June Almeida, yarım yüzyıl önce viroloji alanında gerçekleştirdiği önemli keşifler ve geliştirdiği tekniklerle, ancak bugün hak ettiği takdiri görüyor. Özellikle koronavirüslerin ve diğer virüs türlerinin tanımlanması konusundaki katkıları, modern tıbbın ve bilim dünyasının bugün bile faydalandığı yöntemlerin temelini oluşturdu.
1964 yılında June Almeida, elektron mikroskobunun merceğinden baktığında, küçük çıkıntılarla kaplı yuvarlak, gri bir nokta gördü. O ve meslektaşları, bu çıkıntıların virüsün etrafında bir hale oluşturduğunu fark etti. Görüntü, Güneş’in koronasına benziyordu.
Gördüğü şey, daha sonra koronavirüs olarak adlandırılacaktı ve Almeida, bu virüsün tanımlanmasında önemli bir rol oynadı. Üstelik bunu, tamamlanmış bir üniversite eğitimi olmadan başardı.
June Almeida Kısa Hayat Hikayesi
June Hart olarak dünyaya gelen Almeida, ailesiyle birlikte İskoçya’nın Glasgow kentinde bir apartman dairesinde yaşıyordu. Babası otobüs şoförüydü. June, üniversiteye gitmeyi isteyen parlak bir öğrenciydi, ancak ailesinin maddi durumu buna elvermedi. Bu nedenle 16 yaşında okuldan ayrılarak Glasgow Kraliyet Hastanesi’nde laboratuvar teknisyeni olarak çalışmaya başladı. Burada mikroskop kullanarak doku örneklerini analiz etme konusunda deneyim kazandı.
Londra’daki St Bartholomew’s Hastanesi’nde benzer bir pozisyonda çalışmaya başladığında, ileride eşi olacak Venezuelalı sanatçı Enriques Almeida ile tanıştı. Kısa süre sonra çift Kanada’ya göç etti ve Almeida, Toronto’daki Ontario Kanser Enstitüsü’nde elektron mikroskoplarıyla çalışmaya başladı. Kanada’da bulunduğu dönemde Joyce adında bir kızı dünyaya getirdi.
Bilimsel çalışmaları hızla ilerledi ve 1964 yılında Londra’daki St. Thomas Hastanesi Tıp Fakültesi’nden bir iş teklifi aldı. Bunun üzerine Henry ile birlikte Londra’ya geri döndü. Ancak Henry, kısa süre sonra Kanada’da yaşamayı tercih ettiğine karar verdi ve Almeida, Londra’da bekar bir anne olarak kaldı. Çift, 1967 yılında resmen boşandı. Aynı yıl, Hammersmith Lisansüstü Tıp Fakültesi Viroloji Bölümü’ne araştırma görevlisi olarak atandı.
Burada, yeni görüntüleme teknikleri geliştirerek daha önce hiç görülmemiş virüs yapılarını tanımlayan birçok makale yayımladı. Elektron mikroskobunu virüslerin detaylı bir şekilde incelenmesi için yeni yöntemlerle kullandı ve bu alanda büyük katkılar sağladı. Çalışmaları, modern virolojinin temel taşlarından biri haline geldi.
June Almeida’nın Bilimsel Çalışmaları
Mikroskobik parçacıklarla çalışırken, neyin incelendiğini tam olarak belirlemek oldukça zordur. Elektron mikroskobu, bir örneğe elektron ışını göndererek yüzeyiyle olan etkileşimlerini kaydeder. Elektronlar, ışığa kıyasla çok daha kısa dalga boylarına sahip olduğu için, bu yöntem bilim insanlarına küçük ve ince detayları görme imkânı tanır. Ancak en büyük zorluk, gözlemlenen küçük bir yapının bir virüs mü, bir hücre mi yoksa başka bir şey mi olduğunu ayırt edebilmektir.
Bu soruna çözüm olarak Almeida, daha önce enfekte olmuş bireylerden alınan antikorları kullanarak virüsleri tespit edebileceğini fark etti. Antikorlar, kendilerine karşılık gelen antijenlere doğal olarak bağlanır. Almeida, antikorlarla kaplanmış küçük parçacıkları örneğe eklediğinde, bu parçacıkların virüslerin çevresinde toplandığını gözlemledi.
Bu sayede virüsün varlığını tespit etmek mümkündü. Bu yöntem, elektron mikroskobunun yalnızca bir araştırma aracı olmasının ötesine geçerek, klinikte viral enfeksiyonların teşhis edilmesini mümkün kıldı.
Almeida, geliştirdiği bu teknikle rubella gibi birçok virüsü tanımlamayı başardı. Rubella, hamilelik sırasında komplikasyonlara yol açabilen bir hastalıktı. Bilim insanları, rubellayı üç günlük kızamık adıyla on yıllardır inceliyordu. Ancak onu ilk kez görmeyi başaran kişi Almeida oldu.
