Joan Clarke İkinci Dünya Savaşı sırasında bir şifre kırıcı olarak ustaca çalışması sayısız hayatı kurtardı. Yetenekleri, zamanın cinsiyetçi bakış açısına rağmen 20. yüzyılın en büyük beyinlerinden bazılarını etkileyecek kadar büyüktü. Ancak günümüzde geç de olsa Alan Turing itibarını geri kazanmışken, aynı şey Joan Clarke için henüz söylenemez.
Joan Clarke, 1917’de İngiltere’de doğdu. 1936’da Cambridge’deki Newnham Koleji’ne katılmak için burs kazandı. Cambridge’den 1939’da iki alanda birden başarıyla mezun oldu. Ancak Cambridge 1948 yılına kadar kadınları akademide “tam üyeliğe” kabul etmiyordu. Bu yüzden başarısı kağıt üzerinde kaldı.
Clarke’ın matematiksel yetenekleri ilk olarak Gordon Welchman tarafından keşfedildi. Welchman, 1939’da Bletchley Park’taki kod çözme işlemlerini denetlemek için işe çalışan matematikçilerden biriydi. Onu Bletchley Park’ta kendisine katılması ve ‘Government Code and Cypher School’un (GCCS) bir parçası olması için işe aldı.
Bletchley, Alman ve diğer düşman askeri iletişimlerini çözmek için son derece gizlilik içinde yürütülen devasa bir operasyonun sinir merkeziydi. 1942’de orada çalışan insan sayısı 7.000’i aşmıştı ve çalışanların üçte ikisi kadındı.
Joan Clarke’ın Hut 8 Yılları
Joan Clarke, Bletchley Park’a ilk olarak 17 Haziran 1940’ta geldi. O dönemde kriptoloji İngiltere’de bir kadına uygun bir iş olarak görülmüyordu. Bu nedenle kendisi sadece rutin büro işleri yapan ve “Kızlar” olarak anılan kadınlardan oluşan bir grupta çalışmaya başladı.
Ancak kısa zaman içinde yetenekleri öne çıktı. Clarke, Hut 8’in kadrosuna katıldıktan bir hafta sonra Alan Turing ve diğer iki kriptanalist, Tony Kendrick ve Peter Twinn ile doğrudan çalıştığı bir odaya geçti.
Joan Clarke burada erkek meslektaşlarından daha az kazandı, ancak onlarla eşit olarak çalıştı. Yeteneği, yaratıcılığı ve azmi, iş arkadaşları arasında büyük saygı duymasını sağladı. 1941’de Hut 8, Turing tarafından geliştirilen yeni bir kriptanalist yöntemi kullanmaya başlamıştı.
1936 yılında Alan Turing adında 24 yaşında bir matematikçi hesaplanabilir sayılar üzerine bir makale yazmıştı. Bu makale, günümüzde “Evrensel Turing Makinesi” adını verdiğimiz bir şey içeriyordu. Turing’in II. Dünya Savaşı sırasında Bletchley Park’ta çalışırken, sözde kırılmaz Alman Enigma kodunu kırmak için bir makine tasarlamıştı.
Bu makine hayal ettiği makinenin ve modern bilgisayarın ilkel bir prototipiydi. Henüz “evrensel” değildi, ancak Bletchley Park kahramanlarının (yaklaşık 10.000 kişi) II. Dünya Savaşı’nı en az iki yıl kısaltmasına yardımcı oldu.
Joan’ın projeye yaptığı en önemli katkılardan biri, ikinci bir bağlantı panosu ayarlarının kullanılması nedeniyle genellikle kırılması son derece zor olan Naval Enigma Offizier sinyallerinin çözümünü hızlandırması oldu.
Ne yazık ki, onun katkılarının ve başarılarının tam kapsamı, güvenlik kısıtlamaları nedeniyle tam olarak bilinmemektedir. Her koşulda, onun Donanma Enigması üzerine yaptığı çalışması savaşı kısalttı ve her iki tarafta da birçok hayatı kurtardı.
Joan Clarke ve Alan Turing Yakınlaşması
Bu süre zarfında Clarke ve Turing arasında devamında kısa süreli bir nişanlılık ile devam edecek olan bir yakınlaşma gerçekleşti. Süreç mutlu sonla bitmese de Joan Clarke, özel bir arkadaşlıkları olduğunu ve Turing’e karşı sıcak hislerinin hayatı boyunca sürdüğünü her zaman dile getirdi.
Savaştan sonra Joan Clarke Eastcote’deki Hükümet İletişim Merkezi’ne (GCHQ) transfer oldu. Burada bir meslektaşı ile tanıştı, 1952’de evlendi ve İskoçya’ya gitti. Burada nümismatik (madeni para tarihi ile ilgili) çalışmalar yaptı.
Nitekim, araştırması, James III ve IV sırasında İskoçya’da dolaşımda olan sikkelerin sırasını oluşturdu. 1986’da, bu bilimsel katkılarından dolayı İngiliz Numismatic Society tarafından Sanford Saltus Altın Madalyası ile ödüllendirildi. 4 Eylül 1996’da Oxford’daki evinde öldü.
ve Alan Turing’in bir dönem nişanlı kalmıştır.
Joan Clarke’ın öyküsü, Keira Knightley tarafından canlandırıldığı “Imitation Game” isimli film aracılığı bizlere ulaştı. Ancak ne yazık ki kriptanalistler arasında devam eden gizlilik nedeniyle, başarılarının tam kapsamı bilinmiyor.
Kaynaklar ve ileri okumalar
- Joan Clarke, woman who cracked Enigma cyphers with Alan Turing. Yayınlanma tarihi: 10 Kasım 2014; Kaynak site: BBC. Bağlantı: Joan Clarke, woman who cracked Enigma cyphers with Alan Turing.
- The female enigmas of Bletchley Park in the 1940s should encourage those of tomorrow. Yayınlanma tari,hi: 26 Ocak 2015. Kaynak site: Conversation. Bağlantı: The female enigmas of Bletchley Park in the 1940s should encourage those of tomorrow
Size Bir Mesajımız Var!
Matematiksel, matematiğe karşı duyulan önyargıyı azaltmak ve ilgiyi arttırmak amacıyla kurulmuş bir platformdur. Sitemizde, öncelikli olarak matematik ile ilgili yazılar yer almaktadır. Ancak bilimin bütünsel yapısı itibari ile diğer bilim dalları ile ilgili konular da ilerleyen yıllarda sitemize dahil edilmiştir. Bu sitenin tek kazancı sizlere göstermek zorunda kaldığımız reklamlardır. Yüksek okunurluk düzeyine sahip bir web sitesi barındırmak ne yazık ki günümüzde oldukça masraflıdır. Bu konuda bizi anlayacağınızı umuyoruz. Ayrıca yazımızı paylaşarak da büyümemize destek olabilirsiniz. Matematik ile kalalım, bilim ile kalalım.
Matematiksel
