Sinema tutkunları için, matematik kavramlarını ve/veya disiplindeki ünlü kişileri içeren birçok film vardır. Nereden başlayacağınızdan emin değil misiniz? Matematik, matematikçiler ve matematik dehaları hakkındaki bu matematik filmlerini deneyin. Aşağıdaki film listesi herhangi bir sıraya göre hazırlanmamıştır ve yeni filmler keşfedildikçe güncellenmektedir. Herkese iyi seyirler…
25- Infinity – Sonsuzluk – 1996
Teorik fizikçi olarak Richard Feynman, matematik çalışarak çok zaman geçirdi. II. Dünya Savaşı sırasında atom bombasının geliştirilmesi ve Challenger uzay mekiği felaketinin araştırılması, ayrıca kuantum mekaniği, kuantum elektrodinamiği (bu alandaki çalışmalarından dolayı 1965’te Nobel Ödülü kazandı) ve parçacık fiziği alanlarına önemli katkılar sağladı.
Kendisi aynı zamanda, oldukça ilginç bir kişilikti. Yarı otobiyografik “Surely You’re Joking, Mr. Feynman!” ve “What Do You Care What Other People Think?” isimli kitaplarından uyarlanan 1996 yapımı “Infinity” filmi, Feynman’ın hayatının iki yönüne odaklanıyor.
Bunların ilki 25 yaşında trajik bir şekilde tüberkülozdan ölen ilk karısıyla olan ilişkisidir. İkincisi ise atom bombası üzerine yaptığı çalışmalarıdır. Filmde Feynman’ı Matthew Broderick ve karısı Arline Greenbaum’ı Patricia Arquette canlandırıyor.
24 – Pİ – 2008
Darren Aronofsky, “The Wrestler” (2008) ve “Black Swan” (2010) gibi filmleriyle ünlüdür. Ancak ilk filmi olan 1998 yapımı “Pi” de zamanında beğeni toplamıştır. Siyah beyaz olarak çekilen ve kısaltılmış süresi 84 dakika olan “Pi”, hayatı matematik ve kalıpları bulmakla olduğu kadar sürekli baş ağrıları, paranoya, halüsinasyonlar ve sosyal kaygıyla da dolu olan sayı teorisyeni Max Cohen’in (Sean Gullette) etrafında dönmektedir.
Max, borsayı oluşturan rakamların arkasındaki modeli anlamaya çalışırken matematiğin bazı simgeleriyle karşılaşır. Sonucunda π, Fibonacci sayıları ve altın oran hayatına girer. İlginç kurgusu ile dikkat çeken Pi filmi, mutlaka görülmesi gereken matematik filmleri arasında gelir.
23- “X+Y” – 2014
2014 yapımı X + Y filmi, 9 yaşında otizm teşhisi konmuş bir çocuk olan Nathan Ellis’in hayatını konu alıyor. Otistik olmasına rağmen Ellis, matematik konusunda olağanüstü bir beyne sahiptir. Matematik becerilerini 7 yıl boyunca geliştirdikten sonra Uluslararası Matematik Olimpiyatı’nda Birleşik Krallık’ı temsil etmek üzere seçilir. Bu şansı elde ettikten sonra Nathan’ın konfor alanından çıkması, başarısızlık korkusunu yenmesi gerekecektir. Bu film, mücadelenin keyifli bir öyküsüdür. Ayrıca her çocuğun izlenmesi gereken bir filmdir.
22 – Şifreciler – Sneakers – 1992
Şifreciler Phil Alden Robinson’ın yönettiği 1992 tarihli bir macera filmidir. Filmin başrollerinde Robert Redford, Dan Aykroyd, River Phoenix, Ben Kingsley gibi birçok yıldız yer alır. Film bir matematikçinin cinayetinin soruşturmasına karışan bir grup hacker, teknoloji uzmanı ve casusluk uzmanının hikayesini konu alır.
