Bugün dünyada yaklaşık 400 milyon güvercin var ve bunların çoğu şehirlerde yaşıyor. Bu nedenle bu yazıda size anlatacağımız duruma muhtemelen hepiniz bir biçimde şahit olmuşsunuzdur. Yerde dolaşan bir güvercin tuhaf bir şekilde yürür ve yürürken de komik bir biçimde kafasını ileri geri sallar.
Üstelik bu kafa sallama hareketi sadece güvercinlerle de sınırlı değildir. Kargalar ve tavuklar gibi diğer birçok kuşta da yürürken benzer bir şekilde kafa sallama hareketi gözlemlenebilir. Öncelikle baştan söyleyelim. Güvercinlerin kafa sallama hareketi aslında bir yanılsamadır. İşin aslı ise gördüklerimizden çok daha farklıdır.
Güvercinler Yürürken Neden Kafalarını İleri Geri Sallarlar?
Aslında bu sorunun cevabını uzun süredir merak ediyoruz. İlk olarak 1930’lu yıllarda iki meraklı bilim insanı bu soruya bir cevap bulmaya çalıştılar. Bunun için de bir koşu bandına bir güvercin yerleştirerek hareketini gözlemlediler.
Diğer kuşların aksine, güvercinler artıklar da dahil olmak üzere insan yemekleriyle kolayca beslenirler. Bu nedenle de zaman içinde ait oldukları kayalıkları terk ederek şehirlerimizi ele geçirmişlerdir.
Ancak ilginç bir sonuca ulaşacaklardı. Güvercin bir koşu bandında yürürken kafasını sallamıyordu. Bulguları ile gözlemleri birbiri ile uyuşmadığı için deneyi tekrarlamaya karar verdiler. Ancak bu sefer kuşun gözlerini bağladılar ve koşu bandına tekrar yerleştirdiler. Ancak kuşun hala kafasını sallamadığını gördüler. Güvercinin gövdesi sürekli ileri doğru hareket ederken kafası sabit tutulduğunda ise kafa sallama oluyordu.
Bilim insanları yürüme sırasındaki kafa hareketlerinin iki aşamadan oluştuğu sonucuna vardılar. Bu aşamalara tutma ve itme adını verdiler. Bu çalışmaya dayanarak, Dr Mark Friedman 1975’te güvercinlerin neden kafalarını salladığını anlamak ve bu iki aşamayı test etmek için bir dizi deney yaptı.
Araştırması, baş hareketinin vücut hareketinden çok görsel uyarımla kontrol edildiğini gösterdi. Ancak deneylerde bu kafa hareketine bacakların katkısı tam olarak açıklanamadı. Sonunda bilmecenin cevabı 2007 yılında Reinhold Necker tarafından yapılan çalışmalar sonucunda tamamlandı.
Komik Güvercin Yürüyüşü Kuşların Hayatta Kalmak İçin Geliştirdikleri Bir Reflekstir.
Tavuklar ve güvercinler gibi kuşlar, dünya bulanık olmasın diye yürürken kafalarını sallarlar. Kafa sallama, gözleri başlarının her iki yanında bulunan kuşlarda daha yaygın olarak gözlemlenir. Sonucunda gözlerin yanlarda olması, önlerinde olan bir şeyi görmeleri söz konusu olduğunda, bir dezavantaj anlamına gelecektir.
Biz insanlar etrafımızda olan biteni hızlıca görmek için çoğu zaman kafamız yerine gözlerimizi oynatırız. Kuşlar gözlerini bizim gibi hareket ettiremezler, bu yüzden bunu telafi etmek için başlarını hareket ettirmeleri gerekir. Bu kafa hareketleri, kuşlar hareket halindeyken belirgindir çünkü bu, kuşların çevrelerinin bulanık olmaması için görüşlerini sabitlemeleri gerektiği zamandır.
Bu hareketi yapan güvercinler gözlerinin nesnelere sabitlenmesini sağlar. Bu, gözlerin fotoreseptörlerine, dünyanın sabit bir görüntüsünü oluşturmak için yaklaşık 20 milisaniye kadar bir zaman verecektir. Kuşlar ayrıca uçarken, özellikle yere inerken çevrelerine daha iyi odaklanmak için de kafa sallarlar. Bu onlara iniş yaptıkları yerin tam olarak ne kadar uzakta olduğuna dair bir bakış açısı kazandırmaya yardımcı olur.
Sonuç Olarak;
Başın ileri ve geri hareketleri bacakların hareketleri ile senkronizedir. Kuşlar genellikle başlarını ileri geri hareket ettiriyormuş gibi görünse de, hiçbir şekilde geriye doğru hareket yoktur. Bu bir yanılsamadır! Bu aşamada kuş başını öne doğru uzatır, sabit tutarken boyun geri çekilir ve vücut ona yetişir. Yani kuşlar sadece kafalarını hareket ettirir ve sonra tekrar hareket ederler.
Ancak bu o kadar hızlı gerçekleşir ki, sürekli bir ileri geri hareketi yapıyormuş gibi görünürler. Eğer bu hareketi yapmasalardı, kafaları hareket ettikçe gözleri de sürekli hareket ederdi ve sonucunda asla odaklanamazlardı.
Yazının devamında güvercinler ile ilgili bir başka yazımıza daha göz atmak isterseniz: 2. Dünya Savaşı’nda Güvercinler Füzelere Yön Vermek İçin Eğitildi
Kaynaklar ve ileri okumalar
- Why Do Pigeons Bob Their Heads When They Walk?. Yayınlanma tarihi: 19 Mayıs 2023; Bağlantı: https://www.scienceabc.com/
- Necker, Reinhold. (2008). Head-bobbing of walking birds. Journal of comparative physiology. A, Neuroethology, sensory, neural, and behavioral physiology. 193. 1177-83. 10.1007/s00359-007-0281-3.
- Frost, Barrie. (1978). The optokinetic basis of head bobbing in pigeon. J. Exp. Biol.. 74. 10.1242/jeb.74.1.187.
- Why Do Pigeons Bob Their Heads When Walking? yayınlanma tarihi: 3 Temmuz 2021; bağlantı: https://www.snopes.com/articles/352787/why-do-pigeons-bob-their-heads/
Size Bir Mesajımız Var!
Matematiksel, 2015 yılından beri yayında olan ve Türkiye’de matematiğe karşı duyulan önyargıyı azaltmak ve ilgiyi arttırmak amacıyla kurulmuş bir platformdur. Sitemizde, öncelikli olarak matematik ile ilgili yazılar yer almaktadır. Ancak bilimin bütünsel yapısı itibari ile diğer bilim dalları ile ilgili konular da ilerleyen yıllarda sitemize dahil edilmiştir. Bu sitenin tek kazancı sizlere göstermek zorunda kaldığımız reklamlardır. Yüksek okunurluk düzeyine sahip bir web sitesi barındırmak ne yazık ki günümüzde oldukça masraflıdır. Bu konuda bizi anlayacağınızı umuyoruz. Ayrıca yazımızı paylaşarak veya Patreon üzerinden ufak bir bağış yaparak da büyümemize destek olabilirsiniz. Matematik ile kalalım, bilim ile kalalım.
Matematiksel
