Kadın matematikçiler yıllar boyunca kendilerini erkek meslektaşlarına kabul ettirememişlerdir. Bunun örneklerinden biri, kadın olduğu için bilimsel çalışmalarını uzun süre başka isimle yürütmek zorunda kalan, Sophie Germain’dır.
Genç Marie-Sophie Germain’in hayatı, bir hikayeyi okuduğunda, sonsuza dek değişmişti. Bu hikaye Arşimet’in ölümü ile ilgili idi.
“Arşimet’i yakalayın!” Bu, Romalı askerlere Syracuse’a girdiklerinde verilen emirdi. General Marcelo matematikçinin huzuruna getirilmesini emretmişti. Ama bu talimatı almayan bir asker vardı. Arşimet’in evine girdi ve onu bir geometri problemine dalmış halde buldu. Arşimet yere bazı çizimler yapıyordu ve ne olduğunun farkında bile değildi. Askere dönüp “Çevrelerime dokunmayın” dedi. Asker kılıcını çekip onu öldürdü. MÖ 212 yılıydı.
Kısaca Sophie Germain Kimdir?
Marie-Sophie Germain 1776′ da Paris’ te doğdu. Felsefi ve siyasi tartışmaların sıkça yaşandığı bir evde rahat bir çocukluk geçirdi. Fransız Devrimi’nin ortasında, babasının kütüphanesine sığındı. Ölümü Yunan matematiğinin altın çağının çöküşü anlamına gelen bu adamın sonunun nasıl olduğunu öğrendiğinde 13 yaşındaydı.
Bundan sonra Sicilyalı matematikçi onun için kahramanca bir sembol haline geldi ve matematikçi olmaya karar verdi. Önce Latince ve Yunancada ustalaştı ve ardından babasının tüm matematik kitaplarını okudu.
Ancak bir zaman sonra evdeki kütüphane Germain’in entelektüel ihtiyaçları için yetersiz hale geldi. 18 yaşına geldiğinde Germain, ünlü profesör Joseph-Louis Lagrange’ın Paris Politeknik Okulu’nda verdiği derslerden bazı notlara erişebildi.
Bunları dikkatle inceledi ve benzeri görülmemiş bir adım attı. Fransız profesöre akademik bir çalışma gönderdi ve onu, o kurumun eski öğrencisi olan Mösyö Antoine-August LeBlanc’ın takma adıyla imzaladı.
Profesör pek de iyi olmayan bu öğrenciden birdenbire olağanüstü cevaplar gelmeye başlayınca, bu durumdan oldukça etkilenmişti. Böyle bir dönüşüme neyin sebep olduğunu merak etti. Onu fikirleri hakkında konuşmaya davet etmeye karar verdi. Bu kişinin bir kadın olduğunu anladığında da, onun uzun süre boyunca akıl hocası olacaktı.
Sophie Germain ve Gauss
Germain, Lagendre’nin çalışmalarını okuduktan sonra sayı teorisini incelemeye karar verdi. 18. ve 19. yüzyıllardan matematik dünyasının bir başka aydınının çalışmalarıyla karşılaştı. Bu kişi tarihin en iyi matematikçilerinden biri olarak kabul edilen Alman Carl Friedrich Gauss idi.
“Disquistiones Arithmetica” yı okuyup, bundan ilham alan Sophie Germain, aritmetik üzerine bazı çalışmalarını Gauss’a mektupla gönderir. Aynı kaygıyla, mektuplarına uzun süre “M. LeBlanc” olarak imza atar. Bu mektupları Gauss mükemmel Fransızcası ile yanıtlar ve aralarındaki yazışmalar devam eder.
1807 civarında Fransızlar Gauss’un yaşadığı Braunschweig işgal eder. Germain, Gauss hakkında endişelenir ve kaderinin Arşimet’e benzeyeceğini düşündüğünden bir aile dostuna mektup yazarak Gauss’un güvenliğinin sağlanmasını talep eder. Asker Gauss’a hayatını kurtaran kişinin adını söylediğinde büyük matematikçi çok minnettar olduğunu ancak “Matmazel Germain” diye” diye birini tanımadığını söyler.
Olaydan 3 hafta sonra Germain gerçek kimliğini Gauss’a açıklar. Gauss ona olan hayranlığını dile getirerek yeteneğini ve dehasını över ve aralarındaki yazışmalar uzun süre daha devam eder.
