Dünyada bugüne kadar kaç kişi yaşadı? Dünya nüfusun yaklaşık 8 milyar olduğunu düşünürsek aklınıza gelen rakam bu civarlarda olacaktır. Ancak asıl cevap bundan çok daha farklıdır. Bu sorunun cevabını anlamak için öncelikle aşağıdaki şekle bakalım. Görselde her kum tanesi yaklaşık 10 milyon kişiyi temsil ediyor. Her yıl yaklaşık 140 milyon çocuk doğuyor. Bu da 10 kum tanesi kadar yapıyor. Tam ortalarda bir yerde de bizler varız. Bu da şu anki nüfusu yani 795 kum tanesini gösteriyor.
Tüm küresel nüfus göz önüne alındığında bu sayı, şimdiye kadar yaşamış toplam insan sayısının yaklaşık yüzde 7’sini temsil ediyor. Ancak, alt tarafta kalan kısım ise ürkütücü. Yaklaşık 10900 tane kum tanesi bugüne kadar dünyada yaşayan ve sonrasında ölen kişileri gösteriyor. Sonucunda bu, bugün yaşayan her insan için artık aramızda olmayan yaklaşık 14 kişinin olduğu anlamına geliyor.
Şüphesiz, şimdiye kadar yaşamış insanların sayısını hesaplamak, kısmen bilim ve kısmen sanattır. Sonucunda insan varoluşunun yüzde 99’u için demografik veri bulunmamaktadır. Yine de, tarih öncesi popülasyonlarla ilgili bazı varsayımlarla, bu sayı hakkında kabaca bir fikir edinebiliriz (bkz.Tablo 1).
Tablo 1. Dünyada Bugüne Kadar Kaç Kişi Yaşadı?
| Yıl | Nüfus | Referans Noktaları Arasındaki Doğumlar | Doğmuş Olanların Yüzdesi |
|---|---|---|---|
| MÖ 50.000 | 2 | – | – |
| MÖ 8000 | 5.000.000 | 1.137.789.769 | 0.4 |
| MS 1 | 300.000.000 | 46.025.332.354 | 0.6 |
| 1200 | 450.000.000 | 26.591.343.000 | 0.6 |
| 1650 | 500.000.000 | 12.782.002.453 | 0.6 |
| 1750 | 795.000.000 | 3.171.931.513 | 0.9 |
| 1850 | 1.265.000.000 | 4.046.240.009 | 1.3 |
| 1900 | 1.656.000.000 | 2.900.237.856 | 1.7 |
| 1950 | 2.516.000.000 | 3.390.198.215 | 2.5 |
| 1995 | 5.760.000.000 | 5.427.305.000 | 5.5 |
| 2011 | 6.987.000.000 | 2.130.327.622 | 6.5 |
| 2019 | 7.692.000.000 | 1.157.835, 998 | 7.1 |
| 2030 | 8.932.000.000 | 2.226.104.131 | 8.0 |
| 2050 | 9.854.000.000 | 2.120.539.877 | 8.7 |
Tarih Öncesi Ve Tarihteki Dünya Nüfusu Hakkında Nasıl Tahminde Bulunabiliriz?
Şimdiye kadar doğmuş insanların toplam sayısına ilişkin tahmin iki faktöre bağlı olacaktır: İnsanların Dünya üzerinde var olduğu düşünülen süre ve farklı dönemlerde insan nüfusunun ortalama büyüklüğü.
Tahminlere göre, Hominidler Dünya’da birkaç milyon yıl önce yürüdüler. Sonrasında da Homo sapiens’in bazı ataları en az MÖ 700.000 kadar erken ortaya çıktı. Modern Homo sapiens ise yaklaşık MÖ 50.000 ortaya çıkmıştı.
MÖ 8.000 civarında tarımın başlangıcında, dünya nüfusu 5 milyon civarındaydı. Tahminen 5 milyondan MS 1 yılında 300 milyona, yılda sadece yüzde 0,0512 gibi çok düşük bir büyüme oranı gerçekleşti. Büyük olasılıkla, farklı bölgelerdeki insan popülasyonları, kıtlıklara, yırtıcılara ya da değişen hava ve iklim koşullarına tepki olarak arttı ya da azaldı.
Ancak kesin olan bir şey var ki, her durumda, hayat kısa idi. Sonuçta, beklenen yaşam süresi, insanlık tarihinin büyük bir kısmı için ortalama 10 yıldı. Ayrıca insan ırkının ilk günlerinde bebek ölüm hızı, 1000 doğumda belki de 500 kadardı. Bu gibi nedenlerle MS 1’e gelindiğinde, dünya yaklaşık 300 milyon insanı barındırmış olabilir.
Nüfus Artışı Nasıl Dalgalandı?
