Uluslararası Matematikçiler Kongresi (International Congress of Mathematicians, ICM), matematik konulu en geniş çaplı toplantıdır. Her dört yılda bir dünyanın farklı yerlerinde gerçekleşir. Fields Madalyası, Nevanlinna Ödülü, Gauss Ödülü ve Chern Madalyası kongrenin açılış törenlerinde verilir. Matematikçiler bu toplantıların siyaset üstü bir amaç taşıdığını iddia etse de, bunun tam da öyle olmadığını anlamak mümkündür.
Uluslararası bir matematik kongresi yapma fikri ilk olarak on dokuzuncu yüzyılın sonunda ortaya atıldı. 1893’te Chicago’da, genellikle “sıfırıncı ICM” olarak adlandırılan çok küçük bir konferans düzenlendi. Matematikçileri gerçek anlamda bir araya giren ilk toplantı ise 1897’de Zürih’te yapıldı. Bu toplantıda 16 ülkeden yaklaşık 240 matematikçi yer aldı. İkinci kongre 1900’de Paris’teydi. Bu konferansın bir özelliği Alman matematikçi David Hilbert tarafından yapılan bir konuşmaydı. Hilbert’in bu konuşmada ortaya attığı sorunlar, yirminci yüzyıl matematik araştırmalarının çoğunu şekillendirdi.
Başarılı Paris buluşmasının devamında bu konferansın dört yılda bir gerçekleşmesine karar verildi. Bir sonraki 1904’te Almanya – Heidelberg’de oldu. Matematiğin siyasetten bağımsız olamayacağının belirtileri bu konferansta ortaya çıkmaya başladı. Paris ICM’ye çok sayıda Alman matematikçi katılırken Heidelberg kongresine az sayıda Fransız matematikçi dahil oldu. 1870-1871 Fransa-Prusya savaşındaki yenilgi, bazıları için hâlâ oldukça önemli bir hatıraydı.
1904 kongresi ise şimdiye kadarki en büyük katılıma sahipti (neredeyse 400). Sonuçta 19. yüzyılın sonunda Almanya, matematik çalışmak için popüler bir yerdi. Ve birçok matematikçi oyunun dışında kalmak istememişti. Devamında 1908’de Roma ve 1912 Cambridge ve 1916 Stockholm gerçekleşti. Ancak savaş ortamında Avrupa’da bir toplantı düzenlemek ne yazık ki imkansızdı.
Savaş Dönemi ve Uluslararası Matematikçiler Kongresi
Birinci Dünya Savaşı’nın sona ermesinden sonra, Batı Avrupalı matematikçiler, disiplinlerini ve uluslararası ağlarını yeniden inşa etmeye karar verdiler. Bu amaçla,1920’de ICM’leri bir düzene oturtmak için Uluslararası Matematik Birliği (IMU) kuruldu.
IMU’nun önde gelen üyeleri yer olarak Strasbourg’u seçti. Burası Fransa-Prusya Savaşı’ndan sonra Almanya’ya katılan ve Versay Antlaşması ile Fransa’ya geri dönen bir şehirdi. Ancak, Almanya’nın bir daha asla uluslararası matematiksel etkinliklere katılmasına izin verilmemesi gerektiği IMU’nun kurucu ilkesiydi.
Alman matematikçilerin dışlanması, Toronto’daki 1924 kongresi içinde geçerliydi. Aslında, kongre başlangıçta New York’ta yapılacaktı. Ancak ev sahibi olacak olan Amerikan Matematik Derneği, IMU’dan yasağı kaldırmasını istedi.
Ancak çabaları başarısız olunca desteğini geri çekti. Daha sonra kendi adını taşıyan madalyayı takdim edecek olan J. C. Fields, etkinliği Toronto Üniversitesi’nde düzenlemeyi teklif etti. 1928’de IMU üzerindeki baskı çok arttı. O yıl Bologna’da yapılan kongrede Alman matematikçiler de yer aldı.
Ancak kongreye Alman matematikçilerin de dahil olması içerde gerilimlerin artmasına neden oldu. Kimileri bunun asla olmamasını düşünürken, kimi Alman matematikçiler de duruma içerlemişti. Bu nedenle 1928 kongresini boykot ettiler.
İnsanları yeniden bir araya getirmek ve bağları yeniden kurmak amacıyla ICM, 1932’de Zürih’e döndü. Benzer bir akıl yürütme ile 1936 toplantısı ise tarafsızlığı ile bilinen Oslo’da yapıldı. Bu kongre Finn Lars Ahlfors’a ve Amerikalı Jesse Douglas’a ilk Fields Madalyaları’nın verilmesi nedeniyle önemli idi.
1940 yılında ABD’de planlanan toplantı olmadı. Pek çok kişi davetli olmasına rağmen, ne Sovyet ne de komünist Doğu Avrupa’dan matematikçiler bu buluşmaya katılmadı. ICM’lerdeki Sovyet matematikçilerin sayısı, Stalin’in 1953’te ölümünü takip eden yıllarda giderek arttı. 1966’da ise Moskova toplantıya ev sahipliği yaptı. Moskova kongresini takip eden yıllarda, ICM’ler soğuk savaş siyasi ortamından veya Sovyet hükümetinin politikalarından önemli ölçüde etkilendi.
Günümüzde Uluslararası Matematikçiler Kongresi
Soğuk savaşın sona ermesinden bu yana, Tokyo (1990), Pekin (2002), Haydarabad (2010), Seul (2014) ve Rio de Janeiro (2018) buluşmaları gerçekleşti. 2018 yılında Ali Nesin bu buluşmada Leelavati Ödülü’ne layık görüldü. Uluslararası Matematikçiler Kongresi 2022 (ICM 2022) 6 – 14 Temmuz 2022 tarihleri arasında gerçekleştirildi. Ayrıca göz atmak isterseniz: Şimdiye Kadar Verilen En Tartışmalı Nobel Barış Ödülleri
Kaynaklar ve ileri okumalar:
- Christopher Hollings; Maths and politics; Bağlantı: https://plus.maths.org/
- The ICM Structure Committee for ICM 2022; Bağlantı: https://www.mathunion.org/icm/icm-2022
Size Bir Mesajımız Var!
Matematiksel, 2015 yılından beri yayında olan ve Türkiye’de matematiğe karşı duyulan önyargıyı azaltmak ve ilgiyi arttırmak amacıyla kurulmuş bir platformdur. Sitemizde, öncelikli olarak matematik ile ilgili yazılar yer almaktadır. Ancak bilimin bütünsel yapısı itibari ile diğer bilim dalları ile ilgili konular da ilerleyen yıllarda sitemize dahil edilmiştir. Bu sitenin tek kazancı sizlere göstermek zorunda kaldığımız reklamlardır. Yüksek okunurluk düzeyine sahip bir web sitesi barındırmak ne yazık ki günümüzde oldukça masraflıdır. Bu konuda bizi anlayacağınızı umuyoruz. Ayrıca yazımızı paylaşarak veya Patreon üzerinden ufak bir bağış yaparak da büyümemize destek olabilirsiniz. Matematik ile kalalım, bilim ile kalalım.
Matematiksel
