Rönesans döneminin İtalyan ressamı ve mimarı Raffaello Sanzio’in şaheseri olarak kabul edilen, The School of Athens yani Atina Okulu isimli tablo ( aslında fresk) barındırdığı birçok özellik ile ilgi çekicidir. Günümüzde Vatikan’daki Apostolik Sarayı’nın bir duvarını kaplamakta bulunan bu fresk, tüm büyük klasik Yunan filozoflarını ve matematikçilerini birlikte gösterir.
Atina Okulu entelektüel bir konsepti görsel olarak temsil eden bir şaheserdir. Bu anıtsal fresk, figürlerinin zarif pozları, somutlaştırdıkları hareket duygusu ve ifadeleriyle ünlüdür. Tablonun bir diğer göze çarpan özelliği, kompozisyonunun uyumu ve etkileyici bir perspektif kullanımıdır.
Raphael ve yardımcıları 1508’de Papa II. Julius’un Vatikan Sarayı’ndaki özel odasını yeniden düzenlemek amacıyla bu eser üzerinde çalışmaya başlamışlar ancak Raphael oda tamamlanamadan ölmüştür.
Atina Okulu Tablosu Gerçeğin ve Bilginin Peşinde Koşmayı Temsil Eder
Atina Okulu tablosu temelinde, felsefe aracılığıyla rasyonel gerçeğin peşinde koşmayı temsil eder. Kompozisyonun merkezinde, farklı düşünce okullarını temsil eden iki büyük klasik Yunan filozofunun, Platon ve Aristoteles’in figürleri vardır.
Bu ikili perspektifte kaçma noktası olarak bilinen yerde, merkezde yer almaktadır. (Bakış noktasından uzaklaşarak gerçekte birbirine paralel olan çizgilerin resim düzleminde bir nokta da toplanıyormuş gibi gözüktüğü ortak noktaya kaçma noktası denir.)
Ayrıca resimde, perspektif aracılığı ile parlak bir alan hissi yaratılmıştır. Mekan, yüksek kemerler, süslü tavan ve mozaik zemine sahip heybetli bir salondur. Resimde kırk kadar insan vardır. Resimde yer alan figürler rastgele değil belli biçimde yerleştiriliştir. Atina okulu tablosu aslında ortadan ikiye ayrık durumdadır. Sonrasında da tüm figürler buna göre konumlanmıştır. Duvardaki antik Yunan Tanrılarının heykelleri bile bu bölünmeyle uyumlu durumdadır.
Sol tarafta Apollo, güneş, müzik ve şiir tanrısı, sağda ise Athena yani savaş ve bilgelik tanrıçası bulunmaktadır. Atina Okulu tablosunda yer alan figürlerin her birinin bir hikayesi vardır. Eserde bir kaç figürü inceleyelim.
Atina Okulu Tablosunda Kim Kimdir?
Merkezde klasik Yunan Felsefesinin iki çok önemli karakteri Platon ve Aristoteles yer alır. Platon, Aristoteles’in öğretmenidir. Bu Yunan filozofları teorik ve doğal felsefeyi temsil etmektedir. Platon’un elinde eseri Timaeus ve Aristoteles’in elinde eseri Ethics bulunmaktadır. Görünemeyen, teorik olanla ilgilenen Platon yukarıyı gösteren eli ile bilginin tüm kaynağı olarak gökleri gösterir.
Görünen ve gerçek ile ilgilenen Aristoteles ise yere dönük eli ile bilginin kaynağı olarak yeryüzünü göstermektedir. Çizimde yer alan diğer filozofların bulundukları yerler de bu iki zıt düşünce biçiminden hangisinin tarafında olduklarına göre yerleştirilmiş durumdadır. Ayrıca uzmanlar Atina Okulu’nun ortasına yerleştirilmiş bu ekol ayrımının resmin ana teması olduğunu ileri sürerler.
Sokrates
Zeytin yeşili tunik içinde görülen bilgin Sokrates’tir. Sokrates’in hemen yanında dinleyicilerine felsefesini açıklayan el işaretleri yaparken görürüz. Platon’un solunda bulunan Sokrates belirgin hatları sayesinde ayırt edilmektedir. Ayrıca, Raffaello’nun rehber olarak düşünürün antik bir portre büstünü kullandığı söylenir.
