Sevdiklerinizi öldükten sonra görmek mümkün mü? Ruh fotoğrafçılarının sizin için bir cevabı var. Hayalet fotoğrafçılığı olarak da bilinen ruh fotoğrafçılığı, 19. yüzyılın en ilginç hikayelerinden biridir.
Fotoğraf karelerinde gizemli bir biçimde beliren hayaletler yıllar boyunca insanları büyüledi ve günümüzde bile dikkat çekmeye devam ediyor. Peki, bu etkileyici görüntüler tam olarak nasıl oluşturuldu?
Ruh Fotoğrafçılığı Nedir?
Fotoğrafın icadını insanlık tarihindeki dönüm noktalarından biri idi. Fotoğraf yalnızca bilginin kaydedilmesi ve iletilmesi yöntemlerini kökten değiştirmekle kalmadı, aynı zamanda mesafe ve zaman engellerini de önemli ölçüde azalttı. İnsanlık tarihinde ilk kez, bir olaya bizzat katılmadan tanık olmak ya da artık hayatta olmayan birinin yüzüne bakmak mümkün hale geldi.
Bunun etkisi o kadar yoğundu ki, yeni teknolojinin olanakları birçok insana sınırsız görünüyordu. Bazıları, fotoğrafın yaşayanlarla ölüler arasındaki sınırı metaforik olarak değil fiziksel olarak kırabileceğine inanıyordu. O kafa karışıklığı anında, ruh fotoğrafçılığı gibi kültürel bir fenomen ortaya çıktı.
Kamera icat edildiğinden beri, fotoğraflarda hayaletler hep belirdi. Ve kamera teknolojisindeki her ilerlemeyle birlikte, yeni türden hayalet izler ortaya çıktı. 1850’ler ve 60’lar boyunca, birçok fotoğrafçı stereoskopik görüntüler ve çift pozlama gibi yeni efektler deniyordu. Kısa zamanda bazı fotoğrafçılar bu tekniklerin kâr amacıyla kullanılabileceğini de fark etti. Aslına bakarsanız fotoğraf manipülasyonunun tarihi neredeyse fotoğrafın tarihi kadar eskidir.
İç Savaş Sonrası Amerika’da Ruh Fotoğrafçılığının Doğuşu
Bir ruhun fotoğrafını çeken ilk kişi, Bostonlu gravürcü ve amatör fotoğrafçı William Mumler’di. Mumler çalışmalarını spiritüalizmin ABD’de güç kazandığı 1800’lerin ortalarında yapmıştı. Amerikan İç Savaşı sonucunda artan ölü sayısı ve acı içindeki aileler ona çalışmaları için uygun ortamı hazırlamıştı. Bu sayede yeni bir portre türü ortaya çıkacaktı.
Bu fotoğraflarda yaşayan bir kişi bir fotoğrafta otururdu. Daha sonra fotoğrafçı tarafından ölen bir eşin veya çocuğun yarı şeffaf bir resmi fotoğrafa monte edilirdi. Mumler bunu ilk olarak yukarıda gördüğünüz portre ile denedi. Sonra da bu görüntüyü spiritüalizme ilgi duyan bir arkadaşına gönderdi. Bu da yeni bir akımın başlangıcı oldu.
Devamında kaybettikleri sevdikleri ile fotoğraflarının çekilmesini isteyen diğerleri çıkageldi. Bunlardan birisi de kocasının suikast sonucu hayatını kaybetmesinin ardından stüdyoya gelen Mary Todd Lincoln oldu. Muller eski ABD başkanı ile eşinin aşağıdaki fotoğrafını hazırladı. Bu çalışması ile birlikte müşterilerinin listesi de büyüdü.
William Mumler”in Sırrı Nasıl Anlaşıldı?
Ruh fotoğrafçılığının tarihi aynı zamanda dikkate değer davaların da tarihidir. Dolandırıcılık suçlamaları, fotoğraflarda ölülerin göründüğünü iddia eden fotoğrafçılar için yaygın bir olaydı. Jüri teknik sırlarını açıklamaya çalıştı ama nadiren başarılı oldu.
Mumler’in hilesi, bazı kişilerin görüntülerde yer alan ruhların Boston’da yaşayan sağ salim insanlar olduğunu fark etmesiyle suya düştü. Kendisi de pek güvenilir kişi olmasa da P.T. Barnum dalavereyi açığa çıkarmaya niyetli idi. Kendisi Mumler’in faaliyetinin esasen merhumun kederli akrabalarını yağmalamaktan başka bir şey olmadığı konusunda ısrar etti. Sonucunda Mumler 1869’da dolandırıcılıktan tutuklandı. Duruşmada onun hilesini açıklama işi ise başka fotoğrafçılara düştü.
Mahkemede fotoğrafçı Abraham Bogardus, P.T. Baryum’un omzunun arkasında Abraham Lincoln’ün hayalet görüntüsünün bulunduğu “sahte” bir hayalet fotoğrafı hazırladı. Yargıç Mumler’in bir sahtekar olduğuna ikna olsa da onu delil yetersizliğinden serbest bıraktı. Bu olaydan sonra Mumler’in kariyeri düşüşe geçti. 1884’te beş parasız olarak öldü. Ancak ölümünden sonra onun bıraktığı bayrağı devralacak başkaları olacaktı.