Roma İmparatorluğu’nun tahmini nüfusu MS 14 yılında 45 milyondur. Ancak MS 1650’ye gelindiğinde, dünya nüfusu yaklaşık 500 milyona yükseldi. MS 1’den 1650’ye kadar yıllık ortalama büyüme oranı, MÖ 8000’den MS 1’e kadar olan orandan daha düşüktü. Bu yavaş büyümenin bir nedeni de salgın hastalıklardı. Bizans İmparatorluğu’nun yarısının 6 yüzyılda vebadan dolayı yok olduğuna, toplam 100 milyon ölüm gerçekleştiğine inanılıyor.
Ancak 1800 yılına gelindiğinde, dünya nüfusu 1 milyarı geçti. Sonrasında da o zamandan beri mevcut 7,8 milyara kadar büyümeye devam etti. Sanayi Devrimi zamanından itibaren nüfus artımında bir patlama yaşandı. Aslında 1850’den bugüne gezegenin yaşayan nüfusu yaklaşık 6 kat arttı!
Bu büyüme, büyük ölçüde tıp ve beslenmedeki gelişmelerin ölüm oranlarını düşürerek daha fazla insanın üreme yıllarında yaşamasına izin vermesinden kaynaklanıyor.
Dünya Üzerinde Kaç Kişi Yaşadığı Nasıl Hesaplandı?
Elbette, bu sayıların bazıları tartışılmalıdır. Ayrıca araştırmacılar bu hesaplamaları yapabilmek için doğum oranları hakkında bazı tahminlerde bulunmak zorundaydılar. Hesaplamalarda, doğum oranları tarih öncesinden MS 1’e kadar yılda 1000 kişi başına 80, MS 2’den 1750 yılına kadar 1000 kişi başına 60 olarak alındı. Sonraki dönemde de 30’lar civarına düşürüldü.
Sonuçta nüfus artışı örüntüsü karmaşık bir faktördür. Belli bir noktaya kadar yükseldi mi, yoksa açlık ve iklim değişikliklerine tepki olarak çalkantılı bir şekilde dalgalandı mı? Bunları bilmek kolay değildir.
Ve elbette, insanlığın MÖ 50.000’den de önce ortaya çıkmış olabileceğini düşünürsek, belki de kum saatinin alt kısmında kalan tanecik sayısının çok daha fazla olması gereklidir. Ancak yine de bu araştırma bizlere önemli bir iç görü kazandıracaktır.
Dünya Nüfusu 15 Kasım’da 8 Milyar‘ı aştı. İsterseniz, güncel durumu buradan kontrol edebilirsiniz. Nüfus projeksiyonları, yıllık doğum sayısının önümüzdeki yıllarda yılda 130 ila 140 milyon civarında kalacağını gösteriyor. Ancak yüzyılın ikinci yarısından itibaren de yavaş yavaş gerilemesi bekleniyor. Yani er ya da geç dünya nüfusunun büyüme hızı yavaşlayacak ve dünyamız bir doygunluk noktasına varacak.
Sonuç olarak bu yazıdan anlamamız gereken şey ise şudur. İçinde yaşadığımız medeniyet için teşekkür etmemiz gereken bu 109 milyar insan var. Konuştuğumuz diller, pişirdiğimiz yemekler, keyif aldığımız müzikler, kullandığımız araçlar ve diğer bildiğimiz her şeyi onlardan öğrendik. Bundan sonrasında da aslında önemli olan kum saatinin tepesindeki zamanımızla bizim ne yapacağımızdır.
Kaynaklar ve ileri okumalar:
- How Many People Have Ever Lived on Earth?; Yayınlanma tarihi: 18 Mayıs 2021; bağlantı: https://www.prb.org/
- How Many Humans Have Ever Lived?; yayınlanma tarihi: 25 Mart 2022; Bağlantı: https://www.visualcapitalist.com/
- How many people have lived on planet Earth?; yayınlanma tarihi: 1 Mayıs 2016; Bağlantı: https://bigthink.com/
- 7.5 billion and counting: How many humans can the Earth support?. Yayınlanma tarihi: 9 temmuz 2018. Kaynak: 7.5 billion and counting: How many humans can the Earth support?
Size Bir Mesajımız Var!
Matematiksel, 2015 yılından beri yayında olan ve Türkiye’de matematiğe karşı duyulan önyargıyı azaltmak ve ilgiyi arttırmak amacıyla kurulmuş bir platformdur. Sitemizde, öncelikli olarak matematik ile ilgili yazılar yer almaktadır. Ancak bilimin bütünsel yapısı itibari ile diğer bilim dalları ile ilgili konular da ilerleyen yıllarda sitemize dahil edilmiştir. Bu sitenin tek kazancı sizlere göstermek zorunda kaldığımız reklamlardır. Yüksek okunurluk düzeyine sahip bir web sitesi barındırmak ne yazık ki günümüzde oldukça masraflıdır. Bu konuda bizi anlayacağınızı umuyoruz. Ayrıca yazımızı paylaşarak veya Patreon üzerinden ufak bir bağış yaparak da büyümemize destek olabilirsiniz. Matematik ile kalalım, bilim ile kalalım.
Matematiksel
