Dijital amnezi olarak da bilinen Google etkisi, Google gibi arama motorları aracılığıyla kolayca ulaşılabilen bilgilerin unutulması eğilimidir. Bu bilgilere çevrimiçi olarak ulaşmanın kolay olduğunu bildiğimiz için bu bilgileri hafızamıza kaydetmiyoruz. Ancak cevabı bilmek ile cevabı bulmak aynı şey mi?
Richard Feynman, bir dersinde bilgisayarı akılsız bir kütüphaneci olarak tanımlamıştı. Bununla birlikte geçen süreçte internet ve arama motorlarının gelişimi ile artık bu kütüphanecinin sahip olduğu beceriler eskisinden çok daha fazla. Dahası, Google’ın karmaşık algoritmaları, bu kütüphaneciyi şaşırtıcı derecede verimli hale getirdi. Bunun sonucunda günümüzde “arama motoru” yerine “Google” kelimesini kullanıyoruz.
Bir kitap okuduğunuzu ve bilmediğiniz bir kelimeyle karşılaştığınızı varsayalım. Tanımını görmek için kelimeyi Google’da aramaya karar verdiniz. Birkaç gün sonra, bu kelimeyle tekrar karşılaşıyorsunuz… ama ne anlama geldiğini hatırlamıyor gibisiniz. Bu durum, bilgilerin çevrimiçi olarak hazır olması nedeniyle onu belleğe kaydetmediğimiz Google etkisini açıklar.
Bu önyargı, yalnızca arama motorlarında aradığımız şeyler için değil, bilgisayarlarımızda veya telefonlarımızda kolayca erişilebilen çoğu bilgi için de mevcuttur. Ailenizin veya en iyi arkadaşınızın numarasını ezbere biliyor musunuz? Cevap muhtemelen hayırdır ve buna Google etkisi neden olur.
Google etkisi öğrenme, problem çözme ve bilgileri hatırlama yöntemlerimizi etkiler. İnternet, hangi bilgileri elde edebileceğimiz konusunda yeni bir olasılıklar alanı açmış olsa da, bu bilgiler kalıcı bilgi olarak kökleşemediğinde dünyayla olan ilişkimiz yüzeysel hale gelecektir. Bazı insanlar Google etkisinin bilgili olmanın bir işareti olduğuna inansa da, bilgi konusunda daha iyiye gittiğimize dair hiçbir kanıt yoktur. Sonucunda elde ettiğimiz bilginin kalitesi düşükse, İnternet aslında zekamızı ve üretkenliğimizi geliştirmek için çok az şey yapıyor demektir.
Dijital Amnezi Yani Google Etkisi Tam Olarak Nedir?
Beynimiz her gün birçok yeni bilgiyle karşılaşır. Tüm bu bilgileri ezberlememiz zordur ve bu nedenle hangi bilgileri hatırlamayı seçtiğimize öncelik vermemiz gerekir. Google etkisi, dijital dünyanın düşünme şeklimizi değiştirdiğini gösteriyor. Her zaman “Google’da” bulabileceğimizi bildiğimizden, bilgileri sindirme veya derinlemesine kodlama olasılığımız daha düşüktür.
Bu arada Google etkisi yalnızca dijital biçiminde yenidir. Ancak başka bir yerden erişebileceğimizi bildiğimiz bilgileri hatırlamama eğilimimiz yeni bir olgu değildir. Google etkisi, bir takımda veya çalışma ortamında bir grup hafızası geliştirdiğimiz bir etkileşimli hafıza biçimidir. Bilgiler, farklı kişilerin bireysel hatıralarına bölünür ve ekip üyelerinin yalnızca kendi bilgi yığınlarını hatırlamaları gerekir. Bu nedenle bu etki beynimizi bilgiyle aşırı yüklememek için etkili bir yol olarak düşünülebilir.
Google etkisi ilk olarak 2011 yılında üç psikolog Betsy Sparrow, Jenny Liu ve Daniel Wegner tarafından incelenmiştir. Google gibi arama motorlarının insanların yanıt aradıkları en bariz yer haline gelmesiyle birlikte, Sparrow ve ekibi, insanların İnternet’i harici bir bellek deposu gibi görmeye başlayıp başlamadıklarını anlamak istedi. Psikologlar bunun için çeşitli deneyler yaptılar ve sonucunda böyle bir etkinin varlığını bizlere kanıtladır.
Google Etkisi Neden Önemlidir?
Sosyal medya sayesinde günlük etkileşimlerimizin çoğu artık yüz yüze değil, ekrandan ekrana gerçekleşiyor. Çevrimiçi profiller bize neredeyse herkes hakkında sonsuz bir bilgi bankasına anında erişim sağlıyor. Bu, biriyle yüz yüze konuşsak bile, daha sonra kolayca bulabileceğimizi bildiğimiz için o kişi hakkında mümkün olduğunca fazla bilgi saklamayı ihmal edebileceğimiz anlamına da gelir. Bunun bir sonucu olarak da sınıf arkadaşınızın adını hatırlamak için sık sık instagramı açıp kontrol etmek zorunda kalabilirsiniz.
