Dönüşümlü çalışma, birçok konuyu birbirine karıştırarak öğrenme sürecidir. Bunun işe yarama sebebi farklı bilgiler arasında daha güçlü bağlantılar ve köprüler kurmanızı sağlamasıdır. Peki ama nasıl yapılır?
Normalde bir çoğumuzun çalışma alışkanlığı birbirine benzer. Öğrenilmesi gereken bir konuyu tek bir oturuşta pratik yaparak kafamıza yerleştirmeye çalışırız. Araştırmacılar bu tür çalışma tekniğine blok çalışma derler.
Bloklar halinde öğrenme bir sonraki konuya geçmeden önce tamamen öğrenmeyi ve pratik yapmayı içerir. Ancak ne yazık ki blok çalışmanın bir sonucu öğrenilen bilginin çabucak unutulmasıdır. Ayrıca girdiğiniz sınavlarda süreç bu biçimde işlemez. Bir soru türünden bir başka soru türüne geçmeniz gerekir. Oysa ki iki veya daha fazla konuyu ve beceriyi dönüşümlü çalışma daha güçlü bir alternatiftir.
Blok Çalışma Ve Dönüşümlü Çalışma Farkı Nedir?
Sınavda çıkacak A, B ve C olmak üzere üç konuya çalışmanız gerektiğini hayal edin. Çalışmanız buna benzer bir biçimde olacaktır: AAAABBBBCCCC. Bu, blok çalışma modelidir. Verili bir zamanda bir konuya odaklanır, bu konuyu çalışmayı bitirdikten sonra da bir başka konuya geçersiniz. Dönüşümlü çalışma modeli de ABCABCABCABC biçiminde olacaktır.
Blok çalışma bilginin kararlı bir şekilde ve arka arkaya tekrar edilmesidir. Sınavlardan önce sabaha kadar çalışma yaptığımız zamanlarda bu tekniği kullanırız. Blok çalışma sizin ertesi günkü ara sınavdan geçmenizi sağlayacaktır. Ancak final için çalışmaya başladığınız zaman materyalin büyük kısmını unutmuş olacaksınız.
Matematik eğitiminde ders kitabı bloktur. Sonucunda her bölüm belirli bir problem türüne ayrılmıştır. Örneğin kürenin hacmini hesaplamak gibi belirli türde bir problem öğrenilir. Bu sınıfta çalışılır. Ardından ödev olarak verilen 20 benzer soruyu çözerek bir sonraki konu olan koninin hacmini hesaplamaya geçersiniz. Bu biçimde de matematik öğrenmeye devam edersiniz.
Ama gerçek hayat genelde bu biçimde işlemez. Problemler ve fırsatlar sırası olmadan tahmin edilemez biçimde karşımıza çıkarlar. Sınavda karşınıza çıkan problemler karışıktır. Problemi çözebilmek için de öncelikle problemin ne ile ilgili olduğunu anlamanız gerekecektir. ( Ek okumalar için: Çok Değil Verimli Çalışın: Kasıtlı ve Kasıtsız Öğrenme Nedir?)
Dönüşümlü Çalışma Neden Daha Avantajlıdır?
Bilgiyi öğrenmek aslında hikâyenin sadece bir parçasıdır. Önemli olan günlük hayatta kullanmak için ihtiyaç duyduğunuzda o bilgi hâlâ orada olup olmadığıdır. İşte bu nedenle dönüşümlü çalışmak blok çalışmaya karşı etkili bir seçenektir.
Örneğin, geometrik cisimlerin farklı türlerinin hacimlerini hesaplamayla ilgili karma egzersizler yaptıysanız, karşınıza çıkacak bir testte rastgele verilen bir cismin hacmini hesaplama konusunda daha becerikli hâle gelirsiniz. Okullarda yapılan araştırmalar, dönüşümlü çalışmanın özellikle matematik dersinde daha etkili bir çalışma yöntemi olduğunu kanıtlamıştır.
Blok çalışmada hangi çözümün kullanılacağını veya yürütülecek hareketi öğrendikten sonra zor kısım sona erer. Oysa ki dönüşümlü çalışmada her uygulama girişimi bir öncekinden farklıdır. Bu nedenle ezberci yanıtlar işe yaramaz. Bunun yerine, beyniniz sürekli olarak farklı çözümler aramaya odaklanacaktır.
Bir sınavdaki en önemli sorunlardan biri ne tür bir soruyla karşı karşıya olduğunuzu ve dolayısıyla onu çözmek için hangi yöntemi kullanmanız gerektiğini anlamanızdır. Dönüşümlü çalışma soru türleri arasında ayrım yapma pratiği yapmanıza ve size ne sorulduğunu anlamanıza yardımcı olur. Problem türlerini ve örnekleri karıştırarak dönüşümlü çalışma yapmak, türler arasında ayrım yapma ve bir tür içinde altta yatan birleştirici özellikleri tanımlama becerinizi geliştirir.
Dönüşümlü Çalışma Nasıl Uygulanmalıdır?
Matematik formüllerini ezberlemeye çalışıyorsanız her seferinde bir türden fazlasını çalışın, böylece farklı çözümler gerektiren farklı problemler arasında geçiş yaparsınız. Belirli bir konu veya becerinin tek odaklı tekrarına düştüğünüzü fark ederseniz bunu değiştirin. Çalışmayı diğer konu veya becerilerle karıştırın ve sürekli olarak problem türünü tanıma ve doğru çözümü seçme becerinizi test edin.
Yeni bir dil öğrenen bir kimse, kelime edinimi sırasında tek bir alana odaklanmak yerine farklı alanlara yönelik kelimelerden bir derleme yapmalıdır. Örneğin hayvanlar, yemekler ve kıyafetler gibi alanlardan kelimeler öğrenmesi gerekiyorsa, bu alanların her birine birer birer çalışmak yerine, birbirine karıştırmak mümkündür.
Bir örnek de tarih dersinden verelim. Genelde öğrencilerden her ülkenin tarihini tek seferde öğrenmeleri beklenmektedir. Oysa ki belirli bir zaman dilimindeki olaylara odaklanarak, ülke tarihlerinin farklı bölümleri bir arada anlatılması daha iyi olacaktır.
Hatırlamanız gereken en önemli şey, dönüşümlü çalışmanın kesinlikle kaçınmanız gereken, çoklu görev yapmakla (multitasking) aynı şey olmadığıdır. Öğrendiğiniz şeylere fazla rahat yaklaşmayın. Kimya, edebiyat ve resim arasında dönüşümlü çalışmanın muhtemelen getirisinden fazla götürüsü olacaktır. Bunun yerine, tek bir çalışma seansında, konular arasında hareket edin.
Dönüşümlü Çalışma Neden Revaçta Değildir?
Dönüşümlü çalışma ile öğrenmek blok çalışmayla öğrenmeye göre daha yavaş gerçekleşir. Bu nedenle dönüşümlü çalışma revaçta değildir ve öğretmenler tarafından nadiren kullanılır. Sonuçta yeni bir konuyu tam anlamaya başlamışken konunun değişmesi öğrenciler açısından da kafa karıştırıcı gibi gözükecektir.
Fakat araştırmalar açık biçimde tam öğrenmenin ve uzun süreli akılda tutmanın, blok çalışmaya göre dönüşümlü çalışmada çok daha iyi olduğunu ortaya koyuyor. Bu nedenle de öğretmenlerin bu çalışma yöntemini benimsemesi başarının arttırılmasına olanak sağlayabilir.
Kaynaklar ve ileri okumalar
- Interleaving: How Mixed Practice Can Boost Learning; Bağlantı: https://effectiviology.com/interleaving/
- Interleaved practice 101. What really is interleaving and how to REALLY use it in teaching and learning. Yayınlanma tarihi: 28 Mayıs 2021; Bağlantı: https://examstudyexpert.com/interleaving/
- The Interleaving Effect: Mixing It Up Boosts Learning; Bağlantı: https://www.scientificamerican.com/
- Rohrer, D., & Taylor, K. (2007). The shuffling of mathematics problems improves learning. Instructional Science, 35(6), 481–498. https://doi.org/10.1007/s11251-007-9015-8
- Cepeda NJ, Pashler H, Vul E, Wixted JT, Rohrer D. Distributed practice in verbal recall tasks: A review and quantitative synthesis. Psychol Bull. 2006 May;132(3):354-80. doi: 10.1037/0033-2909.132.3.354. PMID: 16719566.
Size Bir Mesajımız Var!
Matematiksel, 2015 yılından beri yayında olan ve Türkiye’de matematiğe karşı duyulan önyargıyı azaltmak ve ilgiyi arttırmak amacıyla kurulmuş bir platformdur. Sitemizde, öncelikli olarak matematik ile ilgili yazılar yer almaktadır. Ancak bilimin bütünsel yapısı itibari ile diğer bilim dalları ile ilgili konular da ilerleyen yıllarda sitemize dahil edilmiştir. Bu sitenin tek kazancı sizlere göstermek zorunda kaldığımız reklamlardır. Yüksek okunurluk düzeyine sahip bir web sitesi barındırmak ne yazık ki günümüzde oldukça masraflıdır. Bu konuda bizi anlayacağınızı umuyoruz. Ayrıca yazımızı paylaşarak veya Patreon üzerinden ufak bir bağış yaparak da büyümemize destek olabilirsiniz. Matematik ile kalalım, bilim ile kalalım.
Matematiksel
