Günümüzde insanları ve kargoları Uluslararası Uzay İstasyonu’na taşıyan, uyduları yörüngeye yerleştiren dev roketlerin görüntülerine aşinayız. Bu kadar korkunç bir güce sahip olmalarına rağmen aynı zamanda bu kadar güvenli olmalarını sağlayan modern kontrol sistemleriyse insanlığın en büyük başarılarından biri. Ancak her roketinin altında yatan mekanizma, Gerhard Zucker’in ilkel posta roketiyle aynıdır.
Sevdiğiniz birine bir mektup yazdığınızı ve bunu ona göndermek istediğinizi varsayım. Bunu başarmanın aklınıza gelen en tuhaf yolu nedir? Mektuplar tarih boyunca katırlar, gemiler ve uçaklar aracılığı ile ilgili adreslere teslim edilmiştir. Ayrıca birden fazla kişi mektupları roketler yardımı ile ilgili yerlere iletmenin olası olduğunu da düşünmüştür. Bu kişilerden birisi de Gerhard Zucker isimli bir adamdır.
Birinci Dünya Savaşı’nın bitimine kadar güvenli roket yapacak teknoloji yoktu. Ama 1930’lara gelindiğinde doğru yöne gidecek roketler fırlatılabiliyordu. Ancak henüz bir çok kimse bu roketlerin tam olarak ne işe yarayacağını bilemiyordu. Akla gelen bir öneri ise roketli posta hizmeti olacaktı. Bu fikrin arka planında da Gerhard Zucker’ın bitmez tükenmez çalışması ve çabaları yer alıyordu.
Gerhard Zucker Ve Roketle Posta Gönderme Denemeleri
Roketleri bir takıntı haline getiren bu genç Alman, yaptıklarıyla askeriyenin ilgilenmediğini görünce çalışmalarına devam etmek umuduyla sivil dünyaya yöneldi. Ona kalırsa mektupları roketle gönderme fikri dünyanın tam da ihtiyacı olan şeydi.
Almanlar ilk başarısız denemelerini hoş gördüler ama bir noktadan sonra “artık yeter” dediklerinde, Zucker soluğu İngiltere’ de aldı. Burada pul koleksiyonu yapan camiada kendine yeni arkadaşlar buldu; yeni mektup dağıtım sistemiyle birlikte çıkacak yeni pulların fikri bazılarının hoşuna gitmişti.
Bir kaç denemeden sonra Gerhard Zucker 1934’te İskoçya’ya gitti. Yeni roketli mektup sistemini burada Scarp ve Harris adındaki iki ada arasında deneyecekti. Zucker’in roketi karmaşık değildi. Ana gövdesi bir metre uzunluğunda büyük metal bir silindirdi. İçinde, patlayıcı toz dolu dar bir bakır tüp, tüpün alt kısmında da memesi vardı.
İçteki tüple dış silindirin arasında kalan boşlukta da mektuplar vardı. Roket yan yatacak şekilde bir rampaya yerleştirilecekti. Fırlatma anında bir pil patlayıcıyı ateşleyecek, yanma sonucunda bol miktarda sıcak ve yüksek basınçlı gaz ortaya çıkacaktı. Patlayıcının yanması birkaç saniye sürecekti. Bu da roketi havalandırıp kanalın üzerinden diğer adaya ulaştırmak için yeterdi.
Nereye ineceği üzerine pek kafa yorulmamıştı. Ama zaten denemeyi İskoçya’nın ücra bir köşesinde yapmalarının nedeni buydu. Zucker göndermek için 1.200 mektup toplayıp hepsine üzerinde “Batı Adaları’ Roket Postası” yazan özel birer pul yapıştırdı. Roketin içine sığdırabildiği kadarını sığdırdı ve rampayı hazırladı.