Sophie Germain’ın Matematiğe Katkıları Nelerdir?
Germain’in sayılar teorisine olan ilgisinin yüzyılları aşan yansımaları oldu. Bunlardan biri, 350 yılı aşkın süre boyunca çözülemeyen büyük matematik problemlerinden biri olan ve sonunda Oxford Üniversitesi profesörü Andrew J. Wiles tarafından çözülen Fermat’ın Son Teoreminin çözümüne yaptığı katkıdır. Germain, Fermat’ın esrarengiz denkleminin örneklerinden birini kanıtlayarak diğer bilim insanlarının bunu açıklamaya çalışmasının yolunu açtı.
Germain konuyu tam olarak çözemese de kendi adını taşıyan teoremini formüle ederek ve Fermat’nın Son Teoreminin bazı sayılar için doğru olduğunu kanıtlayarak önemli bir adım atmıştı. Sophie Germain asal sayıları böyle doğdu: p asal sayısı, eğer 2p + 1 de bir asal sayı ise, bir Sophie Germain asal sayısıdır.
Sophie Germian sonraki çalışmalarını metal plakaların titreşimi ile ilgili olan “Elastiklik Teorisi” üzerine yapar. Yaptığı bu çalışma kendisine Paris Academy of Sciences ödülünü kazandırır. Germian bu ödülü kazanan ilk kadındır.
Metal plakaların hareketleri üzerine yaptığı çalışması, yapımı 1889’da tamamlanan Eiffel Kulesi’nin yapımına büyük katkılar sağlamıştır. Buna rağmen kulenin yapımında katkısı olan 100 önemli insan içinde adı yer almamaktadır.
Bilimin Germain’e en çok minnettar olduğu şey, matematiğe ve fiziğe yaptığı olağanüstü katkılardan öte, yaşamı boyunca gösterdiği azim ve bilim sevgisidir. Germain evlenmedi veya çocuk sahibi olmadı. Çocukluğuna damgasını vuran Arşimet gibi kendini matematiğe adadı. 1831’de 55 yaşındayken meme kanserinden hayatını kaybetti.
Sonuç Olarak;
Sophie Germain, Fransa’nın en büyük matematikçilerinden biri olarak bilinmektedir. Sayı teorisi, kısmi diferansiyel denklemler ve diferansiyel geometriye önemli katkılarda bulunmuştur. Ancak ne yazık ki kendisine, ölümünden 6 yıl sonra, Göttingen Üniversitesi tarafından fahri doktorluk unvanı verilmiştir.
Fransız Bilimler Akademisi her yıl Sophie Germain Ödülü’nü alana önemli katkılarda bulunan matematikçilere veriyor. Pek çok kişi, Germain’in katkılarının ne kadarının, Mösyö Antoine-August LeBlanc imzasıyla yazdığı pek çok mektupta hâlâ saklı olduğunu merak ediyor.
Kaynaklar ve ileri okumalar:
- Sophie Germain. La extraordinaria matemática francesa que tuvo que mentir para que la tomaran en serio. Yayınlanma tarihi: 11 Mart 2018. Kaynak site: BBC. Bağlantı: Sophie Germain. La extraordinaria matemática francesa que tuvo que mentir para que la tomaran en serio
- Thank You, Sophie, and I’m Sorry. Yayınlanma tarihi: 1 Nisan 2017. Kaynak site: Scientific American. Bağlantı: Thank You, Sophie, and I’m Sorry/
Size Bir Mesajımız Var!
Matematiksel, matematiğe karşı duyulan önyargıyı azaltmak ve ilgiyi arttırmak amacıyla kurulmuş bir platformdur. Sitemizde, öncelikli olarak matematik ile ilgili yazılar yer almaktadır. Ancak bilimin bütünsel yapısı itibari ile diğer bilim dalları ile ilgili konular da ilerleyen yıllarda sitemize dahil edilmiştir. Bu sitenin tek kazancı sizlere göstermek zorunda kaldığımız reklamlardır. Yüksek okunurluk düzeyine sahip bir web sitesi barındırmak ne yazık ki günümüzde oldukça masraflıdır. Bu konuda bizi anlayacağınızı umuyoruz. Ayrıca yazımızı paylaşarak da büyümemize destek olabilirsiniz. Matematik ile kalalım, bilim ile kalalım.
Matematiksel
