1 Nisan 2014’te Amerikan Fizik Derneği, politikalarında önemli bir değişiklik olduğunu duyurdu. Bundan sonra kediler tarafından yazılan tüm bilimsel makaleler bundan halka ücretsiz olarak sunulacaktı. Şaşkınlıkla karşılanan bu duyuru ardından ikinci bir duyuru geldi. Bu bir şakaydı çünkü günlerden 1 Nisan’dı. Duyuru bir şaka olsa da arka planda bu duyuruya neden olan gerçek bir olay vardı. Bu olay, Schrödinger’in zavallı kedisinden sonra en ünlü kedi kabul edilen fizikçi kedi Chester Willard ile ilgiliydi.
1975 yılında Chester Willard adı Physical Review Letters ‘da yayımlanan bir çalışmada, Michigan Eyalet Üniversitesi fizik profesörü Jack Hetherington ile yer aldı. Bugün hala referans alınan önemli noktaları ortaya çıkaran bu çalışma helyum-3 izotoplarının değişik sıcaklıklardaki davranışları ile alakalıydı.
Makalenin eş zamanlı yazarının bir kedi olması aslında bir zorunluktu. Hetherington, Chester’ın sahibiydi ve kedinin adı makalede yayınlama esnasında ortaya çıkan bir sorunu çözmek için eklenmişti. Hetherington makalesinde “ben” yerine, “biz” ifadesini kullanmıştı. Ancak derginin de bir kuralı vardı. Eğer makalenizde “biz” ifadesini kullanıyorsanız birden fazla yazar olmalıdır.
Hetherington’ın makalesi yeniden yazması elbette bir çözüm olabilirdi. Ancak o zamanlarda yazılar daktiloda yazılırdı. Bütün makaleyi gözden geçirip bizleri ben yapmak ciddi bir mesai gerektiriyordu. Ancak Hetherington makalesi için çok çaba harcamıştı ve kesinlikle yayınlanmasını istiyordu.
Bir süre düşündükten sonra aklına gelen çözüm de onu makalesinden daha ünlü yaptı. Bu çözüm sekreterinden makalenin başlık sayfasına kedisinin adının eklenmesiydi.
Elbette Chester’ın adı Hetherington’ın arkadaşları ve meslektaşları tarafından çok iyi biliniyordu. Bu yüzden bir takma ad gerekli olacaktı. Bu nedenle F.D.C eklendi. F. D. C. Felis Domesticus Chester anlamına gelir. Latincede “kedi” anlamındaki “felis” sözcüğünün, “evcil” anlamındaki “domesticus” ile birleştirilmesi sonucu ortaya çıkmış isim, halk arasında sadece “kedi” olarak bilinen hayvanın bilimsel adıdır.
F. D. C. Willard, yani Felis Domesticus Chester Willard.Ve böylece, 24 Kasım 1975’te, Hetherington ve kedisi tarafından ortaklaşa yazılan makale, Physical Review Letters’ın 35. sayısında yayınlandı. Pati izli makaleyi aşağıda görebilirsiniz.
İkilinin Numarası Nasıl Ortaya Çıktı?
Bir öğrenci kağıtla ilgili bir soruyla Hetherington’ı aramaya gittiğinde Chester’ın gerçek kimliği sonunda ortaya çıktı. Hetherington bulunamadığında, öğrenci onun yerine Willard ile konuşmak istedi. Aslında Hetherington’ın meslektaşlarının çoğu zaten hileyi biliyordu. Ancak elbette öğrenciler bu durumdan habersizdi.
Birkaç yıl sonra, La Recherche dergisinde helyum-3 üzerine yeni bir makale yayınlandı. Bu makalede tek bir yazarın adı yer alıyordu. F.D.C. Willard. Aslında bu makaleyi de elbette Hetherington yazmıştı. Ancak araştırma ekibi, makalenin bazı noktalarında anlaşmazlığa düşünce makale yazarı olma şerefi bir kez daha Amerika’nın en ünlü kedisine verildi.
Günümüzde Chester’ın helyum-3 hakkındaki makalesi 50’den fazla kez alıntılandı. 1978’de, immünolog Polly Matzinger yayınladığı çalışmasının eşzamanlı yazarı Galadriel Mirkwood isimli birisiydi. Ancak aslında bu da onun Afgan tazısı cinsinde köpeğinin adıydı. Daha yakın zamanda, 2001 yılında, A.K. Geim ve H.A.M.S. ter Tişa bir makale yayınladı.
Fizikçi Andre Konstantin Geim grafenin keşfi ile 2010 yılında Nobel ödülünü paylaştı. Öncül makalesinin yazarlarından olan Tisha ise ön adından da anlayabileceğiniz gibi aslında onun evcil hamsterının adıydı. Ayrıca göz atmak isterseniz: Kediler Kutuları Sever, Üstelik Gerçek Olmaları da Gerekmeyebilir!
Kaynaklar ve ileri okumalar:
- In 1975, a Cat Co-Authored a Peer-Reviewed Physics Paper; Yayınlanma tarihi: 2 Eylül 2016; Yayınlandığı yer: Sciencealert; Bağlantı: https://www.sciencealert.com/
- The Author of This Physics Paper Is 7 Years Old (and Also a Cat); Yayınlanma tarihi: 8 Şubat 2018; Yayınlandığı yer: Livescience; Bağlantı: https://www.livescience.com
Size Bir Mesajımız Var!
Matematiksel, 2015 yılından beri yayında olan ve Türkiye’de matematiğe karşı duyulan önyargıyı azaltmak ve ilgiyi arttırmak amacıyla kurulmuş bir platformdur. Sitemizde, öncelikli olarak matematik ile ilgili yazılar yer almaktadır. Ancak bilimin bütünsel yapısı itibari ile diğer bilim dalları ile ilgili konular da ilerleyen yıllarda sitemize dahil edilmiştir. Bu sitenin tek kazancı sizlere göstermek zorunda kaldığımız reklamlardır. Yüksek okunurluk düzeyine sahip bir web sitesi barındırmak ne yazık ki günümüzde oldukça masraflıdır. Bu konuda bizi anlayacağınızı umuyoruz. Ayrıca yazımızı paylaşarak veya Patreon üzerinden ufak bir bağış yaparak da büyümemize destek olabilirsiniz. Matematik ile kalalım, bilim ile kalalım.
Matematiksel
