Bazı insanlar matematikçilerin çoğu insandan farklı özelliklerinin olduğunu düşünebilir. Aslında bu çok da yanlış değildir. Matematik tarihine baktığımızda gerçekten de birçok ilginç kişisel özelliklere ya da ayırt edici fikirlere sahip matematikçiler görebiliriz. Bunlardan biri de elbette Godfrey Harold Hardy’dir.
Godfrey Harold Hardy (1877–1947), analitik sayılar teorisi ve matematiksel analiz alanındaki çalışmalarıyla tanınan İngiliz matematikçiydi. Neredeyse tek başına döneminin matematiği sırtlanmıştı. Ancak Paul Erdős ile yaptığı bir röportajda, kendisine matematiğe en büyük katkısının ne olduğu sorulduğunda cevap olarak bunun Srinivasa Ramanujan’ın keşfi olduğunu söyleyecekti. İkilinin hikayesine geçmeden önce kendisini kısaca tanıyalım.
Kısaca Godfrey Harold Hardy Kimdir?
Hardy, 1877’de akademik sektörde çalışan bir ailenin çocuğu olarak dünyaya geldi. Birinci sınıf matematikçilerin tipik bir örneği olarak, en başından itibaren olağanüstü bir zeka sergiledi. Hardy, eğitimini o zamanlar İngiltere’nin en iyi matematik okulu olan Winchester’da (yatılı öğrenci olarak) tamamladı. Burası, daha sonra birlikte en dikkat çekici araştırma ortaklıklarını kuracağı JE Littlewood ile tanıştığı yerdi.
Devamında da Cambridge’deki Trinity College’da öğrenim gördü. Cambridge’deki matematiksel yeteneği hızla fark edildi ve öğretmenleri tarafından teşvik edildi. 1900 yılında mezun olduktan sonra da Cambridge Üniversitesi’nde öğretim üyeliği yapmaya başladı.
Godfrey Harold Hardy İlginç Takıntıları Olan Bir Matematikçiydi
Harold Hardy bir pür matematikçiydi, hatta Cambridge matematikçileri onun için pür matematikçilerin en pür olanı diyorlardı. Hardy ortaya koyduğu eserlerin soyutluğundan ve “işe yaramaz” oluşundan övünürdü. Ona göre matematiğin görkemi onun soyutluğundaydı. Ünlü kitabı “Bir Matematikçinin Savunması”nda şöyle yazmıştı:
“Ben yararlı hiçbir şey yapmadım. Benim hiç bir buluşum dünyanın rahatı üzerinde, doğruda veya dolaylı, iyi veya kötü en ufak bir farklılık ne yapmıştır ne de yapması beklenebilir. Başka matematikçiler yetiştirmeye yardımcı oldum; ama kendi türümden matematikçiler. Onların çalışmaları da, benim yardım ettiğim kadarıyla, benimkiler kadar yararsızdır. Bütün pratik değerlendirmelere göre benim matematiksel hayatım sıfırdır; matematik dışında da zaten yok gibidir.”
Hardy’nin bazı takıntıları vardı. Teknolojik aletler bunlardan biriydi, onlara hiç katlanamazdı. Asla saat takmaz ve telefon kullanmazdı. Yazışmalarının çoğunu telgraf ve kartpostallar aracılığıyla yapardı. Fotoğraf çekilmeyi hiç sevmezdi. Bu nedenle günümüzde sadece birkaç tane fotoğrafı vardır.
Hardy hiç evlenmedi, bazıları onun tek aşkının matematik olduğunu söylerdi. Hardy’nin matematikten sonraki en büyük tutkusu ise kriketti. Hatta bir arkadaşının dediğine göre eğer Hardy krikete verdiği ilgi ve alakayı her gün yarım saat borsaya verseydi çok zengin bir insan olurdu.
Littlewood, Ramanujan ve Hardy Birlikteliği
1911 yılı, üretkenliği ve uzun ömürlülüğü açısından dikkate değer bir ortaklık olan Hardy-Littlewood işbirliğinin başlangıcına tanık oldu. 35 yıllık bir süre içinde ikili neredeyse 100 makale yayınladı. İkili İngiltere’yi matematikte, özellikle sayılar teorisi ve analizinde bir süper güce dönüştürmede etkili oldular.
1913’ün başında, Orders of Infinity kitabının büyüsüne kapılan Ramanujan, kitabın yazarı olan matematikçi Hardy’ye bir mektup yazdı. Bu mektup, her ikisinin de hayatını değiştirdi. Hardy, hiçbir kanıtla desteklenmemiş güvenilmez iddialar ve tuhaf teoremlerle dolu bu mektuba başta önem vermedi. Ama mektuba ilişkin bir şey, belki de aşırı tuhaflığı, Hardy’nin aklını çeldi. Mektubu üç saat boyunca inceleyen Hardy ve meslektaşı Littlewood sonunda karşılarında bir dahi olduğuna karar verdiler.