Martin Bishop (Redford) grubun lideridir. Bir gün hükûmet görevlileri Bishop ve grubundan bir kutuyu bulmalarını ister. Bulduklarında bu kutunun dünya üzerindeki tüm şifreleri kırabilecek bir mekanizma olduklarını anlarlar.
Bu filmin senaryosunun arka planındaki kişi Leonard Adleman’dır. Kendisi RSA adlı şifreleme sistemine yaptığı katkılardan ötürü 2002 yılında Turing Ödülü’nü almaya hak kazanmıştır. Adleman DNA bilgisayarlarını geliştiren kişi olarak da bilinmektedir.
21- UFO – 2018
Ryan Eslinger‘in yazıp yönettiği ve baş rollerini Alex Sharp ile The X-Files’tan tanıdığımız Gillian Anderson‘ın paylaştığı UFO, 2018 yapımı düşük bütçeli bir filmdir. Bir bilim kurgu filmi olan UFO filminin senaryosu biraz matematik ve biraz da fiziğe dayanır.
Parlak bir matematik öğrencisi olan Derek (Alex Sharp), çocukluğundaki bir UFO karşılaşmasının da etkisiyle, ABD genelinde çok sayıda hava alanından bildirilen vakanın uzaylılara ait olduğuna inanır. Kız arkadaşı Natalie (Ella Purnell) ve matematik profesörü Dr. Hendricks‘in (Gillian Anderson) yardımıyla bu gizemi çözmeye çalışırken, FBI’da enselerindedir. Kesinlikle sıkılmadan izleyeceğinizi düşünüyoruz.
20- Gizli Sayılar – Hidden Figures – 2016
Aynı isimli kitaptan uyarlanan veüç Akademi Ödülü’ne (En İyi Film dahil) aday gösterilen “Gizli Sayılar”, Ulusal Havacılık ve Uzay Dairesi’nin ilk günlerinde önemli bir rol oynayan siyah kadın matematikçilerin gerçek hikayesidir.
Filmde Taraji P. Henson, Octavia Spencer ve Janelle Monáe, sırasıyla gerçek hayattaki eski NASA çalışanları Katherine Goble Johnson, Dorothy Vaughan ve Mary Jackson’ı canlandırmaktadır. Kesinlikle izlenmesi gerekenler matematik filmleri arasında gelir.
19- Einstein and Eddington – 2008
Britanyalı astronom Arthur Eddington daha çocukken kafayı sayılara takmıştı. 1918 yazına gelindiğinde yıldızların yapısı konusunda uzmanlaşmış, matematiksel fizikte ustalaşmış ve Cambridge Gözlemevi’ne müdür olarak atanmıştı.
Sir Arthur Eddington rolünde David Tennant’ın ve Albert Einstein rolünde Andy Serkis’in oynadığı bu film, Einstein’ın Genel Görelilik Teorisi’nin kanıtlanmasını ve Eddington’ın bundaki rolünü ekranlara yansıtıyor. Einstein1915’te genel göreliliği önermişti ve bilim camiasının ilgisini çekmişti. Ancak hiç kimse teorinin doğru olduğunu deneysel olarak kanıtlayamamıştı. Einstein’ın teorisinin bir kopyası, Arthur Eddington’ın eline geçince durum değişecekti.
18 – Proof – Kanıt – 2005
Film, matematik dehası bir baba (Anthony Hopkins) ve babası ile birlikte yaşamayı seçen kızı (Catherine-Gwyneth Paltrow) arasındaki ilişkilerini temel alıyor. Zeki ama dengesiz, matematik dahisi olan Robert adındaki babasıyla yıllarını geçiren Catherine, 27. yaş gününün eşiğindeki genç bir kadındır. Babasının deliliğinin ya da dahiliğinin bir miktarını kalıtsal olarak aslında o da taşımaktadır.
17- The Man Who Knew Infinity – Sonsuzluk Teorisi – 2015
Srinivasa Ramanujan, Hindistan’da fakir bir şekilde büyüyen ancak sonunda Cambridge’e giden ve kısa yaşamında matematik alanına büyük katkılarda bulunan parlak bir matematikçiydi. 1920’de 32 yaşında hayatını kaybetmesine rağmen kendisi bugün bile yeni araştırma alanlarına ilham vermeye devam ediyor.
