Sabahları kuru ve kızarmış gözlerle mi uyanıyorsunuz? Eğer cevabınız evet ise, siz de geceleri geceleri gözü açık uyuyor olabilirsiniz.
Uyurken Gözlerimizi Neden Kapatırız?
İnsanların doğuştan sahip olduğu duyular arasında görme, beyin üzerinde en fazla etkiye sahip olanıdır. Gün boyunca, siz farkında olmasanız bile, gözleriniz çevrenizden sürekli bilgi toplar. Bu bilgiler, vücudunuzun birçok işlevini düzenlemek için beynin farklı bölgeleri tarafından işlenir.
Bu işlevlerden biri, sirkadiyen ritim olarak bilinen iç saatinizin düzenlenmesidir. Vücudun iç saati, günün hangi saatlerinde uykulu veya uyanık hissettiğinizi belirleyerek uyku düzeninizi etkiler.
Hava aydınlık olduğunda, beyniniz vücudunuza uyanma zamanının geldiğini bildirir. Benzer şekilde, hava karardığında, vücut otomatik olarak dinlenmeye hazırlanır. Bu süreç, uyku düzeninizin doğal bir parçasıdır.
Bu mekanizma, yatmadan önce telefon ve dizüstü bilgisayar gibi dijital cihazlardan yayılan mavi ışığın uykunuza zarar vermesinin nedenlerinden biridir. Gözlerinizi kapatmak, vücudunuzun bu tür uyaranlardan uzaklaşmasını sağlayarak dinlendirici bir gece uykusu için gerekli bir adımdır.
Ancak bir insanın uyurken gözlerini kapatmasının tek nedeni ışığı engellemek değildir. Eğer göz kapaklarının amacı yalnızca dış uyarıları kesmek olsaydı, tamamen karanlık bir odada gözlerimizi açık tutarak da uyuyabilirdik. Üstelik göz kapakları ışığı tamamen engellemez; kapalı olduklarında bile bir miktar ışık, ince ve hassas deri tabakasından geçer. Bu yüzden, uyurken ışıkları kapatmak daha derin ve kaliteli bir uyku için gereklidir.
İnsan gözü, oldukça hassas ve karmaşık mekanizmalarla çalışan bir organdır. Sağlıklı çalışabilmesi için sürekli nemli kalması gerekir. Uyanıkken göz kırparak göz yüzeyini düzenli olarak nemlendirir ve yabancı maddelerden arındırırız. Ancak gözü açık uyumak, gözlerin kurumasına neden olur. Bu durum, gece boyunca iyi bir uyku çekseniz bile, sabah kalktığınızda gözlerinizin yorgun, kızarmış ve kuru hissetmesine yol açabilir.
Sürekli Gözü Açık Uyumak Lagophthalmos ( Lagoftalmi) Hastalığı Demektir
Göz kapaklarını tam olarak kapatamama durumu lagoftalmi olarak adlandırılır. Eğer bu durum yalnızca uyku sırasında gerçekleşiyorsa, gece lagoftalmisi olarak bilinir. Bu, gözlerin tamamen açık kaldığı anlamına gelmez. Çoğu durumda, göz kapakları göz yüzeyinin büyük bir kısmını kapatsa da, küçük bir açıklık kalır.
Ancak, uyurken kendinizi videoya çekmediğiniz sürece, genellikle bu durumu fark etmezsiniz. Çoğu insan, sabahları kuru, kızarmış ve tahriş olmuş gözlerle uyanana kadar gözlerini açık uyuduğunu bilmez.
Bu durum genellikle yüzdeki sinirler veya kaslarla ilgili, göz kapaklarının tamamen kapanmasını zorlaştıran sorunlardan kaynaklanır. Gece lagoftalmisi, bir kişinin uykuya dalmasını engellemez ve doğrudan uyku kalitesini bozmaz. Ancak gözlerin kuruması ve tahriş olması, uykunun daha az dinlendirici olmasına yol açar ve bu rahatsızlık uyanıkken de devam edebilir.
Gece lagoftalmisinin tedavisi mümkündür. Hafif vakalarda doktor tarafından önerilen özel bantlar veya yüze takılan bir uyku maskesi yardımcı olabilir. Daha ciddi durumlarda ise cerrahi müdahale gerekebilir. Eğer böyle bir rahatsızlığa sahip olduğunuzu düşünüyorsanız, kesin tanı ve uygun tedavi için bir doktora danışmanız önemlidir.
Hayvanlarda da Gözü Açık Uyumak Yaygındır
Kedinizin bazen size boş boş baktığını fark ettiniz mi? Eğer cevabınız evet ise, aslında gözü açık uyuyor olabilir. Kediler, evrimsel süreç boyunca hayatta kalmalarına yardımcı olan çeşitli adaptasyonlar geliştirmiştir. Bu adaptasyonlardan biri de gözleri hafifçe açık uyumaktır. Böylece uyurken bile çevresindeki hareketleri algılamaya devam edebilirler. Bunu, üçüncü göz kapakları sayesinde yaparlar.
Üçüncü göz kapağı veya niktitatif membran, bazı hayvanlarda bulunan saydam ya da yarı saydam bir göz kapağıdır. Bu yapı, gözü koruma ve nemlendirme işlevi görür.
Aslında, normal insanlarda da gözlerin açık olduğu bazı uyku durumları vardır. Bunun en bilinen örneği uyurgezerliktir. Uyurgezer biri, yatağından kalkarken, odada dolaşırken hatta bazı karmaşık görevleri yerine getirirken gözleri açıktır. Etrafındaki eşyalardan sakınabilir, banyonun yolunu bulabilir ve hatta tüm evi temizleyebilir.
Ancak, bu hareketleri gerçekleştirirken gözleri açık olsa bile beyin dalgaları hala derin uyku halindedir. Yani, kişi bilinçli bir şekilde hareket etmiyor, sadece uykunun farklı bir evresinde otomatik olarak tepki veriyor. Bu da, uyurgezerlerin bazen mantıklı ve bilinçli görünebilen davranışlar sergilemesine rağmen, aslında tam anlamıyla uyanık olmadıklarını gösterir. Detaylar burada: Parasomni: Aynı Beyinde Uyku ve Uyanıklık Durumu
Kaynaklar ve ileri okumalar
- Sleeping with Your Eyes Open: What You Should Know. Bağlantı: https://www.healthline.com/health/sleeping-with-eyes-open
- DelRosso LM, Lehnert D, Chen ML. When sleeping with eyes closed is optional. Journal of Clinical Sleep Medicine. 2019;15(10):1551-1553. doi:10.5664%2Fjcsm.8002
- Do Cats Sleep With Their Eyes Open? Yayınlanma tarihi: 22 Şubat 2023; Bağlantı: https://www.iflscience.com
Size Bir Mesajımız Var!
Matematiksel, matematiğe karşı duyulan önyargıyı azaltmak ve ilgiyi arttırmak amacıyla kurulmuş bir platformdur. Sitemizde, öncelikli olarak matematik ile ilgili yazılar yer almaktadır. Ancak bilimin bütünsel yapısı itibari ile diğer bilim dalları ile ilgili konular da ilerleyen yıllarda sitemize dahil edilmiştir. Bu sitenin tek kazancı sizlere göstermek zorunda kaldığımız reklamlardır. Yüksek okunurluk düzeyine sahip bir web sitesi barındırmak ne yazık ki günümüzde oldukça masraflıdır. Bu konuda bizi anlayacağınızı umuyoruz. Ayrıca yazımızı paylaşarak da büyümemize destek olabilirsiniz. Matematik ile kalalım, bilim ile kalalım.
Matematiksel
