Basketbol süperstarı Michael Jordan, Beat kuşağı yazarı William Burroughs, komedyen Harpo Marx ve matematikçi John Forbes Nash arasındaki ortak nokta ne? Cevap: Hepsinin 23 sayısına karşı bir takıntılarının olması.
Ama hepsi bu değil. İncil’de, 23:23 ayetinde “Tanrı ne yaptı?” ifadesi geçiyor — bu ifade aynı zamanda Samuel Morse’un 1843’te telgrafla gönderdiği ilk şifreli mesajdı. Nirvana’nın kurucularından Kurt Cobain’in doğduğu yıl olan 1967’nin rakamları toplandığında 23 eder. Ölüm yılı olan 1994’ün rakamları da aynı sonucu verir.
Genetik olarak her insanın 23 çift kromozomu vardır. Orta Çağ’daki Katolik askeri tarikatı Tapınak Şövalyeleri ise toplamda 23 büyük üstad tarafından yönetilmiştir. Mayalar, dünyanın sonu için 23 Aralık 2012 tarihini öngörmüştü. Roma İmparatoru Sezar suikasta uğradığında, tam 23 kez bıçaklanmıştı.
Hiroşima’ya atılan atom bombası saat 08:15’te düştü. Saatin rakamları toplandığında (8 + 15), 23 sayısı ortaya çıkar. 11 Eylül 2001 tarihinde gerçekleşen terör saldırıları da bu sayı ile ilişkilendirilir. Tarihin rakamları toplandığında (9 + 11 + 2 + 0 + 0 + 1), yine 23 elde edilir.
Şüpheciler tüm bunları rastlantı olarak açıklayacaktır. Ancak bazı insanlar daha fazlası olduğunu düşünmektedir. İnternette “23 Enigma” olarak bilinen bu inanç, 23 sayısının mistik ya da özel bir güce sahip olduğu fikrini savunur. Bu konuyla ilgili binlerce web sayfası bulunuyor.
Hatta bu sayıya ilgi duyanların oluşturduğu bir sosyal medya topluluğu bile var: “23rdians”. Paylaşımları arasında 23 numaralı masa için kesilen 23 numaralı fişten, 2013 yapımı “23” adlı şarkının klibine kadar her şey var. Peki bu takıntı nasıl başladı?
23 Sayısına Olan Takıntının Kaynağı Nedir?
Barnaby Rogerson’un 2013 tarihli kitabı Rogerson’s Book of Numbers’a göre, 23 takıntısı William Burroughs’la başladı. Rahatsız edici ve halüsinojenik romanlarıyla tanınan Burroughs, 1960 yılında Tanca’da bir deniz kaptanıyla tanıştı. Kaptan, 23 yıldır kaza yapmadığını söylüyordu.
Aynı gün gemisi battı ve kaptan öldü. O gece Burroughs, Florida’da 23 numaralı bir uçağın düştüğünü duyduğunu iddia etti; uçağın kaptanı da Clark adını taşıyordu. (Ancak 1960 yılına ait kayıtlar böyle bir kazayı doğrulamıyor; belki de Burroughs 1933’te bombayla düşürülen 23 numaralı uçuşu hatırlıyordu.) Bu olaydan sonra Burroughs, 23 sayısının geçtiği olayları not almaya başladı ve yıllar sonra “23 Skidoo” adlı kısa öyküyü yazdı.
Burroughs, bu ilgiyi yazar arkadaşı Robert Anton Wilson’a da aktardı. Wilson’ın Illuminatus! üçlemesinde 23 sayısı sıkça yer aldı. Kitapta 17. yüzyılda yaşayan İrlandalı başpiskopos James Ussher’ın dünyanın 23 Ekim 4004 M.Ö. tarihinde yaratıldığına inandığı bilgisi bile yer aldı.
