Amasia, bilim insanlarının 200 ila 300 milyon yıl içinde Amerika ve Asya kıtalarının birleşerek oluşturacağını öngördüğü, geleceğin süper kıtasıdır.
Dünya’nın dış tabakası, üzerinde yürüdüğümüz katı bir kabuk gibi görünse de aslında birbirinden bağımsız parçalardan oluşur. Tektonik plakalar olarak adlandırılan bu parçalar, her yıl yalnızca birkaç santimetre hızla hareket eder. Ancak bu küçük hareketler, uzun vadede büyük değişimlere neden olur.
Plakalar, süper kıta oluşturduktan sonra parçalanır ve birbirlerinden uzaklaşır. Sonrasında, tekrar birleşerek yeni bir süper kıta meydana getirirler. Bu döngü, yaklaşık 400-600 milyon yıl süren bir süreçtir. Bilim insanları, bir sonraki süper kıtanın oluşumu için dört temel senaryo öne sürdü. Novopangea, Pangea Ultima, Aurica ve Amasia. Son araştırmalara göre, kazanan senaryo Amasia olacak gibi görünüyor.
Ne yazık ki bu büyüleyici süper kıtayı görme şansımız olmayacak. New Curtin Üniversitesi Dünya ve Gezegen Bilimleri Okulu’ndan araştırmacılar, Amasia’nın oluşumunun 200-300 milyon yıl içinde gerçekleşeceğini tahmin ediyor. Bu süre, yalnızca tektonik plakaların ne kadar yavaş hareket ettiğini değil, aynı zamanda Dünya’nın evriminin ne kadar geniş zaman dilimlerinde gerçekleştiğini de gösteriyor.
Amasia Süper Kıtası Nerde Oluşacak?
Son süper kıta olan Pangea, yaklaşık 335 milyon yıl önce bir araya gelmiş ve zamanla parçalanmaya başlamıştı. Bu süreç, Dünya’nın bugünkü haritasını şekillendiren önemli bir döneme işaret eder. Pasifik Okyanusu, 700 milyon yıl önce Pangea’nın parçalanmaya başlamasıyla oluşmaya başladı. Daha sonra, kıtaların yavaş yavaş ayrılmasıyla Atlantik ve Hint Okyanusları oluştu ve bugünkü dünya haritası ortaya çıktı.
Dünya’nın en eski okyanusu olan Pasifik, o zamandan bu yana her yıl birkaç santimetre küçülüyor. Bu değişim, tektonik plakaların hareketiyle doğrudan ilişkilidir. Özellikle Afrika ve Avustralya’yı içeren birçok tektonik plaka, şu anda kuzeye doğru ilerlemektedir.
Bilim insanları, bu hareketlerin Dünya’nın derinliklerinde, manto adı verilen katmanda bulunan Pangea’nın kalıntılarıyla bağlantılı olduğunu düşünüyor. Manto, Dünya’nın yüzeyindeki bu hareketleri yönlendiren dinamik süreçlerin gerçekleştiği bir katmandır. Pangea’nın kalıntıları, bu süreçlerin bir parçası olarak günümüzde bile Dünya’nın yüzeyini şekillendirmeye devam ediyor.
Amasia Süper Kıtası Nasıl Oluşacak?
Araştırmacılar, uzun zamandır süper kıta döngüsü olarak bilinen bir süreç üzerinde teoriler geliştirmektedir. Bu teoriler, kıtaların bir araya gelip tekrar ayrılmasını açıklamaya çalışırken, özellikle süper kıtaların içe dönük veya dışa dönük hareketlerine odaklanır.
- İçe dönüklük: Daha genç okyanusların, örneğin Atlantik veya Hint Okyanusu’nun kapanmasıyla oluşur.
- Dışa dönüklük: Daha eski olan Pasifik Okyanusu’nun kapanması anlamına gelir.
