Evlerin içindeki gündelik hayatı betimlediği tablolarıyla tanınan Hollandalı Barok ressam Johannes Vermeer şüphesiz ki en çok “İnci Küpeli Kız” adını verdiği tablosu ile tanınmaktadır. Bu tablo, kimi zaman Kuzeyin Mona Lisa’sı ya da Hollandalı Mona Lisa olarak da anılır ve tüm zamanların en iyi bilinen tablolarından biridir.
Tablonun bugünkü şöhreti kısmen, 1999’da yayınlanan ve tablodaki kızın sahne hayatını konu alan Tracy Chevalier’in aynı adlı çok satan kurgu romanından kaynaklanmaktadır. Bu kitap 2003’te bir film uyarlaması ile popülerlik kazanmıştır.
Ancak tablonun bunca yıldır akıllarda yer etmesinin nedeni şüphesiz ki akıllıca bir pazarlamadan çok daha fazlasıdır. Peki, bu mütevazı ölçekli, gizemli portrede yüzyıllar boyunca bu kadar çok ilgi çeken şey nedir?
17. yüzyılın başlarında, Hollanda altın çağını yaşıyordu. Bu dönemin ekonomik ve kültürel iklimi, benzeri görülmemiş sanatsal üretim ve inovasyona yol açtı. Buna heyecan verici yeni resim türlerinin geliştirilmesi ve İnci Küpeli Kız gibi unutulmaz şaheserlerin yaratılması da dahildi. Sıradan insanların ve günlük yaşamın yönlerinin gerçekçi tasvirlerini ifade eden bir resim türü bu dönemde gelişti.
Johannes Vermeer Hollanda’nın Altın Çağı Döneminde Yaşadı
Şüphesiz ki bu dönemde öne çıkan en önemli ressamlardan biri Johannes Vermeer’dir. Vermeer’in kişisel hayatı hakkında çok az detay vardır ve bunun nedeni, başına çok az ilginç veya heyecan verici olay gelmesidir.
Hayatının tamamını doğduğu şehir Delft’te geçirdi. Bu nedenle resimlerinin büyük çoğunluğu küçük bir Hollanda şehrinin sessiz dünyasına bir bakış sunmaktadır. Resimlerini evinin üst katında yaptı ve evden dışarı da fazla çıkmadı. Yavaş bir ressamdı ve az sayıda resim yaptı. Bu nedenle yaşamı boyunca fazla para kazanamadı ve ünlü olamadı. Vermeer’in 1675’teki ölümünden sonra, karısı ve 11 çocuğu yığınla borçla baş başa kaldı.
Günümüzde Hollanda, zengin portre resim tarihiyle ünlüdür ve bu, Hollanda Altın Çağı’ndaki sanatçıların cesur yenilikleri sayesindedir. Geleneksel olarak, yalnızca zengin ve önemli vatandaşların portreleri yapılırdı. Bu portrelerin temel amacı, modeli idealize etmek ve yüksek statüsünü ölümsüzleştirmekti. Ancak Hollanda Altın Çağı, radikal bir şekilde yeni bir portre resim tarzına yol açtı.
Sıradan bir yaşam yaşayan Vermerer bunun temsilcilerinden biri idi. Vermeer’in resimlerinin çoğu, on yedinci yüzyıl sanatçıları tarafından genellikle ihmal edilen iki yaşam alanına odaklanır: Kadınlar ve ev yaşamı. Günümüze ulaşan eserlerinde, kadın figürleri yaklaşık 40 kez görünürken, erkekler yalnızca 14 kez görünür.
Vermeer’in eserlerinde görünen kadınlar, gerçekçi, sade kadınlardır. Örneğin Vermeer’in en ünlü eserlerinden biri olan Sütçü Kız, sıradan bir konuyu olağanüstü bir sanatsal mercekten tasvir eder.
İnci Küpeli Kız Tablosu Neden Özeldir?
Vermerer’in hiç öğrencisi olmamıştı. Bu yüzden ölümünden sonra atölyesini ve sanatsal mirasını sürdürecek kimse yoktu. Ancak yüz yıldan fazla bir süre sonra, eserleri iki önemli sanat tarihçisi ve eleştirmeni tarafından yeniden keşfedildi. Vermeer’in şaheserleri hakkında birkaç makale yayınladılar. O zamandan sonra ünü büyüdü ve sonunda hak ettiği yeri aldı.
