Günlük hayatımızda artık hepimiz bir biçimde bulaşık makinesi kullanmaya başladık. Ancak dikkatli bir gözlemci bulaşık makinesinin çalışma döngüsü bitiminde, cam ve benzer eşyaların aksine plastik malzemelerin kurumadığını kolayca fark edecektir.
Elle çalışan bulaşık makineleri 19. yüzyılın ortalarından beri var olmasına rağmen, bulaşık makinesinin gerçek Rönesans’ı İkinci Dünya Savaşı’ndan sonra gerçekleşti. Bu dönemden itibaren önce ticari mutfaklarda ve ardından uygun fiyatlı hale gelince evlerde görülmeye başladı.
Bu süreçle hemen hemen aynı çizgide, plastik mutfak eşyaları ve gıda saklama kapları da gelişimini sürdürdü. O zamandan beri, bulaşık makinesini bitiminin devamında boşaltmak, içinden su damlayan plastik kaplarla uğraşmak anlamına geliyor.
Bulaşık Makinesi Plastikleri Neden Tam Olarak Kurutamaz?
Bulaşık makinesinde plastiğin neden kurumadığını anlamak için kuruma esnasında, işin arka planındaki fiziksel süreçler hakkında fikir sahibi olmanız gereklidir. Aslına bakarsanız, bulaşık makinesinde en az iki fiziksel süreç iş başındadır.
Ortalama olarak, bir bulaşık makinesi herhangi bir yerde 54 ila 76 derece sıcaklığına ulaşacaktır. Metal, cam ve plastik ürünlerin tümü ısıyı farklı oranlarda emer, bu da kuruma sürelerini etkiler. Yıkama esnasında metal, cam ve seramik parçalar daha fazla ısıyı emer. Ayrıca daha uzun süre muhafaza eder. Sonrasında siz bulaşık makinesini kapatsanız bile, bu malzemeler bünyelerinde tuttukları ısıyı yaymaya devam ederler. Bu nedenle de makinenin içinde kalan suyu buharlaştırırlar.
Ancak plastik tabaklar seramik veya paslanmaz çelik parçalardan önemli ölçüde daha hafiftir ve ısıyı fazla muhafaza etmezler. Yeterli depolanmış ısı olmayınca, üzerlerindeki su damlacıkları buharlaşmayacaktır. Aynı sorun, aynı nedenlerden dolayı, İnce alüminyum yemek tepsilerinin yıkanmasında da karşımıza çıkacaktır. Ancak plastikler ile ilgili tek sorun ısı kapasiteleri değildir.
Ancak polipropilen gibi tipik olarak plastik kaplarda kullanılan plastik türleri daha düşük yüzey enerjisine sahiptir. Aynı zamanda hidrofobik olarak adlandırılırlar yani suyu sevmezler. Bu tür yüzeylerde su, yayılmak yerine nispeten büyük damlacıklar oluşturur.
Bu damlacıkları buharlaştırmak için daha fazla ısı veya daha fazla zaman gerekir. Öte yandan cam, seramik ve metaller çok hidrofiliktir. Bu yüzden su daha fazla yayılacaktır. Bu sayede de buharlaşması kolaylaşır. ( Plastikler hakkında daha fazla bilgi için bu yazıya da göz atabilirsiniz. Plastik Şişelerin Altındaki Geri Dönüşüm Kodları Ne Anlama Geliyor?)
Plastikler ve Bulaşık Makineleri İle İlgili Sorun Teknoloji Yardımı İle Çözüldü.
Bulaşık makinesi deterjanları da zaman içinde evrim geçirdi. Günümüzde bu deterjanları kurumaya yardımcı olan yüzey aktif maddeler de içeriyor. Yüzey aktif maddeler suyun yüzey gerilimini düşürür, bu da suyun bulaşık makinesindeki nesnelere yapışma olasılığının daha düşük olması anlamına gelir.
Daha hızlı kuruyan plastik arayışlarında, bulaşık makinesi mühendisleri sorunu çözmek için uzun zamandır çalışmalar yapıyorlar. Kedi kumundan nükleer atık işlemeye kadar her şeyde kullanılan gözenekli mineraller olan zeolitler, bulaşık makinelerinin içindeki fazla nemi emmek için de artık kullanılıyor. Zeolitler, suyu emmek için dikkate değer bir yeteneğe sahiptir. Gözenekli yapıları, geniş bir yüzey alanına sahip oldukları anlamına gelmektedir. Bu sayede de zeolit, kendi ağırlığının %40’ından fazlasını suda tutabilmektedir.
Ancak siz yine de bulaşık makinesindeki plastikler ile ilgili sorun yaşamak istemiyorsanız, plastik malzemeleri üst rafa yerleştirmeyi deneyebilirsiniz. Ayrıca daha basit bir yöntem daha elbette var. Plastik tabaklarınızı, kaplarınızı ve çatal bıçaklarınızı bulaşık makinesinde daha uzun süre bırakınız. Sonucunda bu biçimde de müdahale etmenize gerek kalmadan doğal olarak kururlar.
Bu nedenle, bulaşık makinesi alışkanlıklarınızı biraz daha dikkatli bir şekilde planlayarak bu sorunu önleyebilirsiniz. Ayrıca göz atmak isterseniz: Delboeuf Yanılsaması: Tabakların Boyutu Az Yada Çok Yemenize Etki Edebilir
Kaynaklar ve ileri okumalar:
- Why That Sippy Cup Won’t Dry in the Dishwasher. Yayınlanma tarihi: 2 Mart 2018; Bağlantı: https://www.nytimes.com/
- Why plastic doesn’t dry in the dishwasher. Yayınlanma tarihi: 30 Ağustos 2022; Bağlantı: https://www.bbc.com/
Size Bir Mesajımız Var!
Matematiksel, 2015 yılından beri yayında olan ve Türkiye’de matematiğe karşı duyulan önyargıyı azaltmak ve ilgiyi arttırmak amacıyla kurulmuş bir platformdur. Sitemizde, öncelikli olarak matematik ile ilgili yazılar yer almaktadır. Ancak bilimin bütünsel yapısı itibari ile diğer bilim dalları ile ilgili konular da ilerleyen yıllarda sitemize dahil edilmiştir. Bu sitenin tek kazancı sizlere göstermek zorunda kaldığımız reklamlardır. Yüksek okunurluk düzeyine sahip bir web sitesi barındırmak ne yazık ki günümüzde oldukça masraflıdır. Bu konuda bizi anlayacağınızı umuyoruz. Ayrıca yazımızı paylaşarak veya Patreon üzerinden ufak bir bağış yaparak da büyümemize destek olabilirsiniz. Matematik ile kalalım, bilim ile kalalım.
Matematiksel
