Evinizi bir kediyle paylaşmıyor olsanız bile, muhtemelen sosyal medyadan kedilerin kutulara girmeyi sevdiğini biliyorsunuzdur. Peki kedi dostlarımız bunu neden yapıyor? Kediler kutuları neden sever? Ayrıca onları kandırmamız mümkün mü?
Mesela bir Kanizsa Karesi’de aynı etkiyi yaratacak mı? Hem bu soruların cevabını öğrenmek hem de Kanizsa Karesi hakkında bilgi edinmek istiyorsanız okumaya devam ediniz.
Öncelikle ilk sorumuzun cevabını vererek işe başlayalım. Aslına bakarsanız kutulara bayılan tek kediler, evden çıkmayan kedilerimiz değil. Hayvanat bahçelerinde yapılan gözlemlere göre pumalar, aslanlar, kaplanlar gibi büyük kediler de her boyuttaki kutularda oturmaktan ve onlarla oynamaktan keyif alır. Bunun bir örneğini aşağıda görebilirsiniz.
Kediler Neden Kutuları Sever?
Bu soruya verilecek kısa cevap aslında bir çoğumuzun zaten bildiği ya da tahmin ettiği bir cevaptır. Sonucunda saklanabilecekleri yerler kendilerini güvende hissetmelerini sağlayacaktır. Gerçekten de bazı araştırmalar, barınak kedilerine saklanabilecekleri kutular verildiğinde stres seviyelerinin önemli ölçüde düştüğünü bulmuştur.
Geniş açık alanların gürültüsüne ve olası tehlikesine maruz kalmak yerine, kediler daha küçük, daha net tanımlı alanlarda toplanmayı tercih ederler. Gençken kediler anneleri ve diğer yavrularla kucaklaşma eğilimde olur. Bu sıcaklık ve rahatlatıcı temas onların kendilerini güvende hissetmesi açısından önemlidir.
Bir ayakkabı kutusu, alışveriş çantası ya da yerdeki bir kare, muhtemelen kediye açık alanın sağlayamayacağı bir güvenlik hissi verir. Birçok kedi sahibinin de fark ettiği gibi, masanızdaki veya yerdeki bir kağıt parçası bile bir kedi için çekicidir.
Peki sevimli dostlarımız kandırmamız mümkün mü? Anlaşılan kedilerin kutu sevgisi sadece gerçek kutular ile sınırlı değil. Optik yanılsamalar ile oluşturulan kare şekiller karşısında bile kediler benzer bir davranış sergileyebiliyorlar.
Kedilerin Sadece Üç Boyutlu Gerçek Kutuları Sevmez
Çalışmanın detaylarına girmeden önce kediler üzerinde yapılan bilimsel çalışmalar hakkında kısa bir hatırlatma yapalım. Aslına bakarsanız, sosyal medyadaki popülaritesine rağmen kediler hakkında fazla da bilimsel çalışma yoktur. Bunun nedeni kedilerin araştırmalar için pek de uygun hayvanlar olmamalarıdır. Araştırmacılar kedileri zekalarını test etmek için laboratuvara getirdiğinde, kediler araştırmacıların onlara yaptırmaya çalıştığı şeyle tamamen ilgisiz olarak etrafta dolaşmaya, saklanmaya veya sadece tembellik etmeye eğilimlidirler.
Bu nedenle son çalışmada araştırmacılar, akıllıca bir karar vererek kedilerin evde kalmasına izin verdi. Çalışma sürecinde araştırmacılar projede yer almak için Twitter üzerinden 560’tan fazla kedi sahibine ulaştı. Gönüllüler altı gün boyunca kağıt, makas ve cetveller kullanarak kare ana hatlar, Kanizsa kare illüzyonu ve illüzyon yaratmayacak şekilde yönlendirilmiş bir grup “Pac Man” şekli oluşturdular.
Sahipleri şekilleri yere bantladıktan sonra kedilerini odaya aldılar. Kediler odaya girdikten 5 dakika sonra da, kedilerin 3 saniyeden fazla oturdukları şekilleri kontrol ettiler. Sonuçlarını da videoya kaydettiler. Çalışma neticesinde kediler Kanizsa karesi ve kare şeklindeki uyaranlarda daha sık durdukları anlaşıldı. Ayrıca bu şekillerin içinde daha fazla oturma eğilimi göstermişlerdi.
Kanizsa Karesi Nedir?
Kanizsa karesi yanılsaması aslında Kanizka üçgeni, ilk kez 1955’te Gaetano Kanizsa adlı bir İtalyan psikolog tarafından tanımlanacaktı. Aşağıdaki şekilde bu üçgeni görebilirsiniz. Sizin de fark ettiğiniz gibi aslında ortada bir üçgen yoktur. Ancak yine de yanıltıcı kontur nedeniyle ortada bir üçgenin varlığı kolayca görülmektedir.
Kediler ile yapılan son çalışmada bu üçgenin kare versiyonu kullanılacaktı. Kanizsa karesi, beyni kandırarak şeklin gerçek bir kare gibi algılanmasını tetiklemektedir. Aynı durum kediler için de geçerli olmuş olabilir.
Araştırmacılar, çalışmanın, kedilerin görsel yanılsamalara duyarlı olduğunu gösteren önceki araştırmaları doğruladığını ve bunun da kedi bilişi üzerine büyüyen ancak hala nispeten yetersiz araştırma kütlesine katkıda bulunduğunu söylüyor.
Ancak kedi ve kutu bilmecesinin kesin çözüldüğünü söyleyemeyiz. Bunun nedeni çalışmaya başlangıçta 560 kişi başlasa da görevi tamamlayan kişi sayısı 30’du. Bu da elbette küçük bir örneklem. Bu nedenle araştırmacılar deneylerini tekrarlamak istiyorlar. Ancak bu sefer daha az yıpratıcı olması için 6 günlük süreci azaltacaklar. Ayrıca başka bir deneyde de kedilerin Kanizsa illüzyonunun 3 boyutlu bir versiyonu tarafından kandırılıp kandırılmadığını görmek de planlamaları arasında. Yazının devamında ekdiler hakkında okumaya devam etmek isterseniz: Kediler Neden Hep Dört Ayakları Üzerine Düşer?
Kaynaklar ve ileri okumalar
- Why do cats love boxes so much? Yayınlanma tarihi: 28 Şubat 2022; Bağlantı: https://www.livescience.com/
- Cats love boxes so much they’ll even sit in fake ones. Yayınlanma tarihi: 12 Mayıs 2021; Bağlantı: https://www.livescience.com
- Smith, Gabriella & Chouinard, Philippe & Byosiere, Sarah-Elizabeth. (2021). If I fits I sits. A citizen science investigation into illusory contour susceptibility in domestic cats (Felis silvestris catus)..
- van der Leij WJR, Selman LDAM, Vernooij JCM, Vinke CM. The effect of a hiding box on stress levels and body weight in. Dutch shelter cats; a randomized controlled trial. PLoS One. 2019 Oct 14;14(10):e0223492. doi: 10.1371/journal.pone.0223492. PMID: 31609987; PMCID: PMC6791553.
Matematiksel