Işık ve gölge oyunları ile yaratılan derinlik, Vermeer’in çoğu resminde mevcuttur. Bu derinliği yakalamak için fotoğraf kamerasıyla aynı prensipte çalışan ve bir sahnenin görüntüsünü bir çizim veya boyama yüzeyine yansıtan bir cihaz olan camera obscura (Latince “karanlık oda” için kullanılan terim) adlı bir cihazdan neredeyse her resminde yararlanmıştır. Bu alet, temelde üç boyutlu bir objeyi, iki boyutluya dönüştürmeye yarar.
Vermeer İnci Küpeli Kız Tablosunu 1665 yılında tamamladı. Ancak tablo uzun süre kimsenin dikkatini pek çekmedi. 1881 yılında Hollandalı bir koleksiyoncu olan A. A. Des Tombe tarafından bir müzayedede bugünün parası ile yaklaşık 200 $ ‘a satın alındı. 1902’de Des Tombe onu Mauritshuis Müzesi’ne miras olarak bıraktı. Devamında coşkulu kalabalıklar müzeye akın etti.
İnci Küpeli Kız Resmindeki Kız Kimdir?
Vermeer’in kariyerinin ortasında yaptığı İnci Küpeli Kız, sembollerinde ve stilinde bir bilgi zenginliği barındırır. Resmin odak noktası kızın kulağındaki bir inci küpedir. İnciler 17. yüzyılda önemli bir statü göstergesiydi ve saflığın sembolü idi. Vermeer’in resimlerinde 11 kadın inci takmaktadır.
Resmin en ilgi çekici yönlerinden biri, resmin modelinin gerçekte kim olduğunun hiç kimsenin bilmemesidir. Bunun hayali bir karakter olduğu tahmin edilmektedir. Bir model büyük ihtimalle resim için poz vermiş olsa da, birçok yazar Vermeer’in modelini belirli bir tipe uyacak şekilde idealleştirdiğine inanmaktadır.
Vermeer, genç kadının gözlerindeki, dudaklarındaki ışığa ve kulağından sarkan inciye özellikle dikkat eder. Vermeer’in tablosunun yakın zamanda yapılan çalışmaları, daha önce kadının arkasına yeşil bir perde çizdiğini göstermiştir.
Ayrıca boya örneklerinin analizi, Vermeer’in kullandığı pigmentlerin nereden geldiğini de saptadı. Buna göre küpeyi oluşturan beyaz kurşun İngiltere’deki Peak District dağlık alanından gelirken, ultramarin mavisinin Afganistan’ın modern zamanlarındaki madenlerden bir taş olan lapis lazuli’den elde edildiği görüldü.
Sonuç Olarak
“İnci Küpeli Kız” şu an da Mauritshuis Müzesi’ndeki daimi evinde oturuyor. Onun gerçek kimliğini asla bilemeyecek olsak da, bu portre garip bir biçimde insanları kendine çekiyor.
Kaynaklar ve ileri okumalar:
- Why is Vermeer’s “Girl with the Pearl Earring” considered a masterpiece?; Kaynak site: Ted ED. Bağlantı: Why is Vermeer’s “Girl with the Pearl Earring” considered a masterpiece/
- Zelazko, Alicja. “Girl with a Pearl Earring”. Encyclopedia Britannica, 10 May. 2024, https://www.britannica.com/topic/Girl-with-a-Pearl-Earring-by-Vermeer. Accessed 29 August 2024.
- Lesso, Rosie. “Why Is Vermeer’s Girl with a Pearl Earring So Famous?” TheCollector.com, April 24, 2023, https://www.thecollector.com/why-is-vermeers-girl-with-a-pearl-earring-so-famous/.
- Vandivere, A., van Loon, A., Callewaert, T. et al. Fading into the background: the dark space surrounding Vermeer’s Girl with a Pearl Earring. Herit Sci 7, 69 (2019). https://doi.org/10.1186/s40494-019-0311-9
Sitemizde, öncelikli olarak matematik ile ilgili yazılar yer almaktadır. Ancak bilimin bütünsel yapısı itibari ile diğer bilim dalları ile ilgili konular da ilerleyen yıllarda sitemize dahil edilmiştir. Bu sitenin tek kazancı sizlere göstermek zorunda kaldığımız reklamlardır. Bu konuda bizi anlayacağınızı umuyoruz. Ayrıca yazımızı paylaşarak da büyümemize destek olabilirsiniz. Matematik ile kalalım, bilim ile kalalım.
Matematiksel