Google etkisi, İnternet’i kalıcı bir hafıza bankası olarak görmemize ve ona her zaman erişebileceğimize inanmamıza neden oluyor. Bu, genel bilgiler veya gerçekler için yararlı olabilir, ancak kişisel bilgilerin öğrenilmesi ve saklanması söz konusu olduğunda o kadar yararlı olmayacaktır.
Örneğin, Canan adlı genç bir kadının otobüste telefonunu kaybettiğini hayal edin. Eve yürümeye başlar, ancak oraya nasıl gideceğini bilmediğini fark eder. Sonucunda Google Haritalar’ı kullanmaya alışmıştır. Yolda bir ankesörlü telefon görür ama herhangi bir taksi şirketinin numarasını ya da ailesinin numarasını ezbere bilmez. Çünkü onlara her zaman telefonundan bakıyordur. Sonucunda Canan, dijitale fazla bağımlı hale geldiği için, içinden çıkamadığı rahatsız bir durumun içinde kendini bulacaktır.
Genellikle çevrimiçi olarak sakladığımız bilgilere erişmemiz gereken durumlar, içinde olmayı asla beklemediğimiz durumlardır. Bu nedenle Google etkisi, önemli bilgileri hatırlayamadığımız rahatsız edici durumlara yol açacaktır.
Dijital Amnezi İle Nasıl Baş Edebiliriz?
Google etkisinden tamamen kaçınmak zordur çünkü iş veya okul sorumluluklarımızın çoğu bilgileri çevrimiçi aramamızı gerektirir. Ancak, Google etkisinin farkında olarak, bilgimizi genişletmenin daha iyi yolları olduğunu kendimize hatırlatabiliriz. Yapabileceğimiz ilk şey, bilgi toplamak için başka kaynaklara bakmaktır. Bilgileri sadece okumak yerine notlar almak da onu hatırlamamıza yardımcı olacaktır.
İkinci olarak, internette bir bilgiye baktığımızı biliyorsak ve hatırlamıyorsak doğrudan internete dönmek yerine, durup hafızamızı harekete geçirmek için bir dakika beklemeliyiz. Değilse, dijitale bir bağımlılık yaratırız. Bunun sonucunda da hatırlamak için Google bilgilerine bağımlı olmaya devam ederiz.
Kaynaklar ve İleri okumalar:
- What Is The “Google” Effect?; Yayınlanma tarihi: 8 Temmuz 2022; Bağlantı: What Is The “Google” Effect?;/
- Roberts, G. (2015, July 16). Google effect: Is technology making us stupid? The Independent. https://www.independent.co.uk/
- Why do we forget information that we just looked up?. Bağlantı: Why do we forget information that we just looked up
- Sparrow B, Liu J, Wegner DM. Google effects on memory: cognitive consequences of having information at our fingertips. Science. 2011 Aug 5;333(6043):776-8. doi: 10.1126/science.1207745. Epub 2011 Jul 14. PMID: 21764755.
- Rowlands, I., Nicholas, D., Williams, P., Huntington, P., Fieldhouse, M., Gunter, B., Withey, R., Jamali, H. R., Dobrowolski, T., & Tenopir, C. (2008). The Google generation: The information behaviour of the researcher of the future. Aslib Proceedings, 60(4), 290-310. https://doi.org/10.1108/00012530810887953
- Digital Amnesia at Work: the risks and rewards of forgetting in business. (2016). The Kaspersky Lab. https://media.kasperskydaily.com/wp-content/uploads/sites/89/2016/03/05232337/Digital-Amnesia-at-work-the-risks-and-rewards-of-forgetting-in-business-report.pdf
Size Bir Mesajımız Var!
Matematiksel, 2015 yılından beri yayında olan ve Türkiye’de matematiğe karşı duyulan önyargıyı azaltmak ve ilgiyi arttırmak amacıyla kurulmuş bir platformdur. Sitemizde, öncelikli olarak matematik ile ilgili yazılar yer almaktadır. Ancak bilimin bütünsel yapısı itibari ile diğer bilim dalları ile ilgili konular da ilerleyen yıllarda sitemize dahil edilmiştir. Bu sitenin tek kazancı sizlere göstermek zorunda kaldığımız reklamlardır. Yüksek okunurluk düzeyine sahip bir web sitesi barındırmak ne yazık ki günümüzde oldukça masraflıdır. Bu konuda bizi anlayacağınızı umuyoruz. Ayrıca yazımızı paylaşarak veya Patreon üzerinden ufak bir bağış yaparak da büyümemize destek olabilirsiniz. Matematik ile kalalım, bilim ile kalalım.
Matematiksel
