Yapılan araştırmalar kargaların sayı sayma yeteneklerinin, küçük çocuklarınkiyle aynı olduğunu ortaya koydu. Bunu dörde kadar saymayı öğrenerek başardılar. Bu arada dört bir sınır değil. Araştırmacılar, kargaların dörtten daha fazlasını da sayabileceğini düşünüyor.
Kargagillerin olağanüstü bilişsel yeteneklere sahip olduklarını uzun süredir biliyoruz. İnternet, kargaların sesleri taklit ettiği veya karmaşık zeka oyunlarını çözdüğü videolarla doludur. Bu nedenle uzun zamandır gezegendeki en zeki kuşlardan biri olarak kabul ediliyorlar.
Karga Zekası Hakkında Bugüne Kadar Ne Öğrendik?
Bir canlıyı akıllı yapan şeyler arasında soyut akıl yürütme, karmaşık problem çözme ve grupça karar verme becerisine sahip olma gibi şeyler vardır. Kargalar ve kuzgunlar da bu becerileri başarı ile sergiliyorlar. Örneğin kargalar başarılı bir biçimde alet kullanırlar.
Karga çalılıklarda uçarak ucu kıvrık bir dalcık arar. Gagasıyla bu dalı kopardıktan sonra onun yapraklarını temizler ve kabuğunu soyar. Sonra bu dalı ağaç kovuklarına sokarak oradaki tırtıl, örümcek ve böcekleri dışarı çıkarır ve bu nefis yemekleri mideye indirir.
Sorun çözme, kargaların bir diğer süper gücüdür. Bu zeki kuşlar, kıtlık zamanları için yiyecek depolayarak ileriyi düşünebilirler. Kargalar aynı zamanda istatistiksel çıkarım yapma becerisine de sahiptir. Çoğu zaman geleceğe ilişkin kararları yalnızca sınırlı bilgilerle vermek zorundayız. İstatistiksel çıkarım, örnek verilere dayanarak bir popülasyon hakkında veya benzer şeyler hakkında sonuçlar çıkarma sürecidir.
Kargalar ayrıca kolay kolay unutmaz. Bu durum özellikle yüzler için geçerlidir. Bu nedenle bir karga ile karşılıklı kaldığınızda dikkatli olun. Çünkü bu kuşlar insan yüzlerini tanır ve hatta kendilerine zarar verenler yıllarca kin tutar. Ayrıca yan yana bulunan ve sizi izleyen kargalar hakkınızda konuşuyor da olabilir. Yani tek bir karganın size kızması bir mahalle dolusu kargayı size musallat etmeye yetecektir.
Bugüne kadar kargalar ile ilgili bir çok araştırma yapıldı. Peki ama sayılarla araları nasıl dersiniz? Elbette sayıların belirli bir sembolle ilişkilendirildiği sembolik saymadan bahsetmiyoruz. Örneğin, 1 + 2 = 3 sembolik bir matematiksel işlemdir ve bu yetenek tamamen insana özgüdür.
Ancak Almanya’daki Tübingen Üniversitesi’nde nörobiyoloji alanında doktora sonrası araştırmacı olan Diana Liao ve meslektaşlarının kargalar hakkında buldukları da oldukça etkileyici. Bu araştırma, karganın entelektüel özgeçmişine bir katman daha ekliyor. Kargalar sayı saymada da oldukça başarılı gözüküyor.
Kargalar Sayı Saymayı Nasıl Başarıyor?
Aslında sayı sayma daha doğrusu sayıları belli çokluklar ile ilişkilendirme becerisinin sadece biz insanlara özgü olmadığını uzun süredir biliyoruz. Günümüzde bilim insanlarının incelediği hemen hemen her hayvan bir gruptaki farklı sayıdaki nesneleri veya bir dizideki sesleri ayırt edebiliyor. Bal arıları nektar kaynaklarına doğru giderken yol boyunca yerdeki işaretleri sayabiliyor. Ayrıca arılar sadece saymakla kalmayıp aynı zamanda sıfır kavramını da kavrayabiliyor.