Kendisinin hayat hikayesi 1991 yılında bir kitaba konu oldu ve ardından da ekranlara taşındı. Jeremy Irons’ın canlandırdığı Profesör G. H. Hardy ile olan dostluğu etrafında dönen filmin senaryosu gerçek hayattaki matematikçilerin işbirliği ile hazırlandı. Oldukça övgü alan bu filmi izlemenizi öneririz.
16. An Invisible Sign – Aşkın Logaritması – 2010
Babasının hastalığını unutabilmek için çocukluğundan beri matematikle uğraşan Mona Gray, bir matematik dâhisidir. Her konuyu matematikle çözmeye çalışan Mona’nın hayatı bir okulda öğretmenliğe başlamasıyla değişir. Öğrencileriyle kurduğu ilişkilerle hayatı tekrar anlamlandırmaya başlayan Mona, aşkı, çocuk olmayı ve olaylara bakışı yeni baştan öğrenecektir.
15. 21 – 2008
MIT Blackjack Takımı, Massachusetts Teknoloji Enstitüsü’ndeki öğrenciler ve eski öğrencilerden oluşan gerçek bir gruptu ve amaçları çeşitli kumarhanelerde blackjack’te kart sayma ve çeşitli diğer matematik tabanlı teknikleri kullanarak para kazanmaktı. Sonuçta ekip bu becerilerini kullanarak milyonlar kazanmayı da başarmıştı.
2003 tarihli “Bringing Down the House” adlı kitap bu takımın hikayesini anlatır. Kitap daha sonra da 2008 yapımı “21” filmi olarak ekranlara yansımıştır. Eleştirel karışık olsa da, film gişede büyük başarı elde etmişti.
14. The Oxford Murders – Oxford Cinayetleri – 2008
İngiltere – İspanya yapımı film bir üniversite de işlenen cinayetleri ve bu cinayetleri çözmeye çalışan bir profesör ve öğrencisini konu almaktadır. Katilin arkasında matematiksel notlar bırakır. Bu notları çözerek katile ulaşmaya çalışan profesör ve öğrencisi detaylı araştırmalara girer. Film Guillermo Martinez’in aynı adlı romanından beyaz perdeye aktarılmıştır.
13. It’s My Turn – Benim Sıram – 1980
Filmdeki ana karakter, Chicago’da bir matematik profesörü olan Kate Gunzinger’dır (Jill Clayburgh). Bu film bir matematiksel teoremin ayrıntılı ispatını içeren bir sahneye sahip tek filmdir. Böyle bir sahnenin bir Hollywood filminde yer alması elbette şaşırtıcıdır.
Belki de daha da şaşırtıcı olan ispatın doğru olmasıdır. Film aynı zamanda grup teorisinden bahseden birkaç filmden biridir. Bu kadar matematiğin arka planındaki kişi ise filmin danışmanlığını yapan Harvard Üniversitesi’nden profesör olan Benedict H. Gross’du.
12. Traveling Salesman – Gezgin Satıcı – 2012
Bilgisayar bilimindeki çözülememiş en önemli problemlerden birini konu alan Gezgin Satıcı 2012 yılında beyaz perdeye taşıdı. Film, ABD ordusuna P = NP probleminin çözümünü verip vermemeye karar vermesi gereken dört matematikçinin hikayesidir. Matematikçiler bu noktada işin ahlaki boyutuna odaklanırlar. Çünkü, ordu çözüme sahip olduğunda dünyadaki herhangi bir kod kırılır hale gelecektir.
11. 23 Numara – 2007
Film, sıradan bir hayat yaşayan Walter’ın 23 Numara isimli kitapla birlikte değişen hayatını konu alıyor. Kitabı okuyan Walter, kitapta yazılanların kendi hayatıyla ilgisi olduğunu düşünmeye başlar. Bunun sonucunda zaman içinde düşünceleri saplantıya dönüşür. Jim Carrey Walter karakteriyle filmde etkileyici bir performans sunuyor.
