Bazı insanlar gözü açık biçimde uyur. Ve aslında bu durum düşündüğünüzden çok daha yaygındır. Bebekler de dahil olmak üzere insanların yaklaşık % 20’si geceleri gözü açık biçimde uyumaktadır.
Ancak gözü açık uyuyan insanların bir çoğu bunun farkında olmayacaktır. Her sabah kuru ve kızarmış gözler ile uyanıyor musunuz? Eğer cevabınız evet ise siz de geceleri gözü açık uyuyor olabilirsiniz.
Uyurken Gözlerimizi Neden Kapatırız?
İnsanların doğuştan sahip olduğu duyular arasında görme, beyniniz üzerinde en fazla etkiye sahip olandır. Gün boyunca, siz farkında olmasanız bile, gözleriniz her zaman çevrenizden bilgi alır. Bu bilgi, vücudunuzun birçok işlevini sürekli olarak kontrol etmek için beyninizin farklı bölümleri tarafından işlenir. Bu işlevlerden biri, vücudunuzun sirkadiyen ritim adı verilen iç saatini düzenlemektir. Vücudunuzun iç saati, ne zaman uykulu ve ne zaman uyanık hissettiğinizi belirler.
Hava aydınlık olduğunda beyniniz vücudunuza uyanma zamanının geldiğini söyler. Benzer şekilde, hava karardığında, vücudunuz otomatik olarak kendini kapatır ve dinlenmeye hazırlanır. Bu aynı zamanda, yatmadan önce telefonlardan ve dizüstü bilgisayar gibi dijital cihazlardan yayılan mavi ışığın uykunuza zarar vermesinin nedenidir. Gözlerinizi kapatmak, vücudunuzun bu tür uyaranlardan uzaklaşması ve dinlendirici bir gece uykusu çekmesi için gereklidir.
Ancak bir insanın uyurken gözlerini kapamasının tek nedeni bu değildir. Örneğin, göz kapağını kapamaktaki amacımız sadece ışığı engelleyerek dış uyarılara kapamak olsaydı, karanlık bir odada gözlerimizi kapamadan da uyuyabilirdik. Aslında göz kapaklan ışığı tam kesmez, gözlerimizi kapatsak bile az da olsa ışık göz kapaklarımızın ince hassas derisinden geçer. Bu yüzden uyurken ışıkları da kapatırız.
İnsan gözü, çok karmaşık mekanizmalarla çalışan hassas bir organdır. Gözleriniz düzgün çalışması için nemli olması gerekmektedir. Uyanıkken gözlerimizi birkaç saniyede bir kapatıp açarız. Bu sayede gözlerimizi nemli tutar ve yabancı parçacıklardan ve patojenlerden arındırırız. Ancak gözü açık uyumak gözlerinizin kuruması ve devamında bütün gece çok iyi bir uyku çekseniz bile, sabah kalktığınızda yorgun, kızarmış ve kuru gözlere sahip olmanız anlamına gelecektir.
Sürekli Gözü Açık Uyumak Lagophthalmos ( Lagoftalmi) Hastalığı Demektir
Göz kapaklarını kapatamamak lagoftalmi olarak adlandırılır. Sadece uyku sırasında gerçekleşirse buna gece lagoftalmisi denir. Bu, gözlerin tamamen açık olduğu anlamına gelmez. Çoğu durumda göz kapakları gözün açık alanının çoğunu kapatır, ancak biraz aralık kalır. Ancak uyurken kendinizi videoya çekmediğiniz sürece, semptomlar yaşayana kadar gözleriniz açık uyuduğunuzu fark etmezsiniz.
Bu durum genellikle yüzdeki sinirler veya kaslarla ilgili gözlerinizi tamamen kapalı tutmanızı zorlaştıran sorunlardan kaynaklanır. Gece lagoftalmisi bir kişinin uykuya dalmasını engellemez. Gözler açıkken uyumak uyku kalitesini etkilemez. Ancak gözlerin kuruması ve tahrişi uykuyu daha az dinlendirici hale getirir ve rahatsızlık uyandıktan sonra da devam eder.