Yeni Bir Ruh Fotoğrafçısı: William Hope
Birinci Dünya Savaşının devamındaki yıllar, spiritüalizmin yeniden canlanma zamanıydı. O dönemlerde Mumler’in izinden giderek çoklu pozlama teknikleri kullanan paranormal araştırmacı William Hope’un (1863–1933) ürkütücü fotoğrafları yeniden etrafta dolaşmaya başladı. Görüntüleri daha net, daha canlı ve daha inandırıcıydı. Bunun sonucunda da ünü zamanla arttı.
Kendisi zamanla ruhlarla iletişimde olan bir medyum olarak anılmaya başlandı. Sonunda Mumler gibi Hope da dolandırıcılık ile cezalandırıldı. Ancak Mumler’in aksine Hope, ateşli takipçilerinin çoğunun desteğiyle, sonrasında da medyum olarak çalışmaya devam etti.
İnsanlar Neden Ruh Fotoğrafçılığına İnandılar?
Ruh fotoğrafçılığına inananların hepsi teselliye ihtiyaç duyan kederli akrabalar değildi. Bu kişiler arasında rasyonel düşünceye sahip olduğu bilinen kişiler de vardı. On dokuzuncu yüzyılın hızlı teknolojik gelişmeleri halkın zihninde bir heyecan yaratmıştı. Dünya birdenbire yabancılaşmış ve birçok insanı aktif olarak yanıtlar aramaya zorlamıştı.
Görünmez dalgaların ve parçacıkların, yeni seyahat araçlarının ve yeni bilgi aktarma yollarının keşfi, başka soruları da gündeme getirdi: insanlık başka neleri kaçırmış olabilir? Ya yeni bir görme biçimi olarak fotoğraf, insan gözünün göremediği bir şeyi yakalayabiliyorsa? Peki ya dünyamızla diğerleri arasında bir köprü olabilirse? Bu nedenle, ruh fotoğrafçılığı günümüzde tuhaf bir çılgınlık gibi görünse de arkasında bazı mantıksal açıklamalar vardı.
Şubat 2015’te Londra’daki Hampton Court Palace’ta, 12 yaşındaki Holly Hampsheir, görkemli King’s Apartmanı’nda tek başına yürürken kuzeninin fotoğrafını çekmek için telefonunu eline aldı. Ertesi gün, fotoğraflarını incelerken, kuzeninin resimde yalnız olmadığını fark etti.
Günümüzde dijital kameralar aracılığıyla farkında olmadan ya da isteyerek benzer fotoğraflar yaratmak daha kolay. Örneğin, Hampton Court’taki gri elbiseli bu kadın buna bir örnek. Analog filmden farklı olarak, telefonlar bir fotoğrafı aşamalı olarak çekme eğilimindedir. Bunu bir tarayıcının kağıt üzerinde hareket etmesi gibi düşünebilirsiniz. Özellikle karanlık ortamlarda bu oldukça yavaş bir süreçtir. Sonuç olarak, o anda çekimde hareket eden herhangi bir şey bozuk, hayaletimsi bir biçimde görünebilir.
Yazının devamında ayrıca göz atmanızı öneririz: Ruh Kaç Gramdır? Ruhu Tartmaya Çalışan Duncan MacDougall ve 21 Gram Deneyi
Kaynaklar ve ileri okumalar:
- Halloween hauntings: William Hope’s spirit photographs; Yayınlanma tarihi: 29 Ekim 2010; Bağlantı: https://www.theguardian.com/
- When Cameras Took Pictures of Ghosts; Yayınlanma tarihi: 30 Ekim 2013; Bağlantı: https://www.theatlantic.com
- The intriguing history of ghost photography; Yayınlanma tarihi: 30 Haziran 2015; Bağlantı: https://www.bbc.com/
- Sukhareva, Anastasiia. “What is Spirit Photography: Fraud or Phenomenon?” TheCollector.com, Jun 2, 2023, https://www.thecollector.com/what-is-ghost-spirit-photography/.
Size Bir Mesajımız Var!
Matematiksel, 2015 yılından beri yayında olan ve Türkiye’de matematiğe karşı duyulan önyargıyı azaltmak ve ilgiyi arttırmak amacıyla kurulmuş bir platformdur. Sitemizde, öncelikli olarak matematik ile ilgili yazılar yer almaktadır. Ancak bilimin bütünsel yapısı itibari ile diğer bilim dalları ile ilgili konular da ilerleyen yıllarda sitemize dahil edilmiştir. Bu sitenin tek kazancı sizlere göstermek zorunda kaldığımız reklamlardır. Yüksek okunurluk düzeyine sahip bir web sitesi barındırmak ne yazık ki günümüzde oldukça masraflıdır. Bu konuda bizi anlayacağınızı umuyoruz. Ayrıca yazımızı paylaşarak veya Patreon üzerinden ufak bir bağış yaparak da büyümemize destek olabilirsiniz. Matematik ile kalalım, bilim ile kalalım.
Matematiksel