10. La habitación de Fermat – Kapan – 2007
İspanya yapımı bu filmde, birbirini hiç tanımayan dört matematikçinin büyük bir gizemi çözmeleri için bir mekâna davet edilmeleri işleniyor. Kendilerine sorulan soruları doğru cevaplamaları gerekir. Aksi halde bulundukları oda bir anda ölüm tuzağına dönüşecektir. Aslında zamanında çözebilmek için yarıştıkları sorular haricinde asıl çözüme kavuşturmaları gereken, onları buraya kimin getirdiği ve aralarındaki ilişkidir.
9. The Mirror Has Two Faces – Aşkın İki Yüzü – 1996
Hollywood için klasik bir hikayedir. Asıl erkek kızla tanışır, aralarında sorunlar yaşarlar ve sonunda ikisi de sonsuza dek mutlu olurlar. Bu hikayenin ilginç bir tarafı olmasa da filmdeki erkek oyuncu matematik profesörü Gregory Larkin’dir (Jeff Bridges).
Şanslı kız da edebiyat profesörü ve romantizme meraklı Rose Morgan’dır (Barbra Streisand). Film matematikle doludur. Matematiksel olmayan bir dünyada hayatta kalan tipik bir matematikçiyseniz, bu sizin için iyi bir filmdir.
8. Agora – 2009
Tarihteki ilk kadın matematikçinin kim olduğunu hiç merak ettiniz mi? Bu kişi, aynı zamanda bir filozof ve astronom olan ve dördüncü yüzyılda yaşayan Hypatia’dır. Kendisi dini karışıklıkların yaşandığı bir dönemde, klasik dönemden gelen bilgiyi hem korumuş hem de öğretmiştir. İmparatorluğun dört bir yanından en parlak beyinlerden bazılarına dersler vermiştir. Ancak bu onun sonunu da hazırlamıştır.
Bugün Hypatia’nın anısını sürdürmek için bir asteroide ve ayda bir kratere onun adı verilmiştir. Ayrıca Oscar ödüllü Rachel Weisz’in oynadığı Hypatia, tarihin en önemli bilim kadınlarından birinin öyküsünü ekranlara aktarmıştır. Kesinlikle izlemenizi öneririz.
7. Cube – Küp – 1997
Ölümcül tuzaklar içeren, küp şeklindeki bir oda ağında kapana kısılmış yaklaşık beş kişi. Grup üyeleri neden orada olduklarını ve gerçekte nerede olduklarını bilmiyor. Bu küpten kurtulmanın tek yolu ise matematiksel şifreleri çözerek odadan odaya geçip çıkmaya çalışmak.
Küp filmi, East Carolina Üniversitesi’nde matematik profesörü olan David W. Pravica tarafından tasarlanmıştır. Kendisi ayrıca filmin yapımı sırasında danışmanlık yapmıştır. Sonuç olarak içerdiği bilmeceler ve ilginç senaryosu ile izlemenizi öneririz.
6. Stand and Deliver – Kalk ve Diren – 1988
Yıllar boyunca, pek çok filmde, başarısız bir sınıfa ilham veren öğretmenler yer aldı. Bu film aslında bu temanın öncüllerindendir. Doğu Los Angeles’ın Latin bölgesindeki fakir ve kötü yönetilen bir okula gelen bir matematik öğretmeni olan Jaime Escalante’nin hikayesidir.
Zamanla öğrencilerin yeteneklerini fark eden Escalante, onları ülkenin matematik alanında en başarılı öğrencilerine dönüştürür. Gerçek bir hikayeyi konu alması ve filmin içine serpiştirilmiş keyifli matematik sahneleri açısından kaçırılmaması gerekenler arasındadır.
