Walt Disney tarafından 1991 yılında vizyona giren fantastik animasyon filmi Güzel ve Çirkin’i hepimiz biliriz. Animasyon, canavara dönüşen bir prens ile genç bir köylü kadın arasındaki bir aşk hikayesini konu alır. Hikayenin ardındaki hikaye ise fazla romantik değildir. Bu yazıda Petrus Gonsalvus’u, insanların hayal gücüne musallat olmuş kurt adamları ve beraberinde Hipertrikoz hastalığını sizlere tanıtalım.
Yunan mitolojisinde kurt adam hikayesi Arkadia kralı Lycaon ve Zeus arasında geçen bir hikayede karşımıza çıkar. Efsanenin bir versiyonunda, öfkeli Zeus, Lycaon’u bir kurda dönüştürüyr. Şekil değiştiren ve vahşi bir yaratık olan Kral Lycaon ise, o zamandan beri uğursuz bir şekilde aramızda pusuda bekler. Aslına bakarsanız, Gılgamış Destanı da Tanrıça İştar tarafından kurda dönüştürülen çobanı anlatıyor.
Tüm bunların üzerine bir de Orta Çağ’da kurt postlarından paltolar giyen İskandinav savaşçıları da eklenince kurt adamlara olan inanç tarihte sağlam bir biçimde yerine oturuyor. Ancak kurt adam efsanesinin sebat etmesinin nedenlerinden biri, hipertrikoz olarak da bilinen bir hastalıktır. Bu hastalığa sahip olan insanlar gerçekten de bir miktar kurt adama benzerler.
Hipertrikoz (Ambras Sendromu) Diğer Adıyla Kurt Adama Hastalığı Nedir?
Hipertrikoz vücudun her yerindeki kılların anormal miktarda uzamasıdır. Nadir görülen bir hastalıktır ve dünyada 50 civarında kişinin bu hastalığı taşıdığı bilinmektedir. Hipertrikoz kimi kişilerde doğuştandır. Ancak kimi kişilerde de sonradan da gelişebilmektedir. Hastalık hem kadınları hem de erkekleri etkileyebilmektedir. Bu hastalığa sahip olan kişilerden en çok bilineni ise 2010 yılında daha henüz 11 yaşındayken, Guinness Rekorlar Kitabı’na “dünyanın en kıllı çocuğu” olarak giren Tayland’lı Supatra Sasuphan’dur.
Hipertrikoz sorununu ortadan kaldırmak için kalıcı olan yaklaşımlar cilt problemlerine yol açabilmektedir. Bu nedenle bu sorunu yaşayanlar genellikle durumu yönetmek için geçici epilasyon süreçlerine başvururlar.
Güzel ve Çirkin masalının mutlu bir sonu olsa da, dayandığı gerçek hikayenin mutlu sonu yoktu. Fransa’da 1740 yılında La Belle et la Bête adıyla yayınlanan bu çocuk öyküsü, kısmen ‘Petrus Gonsalvus’ adlı bir adamın hayatından ilham almıştı.
Güzel Ve Çirkin Masalının Gerçek Kahramanı Petrus Gonsalvus İdi
Petrus Gonsalvus, 1537 yılında İspanya’nın Kanarya Adaları’na bağlı Tenerife adasında hipertrikoz hastalığı ile doğmuştu. Gonsalvus tüm vücudu kıllar ile kaplı olduğundan dolayı diğer insanlardan farklıydı. Yaşadığı yıllarda bunun bir hastalık olduğu bilinmediğinden tüm yaşamı boyunca tıbbi araştırmalara konu oldu. Uzun süre bir insan olarak değil, vahşi bir yaratık olarak kabul edilecekti. Sonunda dönemin Fransa kralının ilgisini çekti. Bu sayede de Fransa’nın yeni kralı II. Henry’nin sarayına demir kafes içinde gönderildi.
Petrus Gonsalvus ve Lady Catherine.
Kralın hedefi vahşi bir adam olarak gördüğü Petrus’u, iyi eğitimli bir beyefendiye dönüştürmeye çalışmak olacaktı. Bu nedenle Petrus’un asil kıyafetler giymesi, görgü kurallarını öğrenmesi, iyi bir eğitim almasına odaklanılacaktı. Sonunda Petrus üç dili akıcı bir şekilde konuşmaya başladı. İlerleyen süreçte de kralın sarayında onurlu bir yer edinecekti.