Bu takıntıya sahip olanlar sadece yazarlar değildi. Nobel ödüllü matematikçi John Nash, 23’ün favori asal sayısı olduğunu söylemişti. İlginçtir, Nash 23 Mayıs 2015’te trafik kazasında hayatını kaybetti. 23 Enigma, 2007 yapımı The Number 23 adlı filme de konu oldu. Filmde Jim Carrey’nin canlandırdığı karakter, 23 sayısına saplantılı hale gelir. Hayatının bu sayıyla bağlantılı olduğunu düşünmeye başlar.
23 Sayısında Bir Gizem Var mı?
Peki bütün bunlar ne anlama geliyor? Net bir şey söylemek zor. Her yılın günlerinin %3,29’unda tarih içinde 23 sayısı yer alır. Yani doğumlar, ölümler, kazalar gibi olayların bu tarihlere denk gelmesi olasılık dahilindedir. Ayrıca, sihirli gibi görünen başka sayılar da vardır. Belki de hepsi sadece rastlantıdır.
Ama belki de daha fazlası vardır. Araştırmalar, insanların tesadüfleri gizli nedenlerin işareti olarak yorumlama eğiliminde olduğunu gösteriyor. Psikiyatrist Dr. Bernard Beitman, bu konuya adanmış “Tesadüf Bilimi” adlı bir alanın kurucusudur. Ona göre, bazı rastlantıların gerçekten anlamlı olması olasıdır.
Biz insanlar, tesadüfleri araştırmayı, onlara anlam yüklemeyi ve bir sonuca ulaşmayı severiz. Bu yüzden 13 sayısına uğursuzluk, 7 sayısına ise şans atfederiz. Zamanla, birçok sayıya belli anlamlar yükler ve onları simgesel hale getiririz.
Sayılara anlam yüklemek insani bir eğilimdir. Ancak bu tür rastlantıların ardında gerçek bir düzen olup olmadığını görmek için matematik daha sağlam bir zemin sunar. 23 sayısı örneğinde olduğu gibi, belirli rakamların çeşitli olaylarla eşleşmesi ilgi çekicidir. Fakat bu eşleşmelerin istatistiksel olarak anlamlı olup olmadığını sorgulamak gerekir.
Aslına bakarsanız, 23 kişilik bir grupta, gruptan en az ikisinin aynı doğum gününe sahip olması ihtimali hiç olmamasından daha yüksektir. Bu da bizi Doğum Günü Paradoksuna götürecektir.
Kaynaklar ve ileri Okumalar:
- 23 fascinating facts about the number twenty-three. Yayınlanma tarihi: 23 Şubat 2007; Kaynak site: Independent. Bağlantı: 23 fascinating facts about the number twenty-three/
- What’s the Fascination With Number 23?; Yayınlanma tarihi: 9 Haziran 2023. Kaynak site: How Stuff Works. Bağlantı: What’s the Fascination With Number 23/
- Weird and Enchanting Facts About the Number 23. Yayınlanma tarihi: 3 Eylül 2016; Kaynak site: Interesting Engineering. Bağlantı: Weird and Enchanting Facts About the Number 23/
Size Bir Mesajımız Var!
Matematiksel, matematiğe karşı duyulan önyargıyı azaltmak ve ilgiyi arttırmak amacıyla kurulmuş bir platformdur. Sitemizde, öncelikli olarak matematik ile ilgili yazılar yer almaktadır. Ancak bilimin bütünsel yapısı itibari ile diğer bilim dalları ile ilgili konular da ilerleyen yıllarda sitemize dahil edilmiştir. Bu sitenin tek kazancı sizlere göstermek zorunda kaldığımız reklamlardır. Yüksek okunurluk düzeyine sahip bir web sitesi barındırmak ne yazık ki günümüzde oldukça masraflıdır. Bu konuda bizi anlayacağınızı umuyoruz. Ayrıca yazımızı paylaşarak da büyümemize destek olabilirsiniz. Matematik ile kalalım, bilim ile kalalım.
Matematiksel
