Yüzün alt çene kemiği ve alt dişlerin öne doğru çıkık şekilde geliştiği yüz biçimine tıp dilinde prognatizm denir. Ancak ilginç biçimde bu hastalık Habsburg çenesi olarak da adlandırılmaktadır. Bir hastalık ile bir hanedanlığın ilişkilendirilmesi ise, temelinde üzerinde düşünülmesi gereken önemli bir olayın sonucudur.
Yüzyıllar boyunca Habsburglar Avrupa’nın en önde gelen kraliyet hanedanlarından biriydi. 13. yüzyıldan itibaren Almanya’nın kralları ve 14. yüzyılın ortalarından itibaren Avusturya’nın arşidükleri olarak hüküm sürdüler. 15. yüzyıldan 19. yüzyıla kadar Kutsal Roma İmparatorluğu’nun tahtında oturdular.
Gücü aile içinde tutmanın onları güçlü tutacağını sanıyorlardı ama sonuçta bu onları zayıflattı. Habsburglar İspanya’daki tahtını, tahtın korunmasını umdukları süreç sayesinde kaybettiler.
Habsburg çenesine ne sebep oldu?
Soylu bir ailenin gücünü ve nüfuzunu sağlamlaştırması veya yeni ittifaklar kurabilmesi için aile üyelerinin siyasi açıdan avantajlı eşleşmeler yapması gerekiyordu. Bu nedenle pek çok kraliyet ailesi gibi, Habsburglar da güçlerini pekiştirmek için, genellikle yakın akrabalarıyla stratejik evlilikler yapmıştı.
Bu evlilikler sıklıkla, yeğeniyle evlenen amcalar vasıtasıyla kuşaklar arasında gerçekleşmişti. Ancak ne yazık ki bunun bir sonucu olarak, nesilden nesle aktarılan sadece taç değil, doğum kusurlarına neden olan bir dizi gen de olacaktı.
Kendileri bunun farkında olmasa da klinik olarak mandibular prognatizm denilen Habsburg çenesi bu genin sonuçlarından biridir. Bunun yanında hanedanlık üyeleri, ‘Habsburg dudağı’ olarak da bilinen dışa dönük alt dudak ve ‘Habsburg burnu’ denen kemerli ve ucu sarkık burnu da paylaşmıştır.
Portre sanatçıları, Habsburg’ların İspanya’ya ilk gelişinden bu yana kendine özgü Habsburg çenesini yakalamışlardır ve Habsburg özelliklerinin bir kısmı Avrupa’daki diğer kraliyet ailelerinde bulunabilir. Örneğin Marie Antoinette, Avusturya Habsburg’larının bir parçasıydı ve diğerleri kadar belirgin olmasa da portrelerinde fark edebileceğiniz çıkıntılı bir alt dudağa sahipti.
Habsburg Çenesi Ve Diğer Deformasyonlar Akraba Evliliğinin Bir Sonucuydu
Belki de şaşırtıcı olmayan bir şekilde, yüzyıllar boyunca süren bu tür yakın evlilikler, genetik çeşitliliğin eksikliğine yol açar. Normalde bir çocuk iki farklı gen havuzunun ürünüdür, ancak ebeveynleriniz kuzense büyük olasılıkla aynı resesif genleri paylaşıyorlardır. Bu genlerin mutlaka zararlı olması gerekmese de, bunların sürekli olarak karıştırılması onların baskın hale gelmesine neden olur. Bunun sonucunda da bazen oldukça sıra dışı sonuçlar ortaya çıkar.
Bir araştırma Habsburg Çenesi ile akraba evliliği arasındaki ilişkiyi doğruladı. İspanya’nın Santiago de Compostela Üniversitesi’nden genetikçi Román Vilas liderliğindeki araştırmacılar, Habsburg’larının 15 üyesinin portreleri üzerinde araştırmalarını yaptı.
Araştırmacılar 66 portrede yer deformasyonu teşhis etmek için 10 cerrah ile ile birlikte çalıştılar. Cerrahlar, Habsburg ailesinin her bir üyesinin portresini belirli kriterlere göre puanladılar. Sonrasında da, ailesinin farklı üyelerinin ne ölçüde aynı soydan geldiğini hesapladılar. Diğer bir deyişle Habsburg krallarının ve kraliçelerinin akrabalık katsayılarını bulmaya çalıştılar. Araştırmanın sonucunda, Hansburg çenesinin en belirli olduğu kişi İspanya Kralı II. Charles (1665–1700) olarak belirlenecekti.