Erken modern kültürde Öteki olarak algılanan her şey merak ve eğlence kaynağı olarak kullanılma potansiyeline sahipti. Petrus Gonsalvus bu kategorilerin her ikisine de uyuyordu. Henry’nin karısı Catherine de Medici de bunu çok iyi biliyordu. Petrus’un doğuracağı eşit derecede harika ve nadir olacak çocuklardan daha fazla değer elde etme olasılığını öngören Catherine, Petrus’a bir eş aradı. Sonunda Catherine adında bir hizmetçinin kızını seçti.
Petrus Gonsalvus Bilinen İlk Hipertrikoz Vakası İdi
Evlilik, ne kahramanımızı esaretten kurtardı, ne de Disney filminde olduğu gibi onun tüylü görünümünün düzelmesini sağladı. Petrus günümüzde hipertrikoz olarak bilinen son derece nadir ve tedavi edilemez bir genetik bozukluktan muzdaripti. Bu hastalık onun ve hastalığı miras alan yedi çocuğundan bazılarının vücutlarının her yerinde kılların çıkmasına neden oldu.
Ancak Gonsalvus ailesi hiçbir zaman normal insanlar olarak kabul edilmediler. Onları muayene eden doktorlardan biri olan Ulisse Aldrovandi, Monstrorum Historia (Canavarların Tarihi) adlı kitabına kızları Antonietta’yı da ekleyerek ailenin hiçbir zaman gerçek anlamda insan olamayacağını yazacaktı.
Daha sonraki yıllarda İtalya’ya giden Petrus, 1618 yılında 80 yaşındayken öldü. Petrus’un ve ailesinin portreleri günümüzde Ambras Kalesi’nde bulunmaktadır. Bu nedenle, 1933 yılında Hipertrikoz olarak adlandırılan hastalığın adı Ambras Kalesi’ne atfen Ambras Sendromu olarak da anılmaktadır. Ne yazık ki bu hastalık Kurt adam sendromu olarak da bilinmektedir.
İnsanlığın Yüzkarası: : “Freak Shows” Yani Ucube Sirki
Petrus biyolojik olarak nadir rastlanan bir sorun nedeniyle en çok tanınan tarihi karakterlerden biri olsa da farklı olana duyulan ilgi ve bu kişilerin bir eğlence aracı olarak kullanılması ilerleyen yıllarda da devam etti. Bu insanlar kimi zaman canavarlar kimi zaman da mucizeler olarak pazarlandı ve zorla sirklerde çalıştırıldı. Hipertrikozlu kişiler ise sıklıkla halka insan ve hayvan melezleri olarak tanıtılacaktı.
.
Günümüzde neyse ki hastalığı daha yakından tanıyoruz. Yazının başında tanıttığımız Supatra Sasuphan ise büyüdü ve mutlu bir evlilik yaptı. Sonucunda artık tek sorunu var o da her gün tıraş olmak zorunda olması. İnsanları farklılıkları ile kabulleneceğimiz günlere hızlıca erişebilmemiz dileğiyle. Yazının devamında göz atmak isterseniz: Habsburg Çenesi Nedir? Neden Bir Hastalık Adı Bir Hanedanlık İle İlişkilidir?
Kaynaklar ve ileri okumalar:
- Marinelli, Alice. “Freak Shows: The Truth Behind Beauty and the Beast” TheCollector.com, September 15, 2023, https://www.thecollector.com/freak-shows-story-behind-beauty-beast/.
- Can Health Conditions Create Real Halloween Spooks?; yayınlanma tarihi: 29 Ağustos 2013; Bağlantı: https://www.livescience.com/
- Petrus Gonsalvus And The Real Beauty And The Beast Story; yayınlanma tarihi: 15 Ağustos 2018. Bağlantı: https://allthatsinteresting.com
- Hypertrichosis (Werewolf Syndrome); Bağlantı: https://www.healthline.com/health/hypertrichosis
Size Bir Mesajımız Var!
Matematiksel, 2015 yılından beri yayında olan ve Türkiye’de matematiğe karşı duyulan önyargıyı azaltmak ve ilgiyi arttırmak amacıyla kurulmuş bir platformdur. Sitemizde, öncelikli olarak matematik ile ilgili yazılar yer almaktadır. Ancak bilimin bütünsel yapısı itibari ile diğer bilim dalları ile ilgili konular da ilerleyen yıllarda sitemize dahil edilmiştir. Bu sitenin tek kazancı sizlere göstermek zorunda kaldığımız reklamlardır. Yüksek okunurluk düzeyine sahip bir web sitesi barındırmak ne yazık ki günümüzde oldukça masraflıdır. Bu konuda bizi anlayacağınızı umuyoruz. Ayrıca yazımızı paylaşarak veya Patreon üzerinden ufak bir bağış yaparak da büyümemize destek olabilirsiniz. Matematik ile kalalım, bilim ile kalalım.
Matematiksel