Sonunda Harold Hardy, Ramanujan’ı 1914’te Londra’ya gelmesi konusunda ikna etti. Hardy için Ramanujan’ın tamamen istisnai olduğu açıktı. Ancak matematikteki inanılmaz başarılarına rağmen Ramanujan, profesyonel bir matematikçinin mesleğinin gerektirdiği temel araçlardan yoksundu. Hardy, Ramanujan’ın potansiyelini ortaya çıkarması için matematik alanında sağlam bir temele sahip olması gerektiğini biliyordu.
Fiziksel zayıflığına rağmen Ramanujan, Cambridge Üniversitesi’ne öğrenci olarak kaydoldu. 1916’da Ramanujan Cambridge’den lisans derecesini aldı ve araştırması giderek güçlendi. Kanıtlarda ve sunumda Hardy’nin büyük yardımıyla, birbiri ardına mükemmel makaleler yayınladı.
Ayrıca birçok harika projede işbirliği yaptılar ve harika ortak makaleler yayınladılar. Ne yazık ki Ramanujan 1920’de henüz 32 yaşındayken hayatını kaybedecekti. Hardy, Ramanujan’ı keşfetmesini hayatındaki “tek romantik olay” olarak tanımlayacaktı.
Godfrey Harold Hardy’nin Sonraki Dönem Çalışmaları
Hardy, ilerleyen süreçte Cambridge entelijansiyasından giderek rahatsız olmaya başlamıştı. Yakın arkadaşı Bertrand Russell’ın sınır dışı edilmesiyle gerilim daha da arttı. Sonunda Cambridge’den ayrılıp 1920’de New College’a (Oxford) katılmak için bir fırsatı yakaladı.
Hardy, Cambridge’den Oxford’a geçiş yaptığında kırklı yaşlarının başındaydı. Ancak kendisi bu dönemi hayatının baharı olarak tanımlayacaktı. Littlewood’un Cambridge’de kaldığı ve ikilinin tek iletişim şeklinin posta yoluyla olduğu bu dönemde dikkat çekici çalışmalar imza atmaya devam ettiler. Ancak 1931 yılında Cambridge üniversitesine geri dönecekti. Her ne kadar Hardy dönüşünden pek memnun olmasa da, yeni nesil Cambridge matematikçileri onu geri almaktan kesinlikle çok mutluydu.
Ancak sonraki yılları yavaş yavaş bir çöküşe işaret ediyordu. İlk darbe 1939’da yaşadığı bir sağlık sorunu ile geldi. Geçirdiği rahatsızlık neticesinde açık havada geçirdiği zamanı kısıtlamak zorunda kalacaktı. Hayatının son yıllarına da sürekli depresyon eşlik edecekti. 1947 yazının başlarında intihara teşebbüs etti. Ölümünden birkaç hafta önce Royal Society’nin en büyük onuru olan Copley Madalyası’na layık görüldü. Birkaç gün sonra uykuya daldı ve bir daha uyanmadı.
Kaynaklar ve ileri okumalar
- The man who taught infinity: how GH Hardy tamed Srinivasa Ramanujan’s genius. Yayınlanma tarihi: 22 Nisan 2016. Kaynak site: Conversation. Bağlantı: The man who taught infinity: how GH Hardy tamed Srinivasa Ramanujan’s genius
- G. H. Hardy — Rigorous & Shy. Yayınlanma tarihi: 17 Kasım 2020. Bağlantı: https://www.cantorsparadise.com
Size Bir Mesajımız Var!
Matematiksel, 2015 yılından beri yayında olan ve Türkiye’de matematiğe karşı duyulan önyargıyı azaltmak ve ilgiyi arttırmak amacıyla kurulmuş bir platformdur. Sitemizde, öncelikli olarak matematik ile ilgili yazılar yer almaktadır. Ancak bilimin bütünsel yapısı itibari ile diğer bilim dalları ile ilgili konular da ilerleyen yıllarda sitemize dahil edilmiştir. Bu sitenin tek kazancı sizlere göstermek zorunda kaldığımız reklamlardır. Yüksek okunurluk düzeyine sahip bir web sitesi barındırmak ne yazık ki günümüzde oldukça masraflıdır. Bu konuda bizi anlayacağınızı umuyoruz. Ayrıca yazımızı paylaşarak veya Patreon üzerinden ufak bir bağış yaparak da büyümemize destek olabilirsiniz. Matematik ile kalalım, bilim ile kalalım.
Matematiksel