Koronavirüs Ailesinin Keşfi
Yeteneği ve geliştirdiği teknikler daha fazla tanındıkça, Almeida Londra’ya dönerek St. Thomas’s Hastanesi Tıp Fakültesi’nde çalışmaya başladı. 1964 yılında, Dr. David Tyrrell ona ulaştı.
Tyrrell’in ekibi, “B814” olarak adlandırılan bir virüs örneği üzerinde çalışıyordu. Ancak, laboratuvar ortamında bu virüsü çoğaltmakta büyük zorluk yaşadılar. Geleneksel yöntemler başarısız olunca, araştırmacılar B814’ün tamamen yeni bir virüs türü olabileceğinden şüphelenmeye başladı.
Alternatif yöntemleri tükenmek üzere olan Tyrrell, Almeida’ya bir numune gönderdi ve geliştirdiği mikroskop tekniğiyle virüsü tanımlayabileceğini umdu. Almeida’nın çalışacak sınırlı materyali olmasına rağmen, sonuçları Tyrrell’in en büyük beklentilerini bile aştı.
Virüsü buldu ve net görüntüler elde etmeyi başardı. Üstelik, bu virüse benzer virüslerle daha önce iki kez karşılaşmıştı. Ancak bu iki virüs hakkında yazdığı makale daha önce hakemler tarafından reddedilmişti. Çünkü görüntülerin yalnızca düşük kaliteli grip virüsü fotoğrafları olduğu düşünülmüştü. Ancak Tyrrell’den gelen numune sayesinde Almeida artık emin olmuştu. Bu, daha önce bilinmeyen yeni bir virüs grubuydu ve bilim dünyası için büyük bir keşif anlamına geliyordu.
Almeida, Tyrrell ve onun süpervizörü bir araya gelerek keşiflerini tartıştılar. Bu yeni virüs grubuna ne isim vereceklerini düşündüler. Mikroskop görüntülerine baktıklarında, virüsün etrafındaki halka şeklindeki yapıdan ilham aldılar ve Latince “taç” anlamına gelen “corona” kelimesini seçtiler. Böylece “koronavirüs” adı doğmuş oldu.
Almeida, 1985 yılında viroloji alanından emekli oldu, ancak aktif ve meraklı yapısını korumaya devam etti. Bilimsel merakını ve araştırma tutkusunu hiç kaybetmedi. 2007 yılında, 77 yaşında hayatını kaybetmeden önce, Almeida St. Thomas Hastanesi’ne danışman olarak geri döndü. Bu süreçte, HIV virüsünün yüksek çözünürlüklü ilk görüntülerinin yayımlanmasına katkı sağladı.
Sonuç Olarak;
Onun geliştirdiği teknikler, modern virolojinin ilerlemesinde önemli bir temel oluşturdu. Bugün, araştırmacılar hala onun geliştirdiği teknikleri kullanarak virüsleri hızlı ve doğru bir şekilde tespit etmeye devam ediyor. İlk kez bir koronavirüsü mikroskop altında görmesinin üzerinden 56 yıl geçmiş olsa da, Almeida’nın çalışmaları günümüz bilim dünyası için hiç olmadığı kadar önemli.
Yazının devamında okumaya devam edin: Lady Montagu’dan Edward Jenner’e Çiçek Aşısının Unutulan Tarihi
Kaynaklar ve ileri okumalar:
- Almeida J. June Almeida (née Hart). BMJ. 2008 Jun 28;336(7659):1511. doi: 10.1136/bmj.a434. PMCID: PMC2440895.
- She discovered coronaviruses decades ago—but got little recognition. Yayınlanma tarihi: 17 Nisan 2020. Kaynak site: National Georgraphic. Bağlantı: .She discovered coronaviruses decades ago—but got little recognition/
- Pioneers in Science: June Almeida. Yayınlanma tarihi: 5 Ekim 2020. Kaynak site: Advanced Science News. Bağlantı: Pioneers in Science: June Almeida
Size Bir Mesajımız Var!
Matematiksel, matematiğe karşı duyulan önyargıyı azaltmak ve ilgiyi arttırmak amacıyla kurulmuş bir platformdur. Sitemizde, öncelikli olarak matematik ile ilgili yazılar yer almaktadır. Ancak bilimin bütünsel yapısı itibari ile diğer bilim dalları ile ilgili konular da ilerleyen yıllarda sitemize dahil edilmiştir. Bu sitenin tek kazancı sizlere göstermek zorunda kaldığımız reklamlardır. Yüksek okunurluk düzeyine sahip bir web sitesi barındırmak ne yazık ki günümüzde oldukça masraflıdır. Bu konuda bizi anlayacağınızı umuyoruz. Ayrıca yazımızı paylaşarak da büyümemize destek olabilirsiniz. Matematik ile kalalım, bilim ile kalalım.
Matematiksel
Kadınlar ve tüm insanlık için gurur vesilesi Saygıdeğer June Almedia.. Bu vesileyle kadınlara her alanda daha çok ya da eşit fırsatlar tanınması gerektiğini hatırlayalım.