Sosyal medyada biraz zaman geçirmeyi sevenlerden biri iseniz, kısa cümleler kurarak konuşan muhabbet kuşu ve papağanlarının marifetlerini gururla paylaşan kısa videolara denk gelmiş olmalısınız.
Gerçekten de papağanlar ve diğer bazı kuşlar konuşuyor gibi görünüyor. Ama gerçek bir konuşma yapabilirler mi? Papağanlar nasıl konuşuyor? Evde bir papağanınız varsa ona konuşmayı öğretmeniz mümkün mü? Cevap tam olarak düşündüğümüz gibi olmasa da evet.
Papağanlar Nasıl Konuşur?
Papağanlardan duyduğumuz “konuşma” her türlü sesin taklididir. Konuşulan kelimelerden gıcırdayan kapılara ve havlayan köpeklere kadar birçok şeyi taklit ederler. Papağanların beyinlerinin ön kısmında, insanlarda olduğu gibi sesleri öğrenme ve taklit etme becerisi kazandıran bölgeler bulunur.
Muhabbet kuşu da bir papağan cinsi olduğu için aynı durum onun için de geçerlidir. Ancak, sesle ilgili bu öğrenme ve kontrol becerisi diğer kuş türlerinde mevcut değildir. Bu nedenle papağan türleri, tıpkı insanlar gibi ses çıkarma kabiliyetine sahiptirler.
Ancak çoğu papağan bu sesleri bilinçli bir biçimde çıkarmaz. Sadece sahiplerini taklit eder. Gerçekten ne dediklerini bilmezler. Ancak istisnalarda mevcut. Bunlardan biri, 1976 – 2007 yılları arasında yaşayan ve doğumundan sadece 1 sene sonra Arizona Üniversitesi, Harvard Üniversitesi ve Brandeis Üniversitesi tarafından üzerinde davranış, dil ve zeka araştırmaları başlatılan Alex isimli papağandır.
31 yaşında aramızda ayrılan bu papağan, hayatı boyunca 100’den fazla kelime öğrenmiştir. 1999 yılında yapılan bir analize göre Alex, 50’den fazla nesneyi ayırt edebiliyor, 6’ya kadar sayabiliyor, 5 farklı şekilde sunulan 7 ayrı rengin farkına varabiliyor; “daha büyük”, “daha küçük”, “aynı”, “farklı”, “üzerinde”, “altında” gibi sözcüklerin anlamlarını biliyordu. Bu papağan ayrıca basit toplama ve çıkarma işlemleri yapabiliyor ve ayrıca sıfır rakamının anlamını da biliyordu.
Alex ile çalışmalarına başlamadan önce, kuşlar zeki hayvanlar olarak görülmüyordu. Aslında, “kuş beyni” terimi genellikle aptallığa hakaret olarak kullanılırdı. Bununla birlikte, bu Afrika gri papağanının yetenekleri bu düşünceyi tamamen değiştirdi. Kendisi bize bazı kuşların zekasının, tipik olarak dünyanın en zeki hayvanlarından biri olarak kabul edilen yunuslar ve primatlarla bile eşit olduğunu kanıtlamıştı.
Papağanlar Neden Sahiplerini Taklit Ediyor?
Dünyadaki kuş türlerinin yaklaşık yarısı, diğer türlerin seslendirmelerini öğrenebilecekleri anlamına gelen sesli taklit yeteneğine sahiptir. Ötücü kuşlar, eşlerini cezbetmek veya yırtıcıları uzaklaştırmak için bu ses taklit etme yeteneğini kullanırlar. Ancak papağanlar da durum biraz daha farklıdır.
Papağanlar sosyal hayvanlardır, bu da arkadaşlarının geri kalanına uyum sağlamak istedikleri anlamına gelir. Vahşi doğada papağanlar, diğer kuşlarla çevrili oldukları için genellikle kuş sesleri çıkarırlar. Ancak insanların etrafında papağanlar, sahiplerini yeni ailelerinin veya “sürü”nün bir parçası olarak gördükleri için genellikle insan sözlerini taklit eder. İnsan sürülerine uyum sağlamak için insan seslerini kopyalarlar.
Ancak konuşabilseler de sözcükleri anladıklarını söyleyemiyoruz. Yapılan araştırmalar; papağanların yaşadıkları ortama uyum sağlamak adına etkin koşullanma kurallarına göre davrandıklarını gösteriyor. Diğer bir deyişle, eğer bir kelimeyi söylediklerinde ödüllendiriliyorlarsa, sadece bu yüzden tekrarlıyor olabilirler. Yani kelimelerin anlamlarına ilişkin algıları olmasa da, onlar için bir kraker, kelimenin bir anlama sahip olup olmasından daha önemlidir.
Yazının devamında ayrıca merak ederseniz: Neden Güvercinler ve Tavuklar Yürürken Kafalarını Sallarlar?
Kaynaklar ve ileri okumalar
- Why Can Parrots Talk?; yayınlanma tarihi: 2 Mayıs 2018; Bağlantı: https://www.mentalfloss.com/
- Why Do Parrots Mimic Human Speech?; Yayınlanma tarihi: 6 Ocak 2022; Bağlantı: https://www.scienceabc.com/
- Can Parrots Really Talk?; Bağlantı: https://www.wonderopolis.org/
- This African Gray Parrot Is the First Animal To Ever Ask an Existential Question; yayınlanma tarihi: 29 Kasım 2020; Bağlantı: https://mymodernmet.com/alex-the-african-gray-parrot/
Size Bir Mesajımız Var!
Matematiksel, 2015 yılından beri yayında olan ve Türkiye’de matematiğe karşı duyulan önyargıyı azaltmak ve ilgiyi arttırmak amacıyla kurulmuş bir platformdur. Sitemizde, öncelikli olarak matematik ile ilgili yazılar yer almaktadır. Ancak bilimin bütünsel yapısı itibari ile diğer bilim dalları ile ilgili konular da ilerleyen yıllarda sitemize dahil edilmiştir. Bu sitenin tek kazancı sizlere göstermek zorunda kaldığımız reklamlardır. Yüksek okunurluk düzeyine sahip bir web sitesi barındırmak ne yazık ki günümüzde oldukça masraflıdır. Bu konuda bizi anlayacağınızı umuyoruz. Ayrıca yazımızı paylaşarak veya Patreon üzerinden ufak bir bağış yaparak da büyümemize destek olabilirsiniz. Matematik ile kalalım, bilim ile kalalım.
Matematiksel
