İyi bir kamp ateşi nasıl yakılır? diye merak ederseniz, pek çok kişiden pek çok farklı cevap alabilirsiniz. Ancak iyi bir kamp ateşi yakmanın püf noktası matematiktir.
İnsanlar binlerce yıldır ateş yakıyor ve kanıtlar dünya çapında farklı kültürlerdeki arkeolojik kayıtlarda bulunuyor. İnsanlık tarihinin en önemli keşiflerinden biri olan ateş yakmak, ısınma, ışık, yırtıcılardan korunma, yemek pişirme imkanı sağlayarak insanın evriminde çok önemli bir rol oynamıştır.
Ateş, insanlığın keşfettiği en eski teknolojilerden birisi olsa da, bir kamp ya da şenlik sırasında büyük bir ateş yakmak ve en önemlisi bu ateşi kontrol altında tutmak hala kolay bir iş değildir. Kamp alanınızdan kuru odun veya dalları topladıktan sonra, onları en uygun yanma için nasıl düzenleyeceğinize karar vermelisiniz.
Kamp Ateşi Yakmanın Sırları Nelerdir?
Diyelim ki boyları 30 cm olan 20 tane kütük topladınız ve bunları ateşin etrafına güzelce dizdiniz. Muhtemel gece boyunca sizi bekleyen, sürekli ateşi canlandırma çabası, tüten duman ve eğer soğuk bir gece de iseniz üşüme olacaktır. Ancak boyları 10 cm olan 60 tane kütük bulabilseydiniz bu çubuk demetini tutuşturmak ve sonuçtan verim almak çok daha kolay olacaktı. Bunun nedeni, demetin yüzey alanının tekli kütüklerden çok daha büyük olması elbette…
Topladığımız kütükler ateşi başlatmak ve beslemek için gerekli oksijen akışını oluşturmak için temeldir. Ateş ortaya çıktıktan sonra da yüzey alanı ateşin sönmeden uzun süre var olabilmesi için önemli bir faktördür. Birçok kişi, ateşi yaktıktan sonra büyük kütükler ekleme hatasını yapar. Bu, daha az yüzey alanına sahip bir ateşe neden olur, ısıyı düşürür ve verimliliği azaltır. Tükenmeyen yakıtta bizi rahatsız eden dumana dönüşür.
Kamp ateşi yakma konusunda Duke Üniversitesi’nde makine mühendisliği profesörü olan Adrian Bejan ise başka bir hatırlatma yapıyor. Yakıtınız geniş olduğu kadar bir piramit gibi yüksek biçimde istiflenmelidir.
Ateş Neden İsviçre Peyniri Gibidir?
Bir ateş yakmak istediğimiz zaman öncelikle işin arkasındaki fiziksel süreçler hakkında bilgi sahibi olmamız gerekmektedir. Başka etkenler olsa da bu fiziksel süreçlerin başını, termodinamik ve akışkanlar dinamiği çekmektedir.
Termodinamik, gücün bilimidir, bu durumda ise güç kaynağımız ateştir. Ateş sonucunda bir hava akışı oluşur, bu hava akışı yanma reaksiyonunu besler ve ardından ortaya çıkan ısı, hava akışı tarafından taşınır. Ateşi bir parça İsviçre peyniri gibi düşünebilirsiniz. İsviçre peyniri görselde de gördüğünüz biçimde içinde boşluklar barındıran bir peynir türüdür.
Aslında ateş yaktığını zaman, kömür, odun gibi farklı yakıt parçaları arasında, havanın geçebileceği çok sayıda delik veya boşluk vardır. Yakıtınızı çok yoğun biçimde istiflerseniz, yanmayı sağlayan hava akımı rahat hareket edemez. Tam tersine, çok gevşek olursa da hava hareket etmek için yeterli gücü elde edemez. Bunun için orta yolu planlamanız gerekmektedir. Başta da dediğimiz gibi yakıtı en verimli istifleme biçimi, alt kısım geniş, üst kısım dar bir piramit formatında olacaktır.
Kamp Ateşi Yaktıktan Sonra Söndürmeyi de Bilmek Gereklidir
Bir ateş yaktıktan sonra, onu güvende tutmak ve etkili bir şekilde söndürmek için işin içindeki matematiği anlamak, yalnızca itfaiyeciler için değil, aynı zamanda doğa tutkunları için de çok önemli becerilerdir. Hatta bunun için internetten online olarak dahil olacağınız bir kurs bile mevcut.
Ancak kursu inceleyecek vaktiniz yok ise en azında akılda tutulması gereken şey şudur. Yaktığınız ateşin yayılmasını engellemek için çevresini emniyete almanız yeterlidir. Yani yakıt kaynağının yakınında başka bir yakıt kaynağı daha olmamalıdır. Ayrıca elbette ateşi yanından ayrılmadan önce kesin bir biçimde söndüğünden de emin olmak gereklidir. Bunun için su bulamıyorsanız, ateşi boğarak yani hava ile temasını keserek de sönmesini sağlayabilirsiniz.
Ateş yakmayı ve söndürmeyi anladıktan sonra en kısa zamanda bir kampa giderek bunu deneyimlemenizi öneririz. Ayrıca göz atmak isterseniz: Arşimet Aynalar Yardımı İle Gemileri Yakmış Olabilir mi?
Kaynaklar ve ileri okumalar:
- Want to Build the Perfect Bonfire? All You Need Is a Little Bit of Math. Yayınlanma tarihi: 13 Ekim 2022. Kaynak site: Popular Mechanıcs. Bağlantı: Want to Build the Perfect Bonfire? All You Need Is a Little Bit of Math
- Bejan, A. Why humans build fires shaped the same way. Sci Rep 5, 11270 (2015). https://doi.org/10.1038/srep11270
- Lighting a fire using friction requires an understanding of some physics principles − but there are ways to make the process easier. Yayınlanma tarihi: 14 Eylül 2023. Kaynak site: The Conversation. Bağlantı: Lighting a fire using friction requires an understanding of some physics principles − but there are ways to make the process easier
Size Bir Mesajımız Var!
Matematiksel, 2015 yılından beri yayında olan ve Türkiye’de matematiğe karşı duyulan önyargıyı azaltmak ve ilgiyi arttırmak amacıyla kurulmuş bir platformdur. Sitemizde, öncelikli olarak matematik ile ilgili yazılar yer almaktadır. Ancak bilimin bütünsel yapısı itibari ile diğer bilim dalları ile ilgili konular da ilerleyen yıllarda sitemize dahil edilmiştir. Bu sitenin tek kazancı sizlere göstermek zorunda kaldığımız reklamlardır. Yüksek okunurluk düzeyine sahip bir web sitesi barındırmak ne yazık ki günümüzde oldukça masraflıdır. Bu konuda bizi anlayacağınızı umuyoruz. Ayrıca yazımızı paylaşarak da büyümemize destek olabilirsiniz. Matematik ile kalalım, bilim ile kalalım.
Matematiksel