Gece lagoftalmisinin tedavisi mevcuttur. Kimi durumlarda doktor tarafından uygulanan bantlar ya da yüze takılan bir maske de yardımcı olacaktır. Daha ciddi vakalarda cerrahi müdahale de gerekebilir. Ancak böyle bir rahatsızlığa sahip olduğunuzu fark ederseniz her durumda doktorunuzu ziyaret etmeniz gerekecektir.
Hayvanlarda da Gözü Açık Uyumak Yaygındır
Kedinizin bazen size boş boş baktığını fark ettiniz mi? Cevabınız evet ise gözü açık uyuyor olabilir. Kediniz evrimsel tarih boyunca, hayatta kalmalarına yardımcı olan, gözleri hafifçe açık uyumak da dahil olmak üzere adaptasyonlar geliştirmiştir. Bu sayede de uyurken bile çevresinden bilgi almaya devam edecektir. Bunu üçüncü göz kapakları sayesinde yaparlar.
Üçüncü göz kapağı ya da niktitatif membran bazı hayvanlarda bulunan ve gözü koruma ya da nemlendirme işlevi gören saydam ya da yarı saydam üçüncü bir göz kapağıdır. Bazı sürüngenlerde, kuşlarda ve köpekbalıklarında tam işlevli olabilen üçüncü göz kapağı memelilerin çoğunda ise gözün köşesinde körelmiş olarak küçük bir kısmı kalmıştır.
Aslında bazen normal insanların da gözleri açık uyudukları haller vardır. Bunun en bilinen örneği uykuda gezmektir. Uyurgezer, yatağından kalkarken de, odada dolaşırken de gözleri açıktır. Eşyalardan sakınır, banyonun yolunu bulabilir, hatta bütün evi temizleyebilir. Bütün bunları yaparken gözleri açık olsa bile
beyin dalgaları aynen derin uykuda olduğu gibidir. Detaylar burada: Parasomni: Aynı Beyinde Uyku ve Uyanıklık Durumu
Kaynaklar ve ileri okumalar
- Can You Sleep With Your Eyes Open? Yayınlanma tarihi: 11 Ağustos 2022; Bağlantı: https://www.webmd.com
- Sleeping with Your Eyes Open: What You Should Know. Bağlantı: https://www.healthline.com/health/sleeping-with-eyes-open
- DelRosso LM, Lehnert D, Chen ML. When sleeping with eyes closed is optional. Journal of Clinical Sleep Medicine. 2019;15(10):1551-1553. doi:10.5664%2Fjcsm.8002
- Do Cats Sleep With Their Eyes Open? Yayınlanma tarihi: 22 Şubat 2023; Bağlantı: https://www.iflscience.com
Size Bir Mesajımız Var!
Matematiksel, 2015 yılından beri yayında olan ve Türkiye’de matematiğe karşı duyulan önyargıyı azaltmak ve ilgiyi arttırmak amacıyla kurulmuş bir platformdur. Sitemizde, öncelikli olarak matematik ile ilgili yazılar yer almaktadır. Ancak bilimin bütünsel yapısı itibari ile diğer bilim dalları ile ilgili konular da ilerleyen yıllarda sitemize dahil edilmiştir. Bu sitenin tek kazancı sizlere göstermek zorunda kaldığımız reklamlardır. Yüksek okunurluk düzeyine sahip bir web sitesi barındırmak ne yazık ki günümüzde oldukça masraflıdır. Bu konuda bizi anlayacağınızı umuyoruz. Ayrıca yazımızı paylaşarak veya Patreon üzerinden ufak bir bağış yaparak da büyümemize destek olabilirsiniz. Matematik ile kalalım, bilim ile kalalım.
Matematiksel
