Kimileri birkaç fırça darbesiyle dünyanın tüm güzelliklerini tuvale aktarmayı başarırken, birçok kişi eline kalem verildiğinde bir adam figürü bile çizmekte zorlanır. Öyleyse resim yeteneği olan ile olmayan arasındaki fark nedir? Ressamların beyni gerçekten farklı mı çalışmaktadır?
Çeşitli araştırma sonuçlarına göre fark, beynin yapısında ve işleyişinde yatmakta. Bir araştırmada bilim insanları 21 sanat öğrencisinin beyin yapısını, 23 sanatçı olmayan kişi ile kıyasladı. Araştırma sonuç olarak sanatçılarda, hassas motor hareketleri ve görsel canlandırma ile ilgili beyin bölgelerindeki gri maddenin daha yoğun olduğunu ortaya koydu. Bu fazladan gri maddenin doğuştan mı fazla olduğu ya da sonradan mı artış gösterdiği ise henüz belirsiz.
Resim Yeteneği Sonradan Gelişir mi?
Öncelikle güzel haber! Herkes resim çizebilir. Bunda iyi olup olmamak ise size kalmıştır. Resim konusunda doğal bir yeteneğiniz olmadığını düşünebilirsiniz. Ancak onlarca çalışmanın bize kanıtladığı gibi sıkı çalışma da en az yetenek kadar önemlidir. Kararlılık olmaz ise yetenek tek başına bir işe yeterince yaramaz. Bir noktada herkes, hangi seviyede olursa olsun, birilerinden öğrenmeye veya bir şeylerden ilham almaya ihtiyaç duyar. Sanatçılar böyle büyür ve gelişir.
Günümüzün en ikonik sanatçılarından biri olan ve hayatımıza renkleri sokan Yayoi Kusama, çocukken ailesi tarafından cesaretlendirilmedi. Ayrıca 20. yüzyılın ortalarında Japonya’da bir kadın olarak toplumsal normlar ona karşıydı. Ancak yaşadığı psikolojik rahatsızlıklar da dahil hiçbir sorun, sanatçı olma arzusunu bastıramadı. Günümüzde eserleri dünya çapında sergilenmektedir. Ayrıca yaşayan diğer tüm kadın sanatçılardan daha fazla paraya satılmaktadır.
Bir figürü gerçekçi bir şekilde resmetme yeteneği üç şeyle ilgilidir. Bunlar kişinin gerçeği nasıl algıladığı, görsel hafızasının ne kadar keskin olduğu ve çizmek için seçtiği objeyi ne kadar anladığıdır. Güzel haber, araştırmalar tüm insanların bu beceriyi geliştirebileceğini göstermekte. Araştırmacılar, çizim yeteneği gelişmemiş kişilerin, dünyayı tam da olduğu gibi göremediklerini ve her şeyden önce doğru görme konusunda kendilerini eğitmeleri gerektiğini ifade ediyorlar.
Örneğin, bir vazoya baktığımızda. görsel mekanizmamız bazı gerçekleri çarpıtmaya hazır şekilde devreye girer. Bu yüzden boyu, renkleri ya da şeklini olduğundan farklı algılayabiliriz. Bu tür yorumlama hataları da çizim yaparken kağıdımıza yansır. Resim yapma kabiliyeti çok gelişmiş olan insanlarsa, beyne iletilen yanıltıcı bilgileri yok sayarak gerçekte ne görüyorlarsa onu çizebiliyorlar.
Ayrıca başarılı bir resim çizmek için, objenin çevresiyle olan ilişkisini kavramak da önemlidir. İki çizgi arasındaki açıyı fark etmek ya da objenin sadece kendisini değil, çevresindeki boşluğu da eş zamanlı olarak algılamak gibi detaylar çizimi gerçekçi kılar. Görsel hafızası güçlü olanlar bütünsellikten kopmadan bu gibi detaylara odaklanmayı başarır.