Pisagor
Öğrencilerinin arasında gördüğümüz Pisagor, ön planda oturur. Pisagor’un hemen önünde yer alan küçük tabloda ise Pisagor’un müzik ve matematik üzerine teorilerini görebiliriz. Pisagor matematik alanında ve bilimsel keşifleriyle bilinse bile ayrıca ruh göçüne de inanırdı. Bu felsefi düşünce her ruhun ölümsüz olduğunu öne sürer. Bu açıdan freskin Platon tarafına yerleştirilmesi mantıklıdır. Detaylar için: Pisagor Kimdir? Pisagorculuk Hakkında Bilmeniz Gereken Mitler ve Gerçekler
Öklid
Pisagor’un simetrik olarak diğer tarafında duran Öklid bir pergel ile bir şeyi göstererek eğilmiştir. Genç öğrencileri öğrettiği dersleri azimle kavramaya çalışır. Yunan matematikçi kesin cevapları olan somut teorilere olan ilgisi nedeniyle Aristoteles’in tarafında yer alır. Öklid mimar Bramente model alınarak çizilmiştir.
Batlamyus
Büyük matematikçi ve gökbilimci olan Batlamyus bakan kişiye sırtını dönmüş bir şekilde Öklid’in hemen yanında durur. Sarı bir kıyafet giymiştir; elinde yerküreyi tutar. Önünde gök küresi tutan sakallı adamın gök bilimci Zerdüşt olduğu düşünülür. İlginç bir şekilde, Zerdüşt’ün yanında duran ve bakan kişiye göz ucuyla bakan genç adam Raffaello’nun kendisinden başkası değildir. Resimde direk gözlemciye bakan tek figür aslında kendisidir.
Diyojen
Merdivenlerde bulunan bu yaşlıca adamın Diyojen olduğu kesindir. Kinik felsefenin kurucusu olan Diyojen sade bir hayat yaşayarak ve kültürel gelenekleri eleştirerek zamanında anlaşmazlığa sebep olan bir figürdü. Bilindiği üzere Diyojen toplumdan uzaklaşmayı ve bir varil içinde yoksulluk içinde yaşamayı seçmiştir. Detaylar için: Kinizm Felsefesi ve Diyojen Modern Yaşantımızda Bize Ne Öğretebilir?
Herakleitos
Eserin en çarpıcı figürlerinden biri, eli kafasında ön plana yerleştirilmiş düşünceli bir adamdır. Bu figür Raffaello’nun ilk çizimlerinde görülmez ve sıva analizi de bunun sonradan eklendiğini gösterir. Bu figürün, “ağlayan filozof” olarak bilinen Sokratik öncesi Yunan filozofu Herakleitos’u temsil ettiği düşünülmektedir. Diğer figürler başkaları ile etkileşim halindeyken o yalnızdır. Bu figür özellikle yalnızlığı ve düşünceli yapısı ile bilinen Michelangelo’dan esinlenilerek oluşturulmuştur. Ek okumalar: Ağlayan Filozof Heraklitos “Her Şey Akar” Derken Neyi Anlatmak İstemişti?
Atina Okulu tablosu ile ilgili hiç bir açıklayıcı belge günümüze kalmamıştır. Bu nedenle diğer figürlerin kim olduğuna dair kesin bir fikir birliğine varılamamıştır. Ancak herkesin fikir birliğine tek şey bu çalışmanın Rönesans döneminin en önemli sanat eserlerinden biri olduğudur. Ayrıca göz atmak isterseniz: Rönesans İnsanı Kimdir? Bu İfade Tam Olarak Ne Anlama Gelir?
Kaynaklar ve İleri okumalar için:
- The Story Behind Raphael’s Masterpiece ‘The School of Athens.; Yayınlanma tarihi: 21 mart 2022; Bağlantı: https://mymodernmet.com/
- Raphael, School of Athens; Bağlantı: https://www.khanacademy.org/
Size Bir Mesajımız Var!
Matematiksel, 2015 yılından beri yayında olan ve Türkiye’de matematiğe karşı duyulan önyargıyı azaltmak ve ilgiyi arttırmak amacıyla kurulmuş bir platformdur. Sitemizde, öncelikli olarak matematik ile ilgili yazılar yer almaktadır. Ancak bilimin bütünsel yapısı itibari ile diğer bilim dalları ile ilgili konular da ilerleyen yıllarda sitemize dahil edilmiştir. Bu sitenin tek kazancı sizlere göstermek zorunda kaldığımız reklamlardır. Yüksek okunurluk düzeyine sahip bir web sitesi barındırmak ne yazık ki günümüzde oldukça masraflıdır. Bu konuda bizi anlayacağınızı umuyoruz. Ayrıca yazımızı paylaşarak veya Patreon üzerinden ufak bir bağış yaparak da büyümemize destek olabilirsiniz. Matematik ile kalalım, bilim ile kalalım.
Matematiksel