Yerel halktan eğlenmeye gelmiş bir grup insan ve erken dönem bir BBC televizyon kamerasının eşliğinde roketi fırlatmaya hazırdı. Fırlatma düğmesine basınca roket büyük bir hızla rampadan fırladı. Ancak bir kaç saniye sonra roket dumanların arasında kaybolacaktı. Devamında kalabalık yüzlerce mektubun süzüle süzüle aşağı inişini seyretti.
Roketle Posta İşi Başarısız Olsa da Arka plandaki Fikir Dünyayı Değiştirecekti
Ancak Gerhard Zucker kararlıydı. Kısa sürede mektupları topladı ve ikinci deneme için hazırlıklara başladı. Birkaç gün sonra, ilk patlamadan kurtulan 793 mektubu ve yeni 142 tanesini ikinci rokete doldurdu. Bu sefer diğer ada olan Harris adasından Scarp adasına doğru fırlattı. Ancak sonuç yine başarısızdı.
Patlamadan kurtulan mektuplar sahiplerine teslim edildi ve yetkililer, patlayan roketlerin yarattığı potansiyel halk sağlığı riskleri nedeniyle sonunda testleri durdurdu. Ancak Gerhard Zucker pes etmedi ve asla başarılı olamasa da çalışmalarına devam etti.
Zucker’ın İskoçya’daki deneyleri, Shauna Macdonald ve Kevin McKidd’in başrollerini paylaştığı 2004 yapımı The Rocket Post filminin senaryosuna ilham kaynağı oldu. Gazete kupürleri Zucker’in kaderi hakkında farklı bir hikaye anlatıyor. Kimi gazetelere göre, gerçekleşmeyen roket gösterileri için pul satmış ve haksız yere gelir elde etmişti. Kendisine verilen ceza ise kısa bir süre hapis cezası ve bir daha roketlere dokunmama olacaktı.
Aslında Hint Hava Postası Cemiyeti de aynı dönemlerde roketli posta denemeleri yapmıştı. 270 uçuş yapmayı başardılar. Üstelik yalnızca mektup değil, koli de gönderdiler, fakat bunu uzun vadeli bir başarıya dönüştüremediler. Sonuçta roketle posta hizmeti, geleneksel posta hizmetleriyle güvenilirlik ve masraf açısından asla yarışamadı.
Fakat bu ilkeyi doğru uygulamalarda kullananlar başkaları olacaktı. Roket geliştirme işi askeriyenin özel ilgi alanlarından biri haline gelecek, İkinci Dünya Savaşı’nda Almanların Vl ve V2 roketleri bu konuda özellikle öncü olacak, sonrasındaysa sivil uzay programları bayrağı devralacaktı.
Kaynaklar ve ileri okumalar
- When Missiles Delivered the Mail. Yayınlanma tarihi: 1 Temmuz 2021. Kaynak site: Smithsonian magazine. Bağlantı: When Missiles Delivered the Mail
- Rocket Post island added to football club’s badge. Yayınlanma tarihi: 27 Mart 2024. Kaynak site: BBC. Bağlantı: Rocket Post island added to football club’s badge
Size Bir Mesajımız Var!
Matematiksel, 2015 yılından beri yayında olan ve Türkiye’de matematiğe karşı duyulan önyargıyı azaltmak ve ilgiyi arttırmak amacıyla kurulmuş bir platformdur. Sitemizde, öncelikli olarak matematik ile ilgili yazılar yer almaktadır. Ancak bilimin bütünsel yapısı itibari ile diğer bilim dalları ile ilgili konular da ilerleyen yıllarda sitemize dahil edilmiştir. Bu sitenin tek kazancı sizlere göstermek zorunda kaldığımız reklamlardır. Yüksek okunurluk düzeyine sahip bir web sitesi barındırmak ne yazık ki günümüzde oldukça masraflıdır. Bu konuda bizi anlayacağınızı umuyoruz. Ayrıca yazımızı paylaşarak da büyümemize destek olabilirsiniz. Matematik ile kalalım, bilim ile kalalım.
Matematiksel
