Sayılar ile oynayarak ilginç saatler tasarlamak mümkün. Bu yazımızda çeşitli matematik saatlerine göz atacağız.
Saat kadranındaki sayıları farklı biçimde yazabilmeniz için elbette bir miktar farklı düşünmeniz gerekecektir. Örneğin 4 sayısını ele alalım. Bu sayıyı isterseniz 2+2, isterseniz 2×2, isterseniz de 22 olarak yazmanız mümkündür.
Ancak pi ya da e gibi sayılar ile sonucun tamsayı çıkması mümkün değildir. İşte bu durumda işin içine lise yıllarından anımsadığınız (belki de fazla da önemli gibi gelmediği için anımsamadığınız) bir kaç fonksiyonu işin içine sokmanız gerekecektir.
Bahsettiğimiz fonksiyonlar okullarda özel tanımlı fonksiyonlar kapsamında öğretilmektedir. Şimdi aşağıdaki pi saatine bakalım. Bu saatte bildiğimizden farklı parantezlerin kullanıldığı dikkatinizi çekmiştir. İşte bu parantezler taban ve taban fonksiyonları esnasında karşınıza çıkacaktır. Parantezin alttan kapalı olması taban, üstten kapalı olması ise tavan anlamına gelmektedir.
Yapılması gereken şey öncelikle her zaman olduğu gibi parantezin içindeki işlemi yapmaktır. Sonrasında da parantezin içindeki sayı irrasyonel olsa bile bunu parantezin işaretine göre bir üst, ya da bir alt tamsayıya yuvarlamanız mümkündür. Bunun sonucunda yapacağınız pi saati aşağıdaki gibi gözükecektir. Kontrol etmeniz sizin için aynı zamanda bir alıştırma olacaktır.
Matematik Saatleri
Saat kadranında çeşitli ifadeler bulunan çok sayıda matematiksel saat internette dolaşırken karşımıza çıkıyor. Bu tip bir çalışma, sayılar ile oynamanın kesinlikle eğlenceli bir yolu. Kendi matematik saatinizi üretmeye çalışabilirsiniz. Ancak bunun için öncesinde biraz ilhama ihtiyacınız varsa, işte bazı örnekler.
1 ila 9 arasındaki sayıları kullanarak
1 den 9’a kadar sayıları ve elbette yaratıcılığınızı kullanarak matematiksel işlemler aracılığı ile 1’den 12’ye kadar olan sayıları yazabilirsiniz. Temel matematiksel işlemler deyince aklınıza hemen 4 işlem gelmesin. Karekök, üslü hesaplamalar ve faktöriyel hesaplamalarını da bu esnada kullanabilirsiniz. Lafı fazla uzatmadan örneklere geçelim. Her birini birer bulmaca gibi düşünüp incelemenizi öneririz.
1 Saati
2 Saati
3 Saati
4 Saati
5 Saati
6 Saati
7 Saati
8 Saati
9 Saati
123 Saati
Euler yani e saati
Matematikte en ilgi çeken sayılardan biri pi sayısıdır fakat en az onun kadar önemli bir sabit daha vardır. Bu sabit ise adını fazla kimsenin duymadığı e sayısıdır. Bazı matematikçilerin Euler sayısı olarak da adlandırdığı Euler sabiti irrasyonel bir sayıdır, yani onu bir kesir olarak ifade edemezsiniz. Ancak yine de pi sayısında gösterdiğimiz yaklaşım ile onu da bir saatin kadranına sıralayabilirsiniz.
İki Tabanında Yazılmış Bir Saat
Muhtemelen 10 tabanına yani onluk sayı sistemine aşinasınızdır. Onluk sayı sistemi 0 ile 9 arasında değişen on basamaktan yararlanır. Bu sayı sisteminde her basamak bir öncekinden on kat daha fazla değerdedir (1, 10, 100, vb.). İkili sayı sistemi içinde durum aslında benzerdir.
Her rakam bir öncekinden iki kat daha değerlidir. İkili sayı sisteminde ilk rakam ondalık sisteme göre düşünürsek 1 değerindedir. İkinci rakam 2, üçüncü rakam 4, dördüncü 8 biçiminde devam eder. Aşağıda gördüğünüz tüm saatler ikilik tabanda yazılmıştır.
Çin Rakamları Saati
Aşağıda gördüğünüz saat Çin rakamları ile oluşmuştur. Her ne kadar 4 ile 8 arası biraz karışık olsa da diğer sayılar arasındaki ilişkiyi görebilirsiniz.
Maya Rakamları Saati
Son saatimiz ise Maya rakamları ile yapılmış durumda. Farklı sayı sistemlerindeki ilişkileri anlamamız açısından bu matematik saatleri iyi bir öneri olabilir.
Bu verdiğimiz saatler sadece örnekler. Gerisi sizin yaratıcılığınıza kalmış. Şimdiden iyi eğlenceler.
Kaynak ve ileri okumalar: Maths around the clock; yayınlanma tarihi: 6 Kasım 2018; Bağlantı: https://plus.maths.org/content/maths-around-clock#examples
Size Bir Mesajımız Var!
Matematiksel, 2015 yılından beri yayında olan ve Türkiye’de matematiğe karşı duyulan önyargıyı azaltmak ve ilgiyi arttırmak amacıyla kurulmuş bir platformdur. Sitemizde, öncelikli olarak matematik ile ilgili yazılar yer almaktadır. Ancak bilimin bütünsel yapısı itibari ile diğer bilim dalları ile ilgili konular da ilerleyen yıllarda sitemize dahil edilmiştir. Bu sitenin tek kazancı sizlere göstermek zorunda kaldığımız reklamlardır. Yüksek okunurluk düzeyine sahip bir web sitesi barındırmak ne yazık ki günümüzde oldukça masraflıdır. Bu konuda bizi anlayacağınızı umuyoruz. Ayrıca yazımızı paylaşarak da büyümemize destek olabilirsiniz. Matematik ile kalalım, bilim ile kalalım.
Matematiksel