5. Dünyayı Ölçmek – 2012
Avusturyalı yazar Daniel Kehlmann’ın 2005 yılında yazdığı bir romanından uyarlanan bu film Alman matematikçi Carl Friedrich Gauss ile Alman coğrafyacı Alexander von Humboldt’un gençlik dönemlerini konu almaktadır. İki bilim insanının yolları, 1928’de Berlin’de kesişir. Sonrasında da birlikte dünyanın ölçülerini belirlemek üzere müthiş bir serüvene başlarlar. Matematik severlerin kaçırmaması gereken eğlenceli bir film…
4. The Professor and His Beloved Equation- Profesör ve Onun Sevgili Denklemi – 2006
Bir matematik profesörü tiyatro gösterisi çıkışında geçirdiği trafik kazasında hafızasını kaybeder. Bunun sonucunda 80 dakikada bir yaşadığı olayları unutmaya başlar. Bu ilgi çekici film profesörün hayatına giren bakıcı ve oğlu Kök’ü ve artık sadece geçmişte yaşayan profesörün Kök’e matematik öğretmesini konu ediniyor.
3. The Imitation Game – Enigma – 2014
II. Dünya Savaşı esnasında İngiliz İstihbaratı tüm çabalarına rağmen Almanların kullandığı Enigma şifreleme sistemini çözmeyi başaramamıştır. Bu yazışmalar, İngilizlere ve müttefiklerine çok ağır kayıplara mal olmuştur. Sonucunda bir çözüm olarak İngiliz hükümeti ülkenin en iyi şifre çözen beyinlerini toplar. Bu isimlerden biri de genç profesör Alan Turing’dir.
Alan Turing’in hayatından ve “Alan Turing: The Enigma” adlı biyografiden uyarlanan “The Imitation Game” gişede 234 milyon dolar hasılat elde etti, neredeyse evrensel beğeni topladı. Hem Alan Turing’in hayatını hem de şifrenin çözülme detaylarını öğrenmek istiyorsanız bu filmi mutlaka izleyiniz.
2. A Beautiful Mind – Akıl Oyunları – 2001
Aynı adlı kitaptan beyazperdeye aktarılan Akıl Oyunları, Nobel Ekonomi Ödülü ve Abel Ödülü sahibi Amerikalı matematikçi John Nash’in hayatını anlatan bir biyografi filmidir. Film, ana karakterin bir matematikçi olması ve kurgusu nedeniyle oldukça sıra dışıdır.
John Forbes Nash kazandığı bir bursla Princeton Üniversitesi’nde öğrenim görmeye başlar. Kısa süre içinde matematik çevrelerince ünlenen bu adam bir yandan da şizofreni belirtileriyle mücadele etmek zorunda kalacaktır.
Filmde kullanılan matematik ve matematikçiler gerçeğe uygun biçimde tasvir edilmiştir. Bunun nedeni de filmin senaryosunun hazırlanması esnasında Columbia Üniversitesi’nde matematik profesörü olan Dave Bayer‘in danışmanlık yapmasıdır.
1. Good Will Hunting – Can Dostum – 1997
Matt Damon tarafından canlandırılan Will Hunting, bir matematik dehasıdır. Ancak Will’in resmi bir matematik eğitimi yoktur. 20 yaşında MIT’de temizlik işlerinde çalışmaktadır. Will, matematik profesörü Lambeau’nun tahtaya yazdığı birkaç zor soruyu çözünce Lambeau’nun ilgisini çeker.
Sonrasında kendisi Will’e karmaşık durumda olan hayatını düzeltmesi için yardım etmeye başlar. Bu amaçla Lambeau, psikolog meslektaşı Sean’ın (Robin Williams) yardımını ister. Robin Williams’ın en iyi yardımcı erkek oyuncu Oscar’ını aldığı film aynı zamanda en iyi özgün senaryo dalında da Oscar kazanmıştır. Film aslında matematik ya da matematikçilerle ilgili olmasa da filmin içinde pek çok yerde matematik karşınıza çıkacaktır.
Listemizdeki bu filmleri izledikten sonra Bilim ve Mühendislik Filmleri ile devam edebilirsiniz. Şimdiden iyi seyirler.
Matematiksel
Harika bir derleme süper👏🏻Teşekkürler 🙏🏻
çok güzel seçimler