahve, 17. ve 18. yüzyıllara kadar Avrupa’da popülerleşmedi. O zamanlar için oldukça pahalı bir alternatif olsa da ( 19. yüzyılın başlarında Viyana’da bir fincan kahvenin fiyatı yaklaşık olarak yarım kiloluk bir sığır eti ile aynı fiyattı), çok geçmeden sevilen bir sabah içeceği haline geldi ve insanların sabah rutininin bir parçası oldu.
Bu kişilerden birisi de Alman besteci Ludwig van Beethoven (1770-1827) idi. Kendisi sabah kahvesine o kadar değer veriyordu ki, onu her gün aynı şekilde yapıyordu. Hatta bir fincan kahve için her sabah kaç tane kahve çekirdeğine ihtiyacı olacağını hesaplamıştı. Bu sayı 60 idi. Beethoven şafak vakti uyanır, tek tek saydığı 60 kahve çekirdeğini öğütür ve sonrasında kahvesini içerdi. ( Kimi araştırmacılar onun bu sabah rutininin mükemmel bir fincan kahveyi yakalamaya çalışmaktan ziyade ekonomi ile ilgili olduğunu düşünüyor)
Sonuç olarak
Yukarıda sizlere aktardığımız sabah rutinleri sadece bir kaç örnektir. Ancak bunlar harfi harfine uygulanacak şeyler değildir. Çünkü sabah rutinleri de her zaman insanlar gibi benzersizdir. Disiplinli bir rutin tutturmak hayatı sadeleştirir ve üretkenliği artırır. Ancak tüm sabah rutinlerine göz attığımızda erken kalkanların günü daha çoşkulu ve yaratıcı bir biçimde yaşadıkları da ortak göze çarpan bir kalıptır.
Kaynaklar ve ileri okumalar
Do you have a morning routine? Here’s how some historic figures started their day. Yayınlanma tarihi: 8 Kasım 2023. Kaynak site: National Geographic. Bağlantı: Do you have a morning routine? Here’s how some historic figures started their day
Size Bir Mesajımız Var!
Matematiksel, 2015 yılından beri yayında olan ve Türkiye’de matematiğe karşı duyulan önyargıyı azaltmak ve ilgiyi arttırmak amacıyla kurulmuş bir platformdur. Sitemizde, öncelikli olarak matematik ile ilgili yazılar yer almaktadır. Ancak bilimin bütünsel yapısı itibari ile diğer bilim dalları ile ilgili konular da ilerleyen yıllarda sitemize dahil edilmiştir. Bu sitenin tek kazancı sizlere göstermek zorunda kaldığımız reklamlardır. Yüksek okunurluk düzeyine sahip bir web sitesi barındırmak ne yazık ki günümüzde oldukça masraflıdır. Bu konuda bizi anlayacağınızı umuyoruz. Ayrıca yazımızı paylaşarak veya Patreon üzerinden ufak bir bağış yaparak da büyümemize destek olabilirsiniz. Matematik ile kalalım, bilim ile kalalım.
Matematiksel