Ressamlar Dünyayı Farklı Görüyor
Bir çalışmada bilim insanları, sanatçıların ve sanatçı olmayanların, neyi gördüğünü anlamak için bir göz takip cihazı kullanarak bakışlarını nereye odakladıklarını anlamaya çalıştı. Her iki grup belli bir süre ekrana bakıp gördükleri şeyi hatırlamaya çalıştı. Sonuçlar ilginçti.
Sanatçılar gözleri ile, görünüşe göre boş okyanus veya gökyüzü gibi alanlar da dahil olmak üzere tüm resmi tarama eğilimindeydi. Sanatçı olmayanlar ise daha çok nesnelere, özellikle de insanlara odaklanıyordu. Sonuçlar, sanatçıların dış hatlara ve gölgelere bakmakla daha fazla zaman geçirdiklerini açıkça gösteriyordu. Ayrıca sanatçılar sanatçı olmayanlardan daha fazla detayı hatırlayabiliyordu.
Sıradan insanlar çizim yapmaya çalıştıklarında çizdiğinde, bir nesne çizmeye çalışırlar. Bu yüzden bu gördüklerine pek benzemez. Ressamlar ise resim yaparken bunun yerine tüm görsel alana odaklanır. Çizilen özne ile birlikte kağıt üzerine gölgeleri ve yüzeyleri yerleştirir. Sonuç, olarak ortaya çok daha gerçekçi bir resim çıkar.
Bazı insanlar tüm bu konularda doğuştan daha yetenekli olduklarından, resmetme konusunda da iyilerdir. Hatta onların birçoğu bunu neredeyse bir refleks gibi yaptıkları için, geri kalan kişiler gibi öğrenmeleri gerekmez. Ancak resim çizme konusunda acemi olanlar da farkındalık ve eğitim ile görsel hafızalarını geliştirebilirler. Yani doğuştan bir resim yeteneğine sahip olmasa bile herkes resim çizebilir.
Yazının bitiminde ayrıca göz atmak isterseniz: Hem Sanatçı Hem De Bilim İnsanı Olmak Mümkün: İşte Size Bazı Örnekler
Kaynaklar ve İleri Okumalar:
- Artists ‘have structurally different brains’; yayınlanma tarihi: 17 Nisan 2014. Bağlantı: Artists ‘have structurally different brains/
- Are Artists Born This Way Or Do They Become Different By Choice? Brain Scans Reveal Truth;yayınlanma tarihi: 17 Nisan 2014. Bağlantı: Are Artists Born This Way Or Do They Become Different By Choice? Brain Scans Reveal Truth/
- Chamberlain R, McManus IC, Brunswick N, Rankin Q, Riley H, Kanai R. Drawing on the right side of the brain: a voxel-based morphometry analysis of observational drawing. Neuroimage. 2014 Aug 1;96:167-73. doi: 10.1016/j.neuroimage.2014.03.062. Epub 2014 Mar 29. PMID: 24691200.
- Vogt S, Magnussen S. Expertise in pictorial perception: eye-movement patterns and visual memory in artists and laymen. Perception. 2007;36(1):91-100. doi: 10.1068/p5262. PMID: 17357707.
Size Bir Mesajımız Var!
Matematiksel, 2015 yılından beri yayında olan ve Türkiye’de matematiğe karşı duyulan önyargıyı azaltmak ve ilgiyi arttırmak amacıyla kurulmuş bir platformdur. Sitemizde, öncelikli olarak matematik ile ilgili yazılar yer almaktadır. Ancak bilimin bütünsel yapısı itibari ile diğer bilim dalları ile ilgili konular da ilerleyen yıllarda sitemize dahil edilmiştir. Bu sitenin tek kazancı sizlere göstermek zorunda kaldığımız reklamlardır. Yüksek okunurluk düzeyine sahip bir web sitesi barındırmak ne yazık ki günümüzde oldukça masraflıdır. Bu konuda bizi anlayacağınızı umuyoruz. Ayrıca yazımızı paylaşarak veya Patreon üzerinden ufak bir bağış yaparak da büyümemize destek olabilirsiniz. Matematik ile kalalım, bilim ile kalalım.
Matematiksel