Son araştırmanın sonuçları, kıtaların milyon yıllar içindeki olası hareketlerinin ne olacağını tahmin etmek için 4 boyutlu jeodinamik modelleme yapan, bir süper bilgisayarın verilerine dayanıyor. Analiz sonuçlarına göre, 200 ila 300 milyon yıl içinde Amerika ve Asya kıtaları birleşerek yeni bir süper kıta olan Amasia’yı oluşturacak. Bu süreçte Amerika, Asya ile çarpışacak ve Pasifik Okyanusu tamamen kapanarak ortadan kaybolacak. Bu birleşim, gezegenimizin yüzeyini tamamen değiştirecek ve Dünya, aşağıdaki gibi farklı bir görünüme sahip olacak.
Tektonik Geleceği Araştırmak Ne İşimize Yarar?
Şu anda Dünya, farklı ekosistemlere ve insan kültürlerine ev sahipliği yapan yedi kıtadan oluşuyor. Ancak gezegenimiz, sürekli değişen yapısıyla gelecekte tamamen farklı bir biçimde var olacak.
Dünya’nın tektonik geleceğini araştırmak, yalnızca bilgimizin sınırlarını genişletmekle kalmaz, aynı zamanda gezegenimizi uzun zaman ölçeklerinde şekillendiren süreçler üzerinde düşünmemizi sağlar. Bu araştırmalar, bizi bir bütün olarak Dünya sistemi hakkında daha kapsamlı bir perspektifle düşünmeye yönlendiriyor.
Bir sonraki süper kıtanın oluşumu, yalnızca jeolojik değil, aynı zamanda biyolojik ve iklimsel değişiklikleri de beraberinde getirecek. Bu da bizi şu türden büyük sorularla karşı karşıya bırakıyor. Bir sonraki süper kıtanın iklimi ne olacak? Hayat nasıl gelişecek ve adapte olacak? Bu tür sorular, bilimin sınırlarını zorlamanın yanı sıra, evrim, iklim ve gezegenimizin geleceği hakkında yeni araştırmaların temelini oluşturur.
Süper kıtalar, yalnızca bilim insanlarının değil, aynı zamanda efsanelerin de dikkatini çekmiştir. Tarih boyunca Atlantis gibi efsanevi kıtalar, insanlar için büyük bir merak kaynağı olmuştur. Efsanevi kıtalar hakkında daha fazlasını keşfetmek için bu yazıda detaylı bir inceleme bulabilirsiniz: Lemurya: Neredeyse Gerçek Olduğu Anlaşılan Efsanevi Kayıp Kıta
Kaynaklar ve ileri okumalar
- Amazing Amasia: a new take on the next supercontinent. Yayınlanma tarihi: 30 Ekim 2022. Kaynak site: Big Think. Bağlantı: Amazing Amasia: a new take on the next supercontinent/
- Earth Will Look ‘Drastically Different’ in 300 Million Years as It Forms a New Supercontinent. Yayınlanma tarihi: 12 Ekim 2022; Bağlantı: https://www.popularmechanics.com/
- What planet Earth might look like when the next supercontinent forms – four scenarios. Yayınlanma tarihi: 17 Kasım 2019. Kaynak site: Conversation. Bağlantı: hWhat planet Earth might look like when the next supercontinent forms – four scenarios
Size Bir Mesajımız Var!
Matematiksel, matematiğe karşı duyulan önyargıyı azaltmak ve ilgiyi arttırmak amacıyla kurulmuş bir platformdur. Sitemizde, öncelikli olarak matematik ile ilgili yazılar yer almaktadır. Ancak bilimin bütünsel yapısı itibari ile diğer bilim dalları ile ilgili konular da ilerleyen yıllarda sitemize dahil edilmiştir. Bu sitenin tek kazancı sizlere göstermek zorunda kaldığımız reklamlardır. Yüksek okunurluk düzeyine sahip bir web sitesi barındırmak ne yazık ki günümüzde oldukça masraflıdır. Bu konuda bizi anlayacağınızı umuyoruz. Ayrıca yazımızı paylaşarak veya Patreon üzerinden ufak bir bağış yaparak da büyümemize destek olabilirsiniz. Matematik ile kalalım, bilim ile kalalım.
Matematiksel
