Norveç ile Kuzey Kutbu arasındaki Kuzey Kutup Dairesi üzerindeki bir adadaki buzlu bir dağın derinliklerinde, insanlığın geleceği için hayati öneme sahip bir kaynak yatıyor. Bu cümlenin ardından bahsettiğimiz şeyin kömür, petrol veya değerli mineraller içeren bir maden olduğunu düşünüyorsanız yanılıyorsunuz. Bu kaynak temelinde tohumlardır.
Çok sayıda meyve, sebze ve mantar türü biyolojik çeşitlilik yönünden gelişmiş ekosistemlerin anahtarıdır. Ancak her beş bitki türünden ikisi yok olma riskiyle yüzleşiyor. Bu nedenle Svalbard Küresel Tohum Deposu insanlığı koruma görevini üstleniyor.
Svalbard Küresel Tohum Deposu Nedir?
Svalbard Küresel Tohum Deposu, Dünya’nın en kuzeyinde Svalbard takımadalarında bulunan bir yeraltı depolama tesisidir. Burayı aslında dünyanın en büyük tarımsal biyoçeşitlilik koleksiyonunu tutan devasa bir kasa olarak da düşünebilirsiniz.
Bu kasa temelinde insanlığın 13.000 yıllık tarım tarihini barındırır. Bu nedenle de kıyamet ambarı olarak da anılmaktadır. Çünkü olası bir küresel felaket durumunda insanlığın geleceğini sürdürmesini sağlayacak olan besin burada bulunmaktadır. Bu kıyamet ambarının bu kadar uzakta seçilmesinin nedeni de budur. Çünkü burası yeryüzünde savaşın ve terörün olduğu yerlerden ve korktuğumuz bir çok şeyden çok uzaktadır.
Svalbard küresel tohum deposunu dışardan görmeniz mümkün değildir. Aslında tek göreceğiniz görsellerde de karşımıza çıkan bir kapı olacaktır. Giriş, mahzen içindeki sıcaklığı sabit tutmak için gerekli olan elektrik ve soğutma sistemlerini sağlamakla yükümlüdür. Sonrasında da bir tünelden geçip yerin 150 metre altında yer alan tohumlara ulaşmanız olası olacaktır.
Burada, tohumlar paketler halinde kutularda saklanıyor. Şu an için çok az parasal değerleri var. Ancak bu kutular potansiyel olarak küresel gıda güvenliğinin geleceğinin anahtarlarını taşıyor. Dünyanın dört bir yanından insanlar ve uluslar topraklarına özgü tohumları kilitli kaplar içinde Norveç’e gönderiyor.
Svalbard Küresel Tohum Deposu Ne İşe Yarıyor?
Kasanın derin dondurucusunda yatan tohumlar, birçoğu artık genel kullanımda olmayan çeşitleri içeriyor. Bu tohumların çoğu artık anavatanlarında yer almıyor. Ancak kasada bulunan genetik çeşitlilik, gelecekte dünyanın veya belirli bir bölgenin karşılaşacağı zorluklara karşı yeni türler geliştirmek için gereken DNA özelliklerini sağlama potansiyeli taşıyor.
Sonsuza kadar dayanacak şekilde tasarlanan derin dondurucu, Norveç hükümeti, Crop Trust ve İskandinav ülkelerinin gen bankası NordGen tarafından ortaklaşa yönetiliyor.
Aslında tüm dünyada gen bankaları adı verilen tohum depoları vardır. Bu küresel ağ, daha fazla tarımsal araştırma yapmak ve yeni çeşitler geliştirmek için tohumları toplar, korur ve paylaşır. 2008 yıllında açılan Svalbard ise bu yüz binlerce çeşit için yedek depolama birimi olarak iş görür.
Norveç hükümeti tarafından finanse edilen bu deponun amacı, küresel gen bankalarında var olan her benzersiz tohumun bir kopyasını korumaktır. Örneğin, 2015 yılında, Suriye iç savaşı sırasında Halep tohum bankası terk edilmek zorunda kalınmıştı. İlerleyen süreçte yeniden başlatmak için kasadan alınan yedek tohumlar kullanıldı.
Artan jeopolitik gerilimler ve belirsizlik çağında Svalbard mahzeni, insanlığın iyiliği için uluslararası işbirliğinde alışılmadık ve umut verici bir uygulamadır. Buraya herhangi bir kuruluş veya ülkenin tohum göndermesi olasıdır. Bunun için ortada politika veya diplomasinin gereklilikleri nedeniyle herhangi bir kısıtlama yoktur.
Kuzey Kore’den gelen kutular ile, ABD’den gelen kutular yanyana durur. Rusya’dan gelen tohumların üzerinde Ukrayna’dan gelen tohum kutuları yer alır. Tohumlar ve olası bir küresel felaket durumunda yaşam söz konusu olduğunda ülkeler ve sınırlar önemli değildir. Önemli olan şey soğuk ve güvenli bir ortamda gelecek nesiller için bu tohumların varlığını sürdürmesidir.
Svalbard Küresel Tohum Deposunu Sanal Turla Gezebilirsiniz
Tahmin etiiğiniz gibi günümüzde kasanın içine yalnızca bir avuç insanın girmesine izin veriliyor. Kasanın kapısı yeni tohum girişleri için yılda yalnızca birkaç kez açılıyor. Ancak yine de oturduğunuz yerden Svalbard deposunu gezmeniz mümkün. Bunun için kullanmanız gereken etkileşimli interaktif uygulama da burada. Keyifli bir deneyim olduğu için denemenizi öneririz.
Kaynaklar ve ileri okumalar
- Inside The doomsday Vault: Yayınlanma tarihi: Bağlantı: Inside The doomsday Vault:
- Svalbard’s mysterious ‘doomsday’ seed vault offers glimpse inside with virtual tour. Yayınlanma tarihi: 3 Mart 2023. Bağlantı: Svalbard’s mysterious ‘doomsday’ seed vault offers glimpse inside with virtual tour.
Size Bir Mesajımız Var!
Matematiksel, 2015 yılından beri yayında olan ve Türkiye’de matematiğe karşı duyulan önyargıyı azaltmak ve ilgiyi arttırmak amacıyla kurulmuş bir platformdur. Sitemizde, öncelikli olarak matematik ile ilgili yazılar yer almaktadır. Ancak bilimin bütünsel yapısı itibari ile diğer bilim dalları ile ilgili konular da ilerleyen yıllarda sitemize dahil edilmiştir. Bu sitenin tek kazancı sizlere göstermek zorunda kaldığımız reklamlardır. Yüksek okunurluk düzeyine sahip bir web sitesi barındırmak ne yazık ki günümüzde oldukça masraflıdır. Bu konuda bizi anlayacağınızı umuyoruz. Ayrıca yazımızı paylaşarak veya Patreon üzerinden ufak bir bağış yaparak da büyümemize destek olabilirsiniz. Matematik ile kalalım, bilim ile kalalım.
Matematiksel