Aslanlar yakınlardaki bir başka sürüden gelen kükreme sesinden o sürüde kaç birey olduğunu tahmin edebiliyor. Devamında da sürüye yaklaşma veya ondan uzaklaşma arasında seçim yapıyor. Hatta geçtiğimiz aylarda palyaço balıkların da bile basit sayı sayma becerisi olduğunu keşfetmiştik.
İletişim, kargaların üstün olduğu bir diğer alandır. Karmaşık ses repertuarları, bilgileri olağanüstü bir kesinlikle paylaşmalarını sağlar. Farklı çağrılar da, diğer kargaları yaklaşan tehlike konusunda uyarmaya yarar.
Daha önce yapılan bir araştırmanın devam niteliğini taşıyan son çalışmada, kargalara hem görsel (dokunmatik ekranda renkli rakamlar) hem de işitsel (gitar akoru veya davul sesi) biçiminde çeşitli ipuçları sunuldu. Her bir uyaran türü için dört ipucu vardı. Kuşların yapması gereken de sesleri rakamlar ile eşleştirmekti.
Bir çok deneme yapıldı, başarılı olan karga ödülü kaptı, başarısız olan ise oyuna ara vermek sonunda kaldı. Yaklaşık 180 denemeden sonra kargalar, ipuçlarıyla ilişkili doğru sayıda sesi, üretmeyi başardılar. Yani kargalar bir biçimde sayı saymayı öğrendi.
Ancak elbette kargalar bunu bizler gibi yapmıyor. Yani karşılarında üç elma olduğunda direk üç sesi çıkartmıyor. Daha çok küçük çocukların yaptığı gibi bir, bir, bir ya da bir, iki, üç biçiminde tek tek sayarak, diğer bir deyişle tek tek sesler çıkararak başarıyor.
Sonuç olarak
Bu çalışmanın neticesinde, kargaların problem çözmek için hem görsel hem de işitsel bilgileri birlikte kullanabildiklerini ve seslerini sayısal bilgileri ile birlikte kullanabildiklerini biliyoruz. Sonuç olarak görüyoruz ki, kargalar, yürümeye başlayan çocuklar gibi öğrenir, hatırlar, plan yapar, hareket eder ve hata yapar. Bundan sonrasında kuş beyinli deyip geçmeyelim.
Kaynaklar ve ileri okumalar
- Crows can count to four, similar to toddlers. And they do it aloud. Yayınlanma tarihi: 31 Mayıs 2024. Kaynak site: ZME Science. Bağlantı: Crows can count to four, similar to toddlers. And they do it aloud
- Diana A. Liao et al. Crows “count” the number of self-generated vocalizations. Science384,874-877(2024). DOI:10.1126/science.adl0984
- Crows demonstrate keen counting skills through controlled vocalizations. yayınlanma tarihi: 23 Mayıs 2024. Kaynak site: Science Mag. Bağlantı: Crows demonstrate keen counting skills through controlled vocalizations
Size Bir Mesajımız Var!
Matematiksel, 2015 yılından beri yayında olan ve Türkiye’de matematiğe karşı duyulan önyargıyı azaltmak ve ilgiyi arttırmak amacıyla kurulmuş bir platformdur. Sitemizde, öncelikli olarak matematik ile ilgili yazılar yer almaktadır. Ancak bilimin bütünsel yapısı itibari ile diğer bilim dalları ile ilgili konular da ilerleyen yıllarda sitemize dahil edilmiştir. Bu sitenin tek kazancı sizlere göstermek zorunda kaldığımız reklamlardır. Yüksek okunurluk düzeyine sahip bir web sitesi barındırmak ne yazık ki günümüzde oldukça masraflıdır. Bu konuda bizi anlayacağınızı umuyoruz. Ayrıca yazımızı paylaşarak da büyümemize destek olabilirsiniz. Matematik ile kalalım, bilim ile kalalım.
Matematiksel
