Astronomi

Kozmik Latte: Evrenin Ortalama Rengi

Evren ne renktir? Gece gökyüzüne baktığınızda siyah gibi gözükür. Fotoğraflara baktığımızda da siyah olduğu konusunda ikna oluruz. Ancak Evren aslında siyah değildir. Siyah aslında bir renk bile değildir. Siyah sadece algılanan ışığın yokluğudur.

Yani gece gökyüzüne baktığımızda, yıldızların arasında siyah bir boşluk görmemizin nedeni, evrene yayılmış milyonlarca sönük galaksiyi göremiyor olmamızdandır. Peki, tüm parlak gök cisimlerinden gelen görünür ışığı ölçersek, evrenin ortalama rengi ne olur?

Kozmik Latte: Evrenin Ortalama Rengi
Algıladığımız renkler sadece ışığın gerçek rengine değil, parlaklığına ve gözlerimizin karanlıkta uyum gösterip göstermediğine de bağlıdır. Işığın evrende ilk ortaya çıktığı döneme geri dönebilsek muhtemelen sadece ateşin yaydığı turuncu rengine benzer bir parıltıyı algılayabilirdik. 

2002’de ABD’li gökbilimcilerden oluşan bir ekip ilginç bir çalışma yaptı. 200.000 galaksiden elde edilen verileri kullanarak, tam da bunu yaptılar. Yani evrenin ortalama rengini bulmaya çalıştılar. Araştırmacılar, kozmik spektrumu insanların görebileceği tek bir renge dönüştürmek için bir renk eşleştirme bilgisayar programı kullandılar.

Ekip, sonunda evrenin ortalama renginin beyaza yakın bir bej tonu olduğunu belirledi. Diğer bir deyişle hepimizin uzak galaksiler, bulutsular, yıldızlar ve gezegenler hakkında gördüğümüz tüm harika fotoğraflara rağmen, evrenin rengi, oldukça sıkıcı bir bej rengiydi. Beyaz ışığın görünür ışığın tüm farklı dalga boylarının bir araya gelmesinin bir sonucu olduğu düşünülünce aslında bu sonuç çok da şaşırtıcı değildi.

Kozmik Latte: Evrenin Ortalama Rengi
Kozmik Latte turuncu ve sarı renk karışımıdır.  Kozmik latte, evrene yukarıdan bakıp her galaksiden, yıldızdan ve gaz bulutlarından gelen tüm ışığı aynı anda görebilseydiniz göreceğiniz renktir

Yeni renge, tüm araştırma ekibinin katıldığı bir anketten sonra, sonunda İtalyanca süt anlamına gelen “kozmik latte” adı verilecekti. Bilgisayar dilinde söylememiz gerekirse evrenin rengi #FFF8E7 biçimindeydi.

Evrenin Rengini Nasıl Anlayabiliyoruz?

Bildiğiniz gibi görünür ışığı bir prizmadan geçirerek gökkuşağının tüm renklerini elde edebiliriz. Yani prizmalar, görünür ışığı elektromanyetik spektrumun farklı renklerine ayırırlar. Evrendeki tüm görünür ışığı ayıran bir prizma ise, bize alışık olduğumuzdan biraz farklı bir spektrum verir.

Tüm bu ışığın bir resmini elde etmek için bilim insanları, Karl Glazebrook ve Ivan Baldry’nin 200.000’den fazla gökadanın geniş bir ışık araştırmasından elde edilen verilere baktılar.

Kozmik Latte: Evrenin Ortalama Rengi
Johns Hopkins araştırmacılarının veri setinin görselleştirilmesi: Işığın farklı dalga boyları için evrende yayılan enerji. Ultraviyole ve mavi ışık solda; kırmızı ışık sağdadır.

Aslında amaçları başlangıçta evrenin rengini bulmak değildi. Yıldız oluşumunu araştırmak amacıyla farklı galaksilerin spektral analizini yapıyorlardı. Bu analizde kullanılan yöntemler sayesinde daha genç ve daha yaşlı galaksilerden saçılan ışığın dalga boylarını tespit etmek mümkün oluyordu.

Evrenin Rengi Zaman İçinde Değişecektir

Ancak hatırlatalım. Şu an için Evren’in rengi kozmik latte olsa da, yıldızlar yaşlandıkça bu renk değişecektir. Yani evren sonsuza kadar kozmik latte renginde olmayacak. Evren ve içindeki her şey sürekli bir değişim halindedir. Astrofizikçiler, biz şu anda sıkıcı bir bej evresindeyken, evrenin bir zamanlar maviye daha yakın olduğunu belirlediler. 

Sonucunda genç yıldızlar sıcaktır ve harika bir mavi ışık saçarlar. Oysa ki daha yaşlı, daha soğuk yıldızlar giderek daha fazla kırmızı ışık yayarlar. Bu nedenle Evren genç yıldızlardan oluşurken daha çok maviye yakın bir renge sahipti.

Ancak yaşlanan yıldızlar nedeniyle, evrenin rengi yavaş yavaş mavimsi bir renkten kırmızımsı bir renge dönüştü. Gittikçe daha az yeni yıldız oluşacak ve daha fazla yıldız yaşlanacak. Bunun sonucunda da evren koyu kırmızı bir renge dönüşecek. Ayrıca göz atmak isterseniz: İnsan Beyni Ve Evren Arasındaki Bizi Şaşırtan Benzerlikler


Kaynaklar ve İleri Okumalar:


Size Bir Mesajımız Var!

Matematiksel, 2015 yılından beri yayında olan ve Türkiye’de matematiğe karşı duyulan önyargıyı azaltmak ve ilgiyi arttırmak amacıyla kurulmuş bir platformdur. Sitemizde, öncelikli olarak matematik ile ilgili yazılar yer almaktadır. Ancak bilimin bütünsel yapısı itibari ile diğer bilim dalları ile ilgili konular da ilerleyen yıllarda sitemize dahil edilmiştir. Bu sitenin tek kazancı sizlere göstermek zorunda kaldığımız reklamlardır. Yüksek okunurluk düzeyine sahip bir web sitesi barındırmak ne yazık ki günümüzde oldukça masraflıdır. Bu konuda bizi anlayacağınızı umuyoruz. Ayrıca yazımızı paylaşarak veya Patreon üzerinden ufak bir bağış yaparak da büyümemize destek olabilirsiniz. Matematik ile kalalım, bilim ile kalalım.

Matematiksel

Sibel Çağlar

Temel eğitimimi Kadıköy Anadolu Lisesinde tamamladım. Devamında Marmara Üniversitesi İngilizce Matematik Öğretmenliği bölümünü bitirdim. Çeşitli özel okullarda edindiğim öğretmenlik deneyiminin ardından matematiksel.org web sitesini kurdum. O günden bugüne içerik üretmeye devam ediyorum.

İlgili Yazılar

Bir yanıt yazın

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir