Antarktika’yı ziyaret etmeden önce dikkat etmeniz gereken şeyler vardır. Hele bir de doktorsanız apandisinizi aldırmanız bile gerekebilir.
Antarktika zorlu iklim koşulları nedeniyle Dünya’nın en az nüfuslu kıtasıdır. Avrupa kıtasından %40 daha büyük olan bu kıtanın çoğu ortalama 1.9 km kalınlığında buzla kaplıdır. Antarktika aynı zamanda Dünya’nın en kurak ve en rüzgarlı yeridir. Öyle ki McMurdo Kuru Vadileri’ne 2 milyon yıl yağmur yağmamıştır. Hatta bu vadide kar bile yoktur. Çünkü Antarktika’da görülen bir rüzgar tipi olan Katabatik rüzgarı yüzünden vadide hiç nem yok.
Bu buzlu kıtanın zorlukları elbette daha fazladır. Bu nedenle Antarktika’yı ziyaret etmeden önce birkaç kez düşünmek gerekir. Ayrıca gitmeden önce dikkat etmeniz gereken şeyler vardır. Hele bir de doktorsanız bu listeye birkaç madde daha eklenir. Mesela gitmeden önce apandisinizi aldırmanız gibi bir madde.
Neden Doktorlar İçin Böyle Bir Şart Var?
Aslında cevabı oldukça basit. Zorlu Antarktika koşullarında istasyonda genelde bir doktor vardır. Ve ola ki bu biricik doktorun apandisinde bir sorun olursa onu ameliyat edecek ikinci bir doktor yoktur. Buzlu kıtaya en yakın kara parçalarından olan Avusturalya’ya gitmek ise yılın belli bir döneminde neredeyse imkansızdır. Bu yüzden Antarktika’ya gidecek doktorların gitmeden önce apandislerini aldırması gerekiyor.
İçinizden “Ama bir doktorun apandisinin sıkıntı çıkarma olasılığı ne kadar ki?” diye düşünmüş olabilirsiniz. Şunu söyleyelim, sandığınızdan daha yüksek. Hatta daha önce 2 kez böyle bir olay yaşandı bile.
İlk vaka, Temmuz 1950’de Antarktika’da kışın en zor geçtiği bölgelerden biri olan Heard Adası’nda meydana geldi. Adanın doktoru Serge Udovikoff’tu. Adada ondan başka doktor olmadığı için Udovikoff kendi kendini ameliyat etmeyi düşünüyordu.
Ancak tahmin edeceğiniz üzere bu oldukça tatsız ve bir o kadar da zor bir durumdur. Ayrıca o zamana kadar bir doktorun kendi üzerinde başarılı bir apandisit ameliyatı yaptığı bilinmiyordu. Neyse ki Udovikoff’un kendini ameliyat etmesine gerek kalmadı. Avusturalya donanmasına ait HMAS Australia 2 gemisi hastayı tahliye etmeyi başarmıştı.
Leonid Rogozov: Antarktika’da Kendisine Apandisit Ameliyatı Yapan Doktor
Apandis; kalın bağırsağımızın sonunda yer alan, insanlarda tam anlamıyla işlevi olmayan bir organdır. Apandisit ise bu küçük organın iltihaplanmasıdır. Apandis vücudumuz için hayati öneme sahip bir organ olmasa da iltihaplanıp patlaması oldukça riskli bir durumdur. Apandisin patlaması karın zarı iltihabına yol açabilir. Bu nedenle acil müdahale gerektirir.
Udovikoff’un başına gelenlerden sonra doktorların Antarktika’ya gelmeden önce apandislerini aldırmasına karar verildi. Fakat bu kuralı tüm ülkeler uygulamıyordu. Bu nedenle Nisan 1961’de bir doktor kendisine apandisit ameliyatı yapmak zorunda kaldı.
Kıta anakarasındaki Novolazarevskaya bölgesinde doktor olan Leonid Rogozov, Udovikoff kadar şanslı değildi. 29 Nisan 1961’de yukarıda saydığımız semptomlara sahip olduğu için kendisine apandisit teşhisi koydu. Aslında kendisine yardım edebilecek yakınlıkta istasyonlar vardı. Ancak hiçbir istasyonda uçak yoktu. 30 Nisan’da karın zarı iltihaplanması (peritonit) belirtileri göstermeye başladı. Ve şans bu ya, o gün şiddetli bir kar fırtınası vardı. Bu yüzden bu işi kendi başına halletmesi gerekiyordu.
İstasyondaki iki asistan Rogozov’a bir aynayla yardım ediyordu. Rogozov ameliyat boyunca her 4-5 dakikada bir 30 saniyelik molalar vermek zorunda kalıyordu. Çünkü kanaması ağırdı ve aynadaki ters görüntüye bakarak ameliyat yapmak başını döndürüyordu.
Neyse ki ameliyat başarılı geçti. Leonid Rogozov 2 hafta sonra işlerine tekrar döndü. Ve o ameliyattan 39 sene sonra 2000 yılında vefat etti.
Peki Biz Gitmeden Önce Doktorlar Gibi Apandislerimizi Aldıralım mı?
Eğer bir doktor değilseniz ve kış boyu Antarktika’da kalmayı düşünmüyorsanız buna gerek yoktur. Zaten Antarktika’ya gidecek kişiler sağlık kontrolünden geçer. Kıtaya vardığınızda ise her istasyonda diş hekimliği bilgisi de dahil olmak üzere tıp eğitimi almış bir doktor vardır.
Ancak diş demişken önemli bir ayrıntıdan daha bahsetmek gerek. Prosedür gereği Antarktika’ya gidecek tüm keşif görevlileri diş kontrolünde geçer. Kontrolü yapan diş hekimleri bir sorun görmedikçe yirmilik dişlerin çekilmesine gerek yoktur. Ancak bir sorun çıkabileceği düşünülürse yirmilik dişler çekilmelidir. Çünkü istasyonda bulunan doktorların yirmilik diş çekme eğitimleri yoktur. Ve kimse de gezegenin en soğuk kıtasında yirmilik diş ağrısı çekmek istemez.
Yazının bitiminde göz atmanızı öneririz: Bugüne Kadar Yaşamış En Çılgın 10 Bilim İnsanı
Kaynaklar ve İleri Okumalar
- Some Doctors Get Their Appendix Removed Before Going to Antarctica. Here’s Why. ; Bağlantı: Some Doctors Get Their Appendix Removed Before Going to Antarctica. Here’s Why. : ScienceAlert ; Yayınlanma tarihi: 18 Ağustos 2023
- 1961: Russian Doctor in Antarctica Removes His Appendix ; Bağlantı: 1961: Russian doctor in Antarctica removes his own appendix – Why Evolution Is True ; Yayınlanma tarihi: 1 Ekim 2014
- Do You Need Your Appendix Removed Before You Go? ; Bağlantı: Do you need your appendix removed before you go? – Australian Antarctic Program (antarctica.gov.au)
Size Bir Mesajımız Var!
Matematiksel, 2015 yılından beri yayında olan ve Türkiye’de matematiğe karşı duyulan önyargıyı azaltmak ve ilgiyi arttırmak amacıyla kurulmuş bir platformdur. Sitemizde, öncelikli olarak matematik ile ilgili yazılar yer almaktadır. Ancak bilimin bütünsel yapısı itibari ile diğer bilim dalları ile ilgili konular da ilerleyen yıllarda sitemize dahil edilmiştir. Bu sitenin tek kazancı sizlere göstermek zorunda kaldığımız reklamlardır. Yüksek okunurluk düzeyine sahip bir web sitesi barındırmak ne yazık ki günümüzde oldukça masraflıdır. Bu konuda bizi anlayacağınızı umuyoruz. Ayrıca yazımızı paylaşarak veya Patreon üzerinden ufak bir bağış yaparak da büyümemize destek olabilirsiniz. Matematik ile kalalım, bilim ile kalalım.
Matematiksel