En Kötü Habsburg Çenesine Kim Sahipti?
İki asırlık zararlı özelliklerin birikimi, son bir kişide en belirgin hale gelecekti. Charles, 16 nesil akraba evliliğinin bir sonucu olarak, bir dizi hastalık ve rahatsızlıktan da muzdaripti. Anneannesi ve teyzesi aynı kişiydi. Ayrıca annesi de babasının yeğeniydi.
Diğer bütün potansiyel varislerin bebeklikte ölmesinin ardından, ailenin devamlılığı için tüm umutlar onda toplanmıştı. Ciddi bir şekilde engelliydi. Epilepsi hastalığı ve zihinsel yetersizliği vardı. Dört yaşına kadar yürümeyi öğrenemedi ve sekiz yaşına kadar konuşamadı. Konuşmaya başladığında da, kalıcı bir şekilde şişmiş olan dili tüm ağzını kaplamıştı. Bu nedenle kelimeleri karmakarışık, konuşması anlaşılmaz bir hal almıştı.
Yaşamının sonlarına doğru, işler daha da kötüleşti. Bedeni iyice tutmaz oldu ve kasılmaları arttı. Sadece en üst düzeydekilerin sahip olabileceği bir bakım ve ilgiye sahipti. Ama bu, hiçbir şeye yaramadı. İki kez evlilik yapmasına rağmen fiziksel durumu çocuk sahibi olmasına imkan vermeyecekti.
Sonuç olarak
İspanyayı yöneten, Hapsburg Hanedanlığı’nın son üyesi 2. Charles, otuz dokuzuncu yaş gününden beş gün sonra vefat etti. Gücü aile içinde tutmanın bir yolu olarak düşündükleri şey, sonucunda hanedanlığının sonunu getirmişti. Carlos’un ölümü sadece İspanyol Habsburg’ların erkek soyunun sonunu işaret etmekle kalmadı, aynı zamanda İspanyol Veraset Savaşı’nı da tetikledi
Kaynaklar ve ileri okumalar
- Román Vilas, Francisco C. Ceballos, Laila Al-Soufi, Raúl González-García, Carlos Moreno, Manuel Moreno, Laura Villanueva, Luis Ruiz, Jesús Mateos. David González, Jennifer Ruiz, Aitor Cinza, Florencio Monje & Gonzalo Álvarez (2019). Is the “Habsburg jaw” related to inbreeding?, Annals of Human Biology, 46:7-8, 553-561, DOI: 10.1080/03014460.2019.1687752
- The Distinctive ‘Habsburg Jaw’ Was Likely the Result of the Royal Family’s Inbreeding. Yayınlanma tarihi: 4 Aralık 2019. Kaynak site: Smitsonian. Bağlantı: The Distinctive ‘Habsburg Jaw’ Was Likely the Result of the Royal Family’s Inbreeding/
- How Centuries of Inbreeding Led to the Distinctive ‘Habsburg Jaw’. Yayınlanma tarihi: 29 Nisan 2021; Kaynak site: How Stuff Works. Bağlantı. How Centuries of Inbreeding Led to the Distinctive ‘Habsburg Jaw
Size Bir Mesajımız Var!
Matematiksel, 2015 yılından beri yayında olan ve Türkiye’de matematiğe karşı duyulan önyargıyı azaltmak ve ilgiyi arttırmak amacıyla kurulmuş bir platformdur. Sitemizde, öncelikli olarak matematik ile ilgili yazılar yer almaktadır. Ancak bilimin bütünsel yapısı itibari ile diğer bilim dalları ile ilgili konular da ilerleyen yıllarda sitemize dahil edilmiştir. Bu sitenin tek kazancı sizlere göstermek zorunda kaldığımız reklamlardır. Yüksek okunurluk düzeyine sahip bir web sitesi barındırmak ne yazık ki günümüzde oldukça masraflıdır. Bu konuda bizi anlayacağınızı umuyoruz. Ayrıca yazımızı paylaşarak veya Patreon üzerinden ufak bir bağış yaparak da büyümemize destek olabilirsiniz. Matematik ile kalalım, bilim ile kalalım.
Matematiksel
