Bugün herhangi bir dijital tasarım yaparken, tasarımımızı renklendirmek istediğimiz zaman işimiz çok kolay. Sonuçta kolaylıkla renk paletini açıp, içinden istediğimiz renkleri seçebiliyoruz. Bu konu hakkında fazla kafayı yormasak da aslında bilmeniz gereken renklerin her zaman insanların parmaklarının ucunda olmadığı idi. Gelişmesine yol açan, dünyanın bazı büyük düşünürlerinin keşifleri ve bilimsel ilerlemeleriydi.
Renk, çizgi, doku, şekil ve diğer birkaç unsurla birlikte bir sanat eseri yaratmak için temel yapı taşlarından biridir. Bir sanatçının renk konusunda verdiği kararlar size rastgele gibi gelecektir. Ancak bunlar genellikle oldukça amaçlıdır ve aslında bilimsel temellere dayanmaktadır.
Çoğu çocuğa ilk olarak üç ana renk öğretilmektedir: kırmızı, sarı ve mavi (RYB). Bu üç rengi farklı oranlarda birleştirerek, diğer renkleri oluşturmak mümkün olacaktır. Bu çoğunlukla doğru olsa da, RYB aslında sadece bir dizi ana renktir. Kırmızı, yeşil, mavi (RGB) ve camgöbeği, macenta, sarı (CMY) gibi başka renk kombinasyonları da vardır. Ancak çoğu sanatçı için kırmızı, sarı ve mavi en popüler ana renkler olmaya devam ediyor.
Kırmızı ve mavinin karıştırılmasından mor gibi iki ana rengin birleştirilmesiyle oluşturulan renklere ikincil renkler denir. Birincil rengin ikincil bir renkle karıştırılmasıyla veya iki ikincil rengin karıştırılmasıyla oluşan renkler ise üçüncül renkler olarak bilinmektedir.
Renk Çarkı Nedir?
Renk çarkı, renk teorisinde kullanılan ve renkler arasındaki ilişkileri anlamamıza yardımcı olan bir araçtır. Her ne kadar pek çok yerde gördüğümüz renk çarkı modern dönemlere ait bir araç gibi gözükse de ilk renk çarkı 1666 yılında Sir Isaac Newton tarafından yapılmıştı.
Karanlık bir odada Newton, bir ışık huzmesinin önüne bir prizma yerleştirdi. Sonrasında da kırmızıdan mora kadar bir renk tayfı yarattı. Bu, beyaz ışığın birçok renkten oluştuğunu kanıtladı.Newton kaleme aldığı Optik (Optics) adındaki kitabı yeni ışık ve renk teorisini tanımladı.
Newton renk çarkı üzerindeki çalışmasını tamamladıktan sonra pek çok kişi rengin doğasını tanımlamaya çalıştı.
Tarih Boyunca Birbirinden Farklı Pek Çok Renk Çarkı Yapıldı
Ünlü Alman yazar Johann Wolfgang von Goethe (1749-1832) 1810 yılında, en önemli eseri olarak tanımladığı “Renk Teorisi” (Zur Farbenlehre) başlıklı kitabını tamamladı. Bu kitapta Goethe, kendi tasarladığı bir renk çarkına da yer verdi. Johann Wolfgang von Goethe, Newton’un renk spektrumu teorisini çürütmeyi amaçlamaktaydı. Ona göre karanlık, ışığın yokluğu değil, renklerin oluşmasında aktif rol oynayan kendi gücüydü.
Newton’un renk çarkı sonraki yıllarda farklı teorisyenler tarafından farklı biçimlerde tekrardan ele alındı. Alman astronom Tobias Mayer (1723-1762) tarafından geliştirilen üç kenarlı renk grafiği ise Newton renk çemberinden sonra, 18. yüzyılda en çok tanınan renk sınıflandırma sistemi olarak kabul edilecekti.
Dikkate değer bir diğer renk çarkı, ressam Philip Otto Runge tarafından 1807’de yaratılan renk küresiydi. Onun modeli, Mayer’in üç ana rengi ile siyah ve beyazı birleştirdi ve bunları üç boyutlu bir küreye yaydı.
1989’da Albert Henry Munsell, olası tonlardan oluşan bir halkayla çevrelenmiş, siyahtan beyaza derecelendirilmiş merkezi bir silindir şeklinde üç boyutlu bir renk modeli yarattı.
Kaynaklar ve ileri okumalar:
- The Color Wheel: Discover the Fascinating History Behind an Artist’s Most Powerful Tool; Bağlantı: https://mymodernmet.com/
- The Vibrant Color Wheels Designed by Goethe, Newton & Other Theorists of Color (1665-1810); Bağlantı: http://www.openculture.com
Size Bir Mesajımız Var!
Matematiksel, 2015 yılından beri yayında olan ve Türkiye’de matematiğe karşı duyulan önyargıyı azaltmak ve ilgiyi arttırmak amacıyla kurulmuş bir platformdur. Sitemizde, öncelikli olarak matematik ile ilgili yazılar yer almaktadır. Ancak bilimin bütünsel yapısı itibari ile diğer bilim dalları ile ilgili konular da ilerleyen yıllarda sitemize dahil edilmiştir. Bu sitenin tek kazancı sizlere göstermek zorunda kaldığımız reklamlardır. Yüksek okunurluk düzeyine sahip bir web sitesi barındırmak ne yazık ki günümüzde oldukça masraflıdır. Bu konuda bizi anlayacağınızı umuyoruz. Ayrıca yazımızı paylaşarak veya Patreon üzerinden ufak bir bağış yaparak da büyümemize destek olabilirsiniz. Matematik ile kalalım, bilim ile kalalım.
Matematiksel
