Bazı insanlar bitkilerle ya da çiçeklerle konuşmanın veya şarkı söylemenin onların daha iyi büyümelerine ve daha fazla meyve vermelerine yardımcı olduğuna inanır. Bazı insanlar da bunda herhangi bir gerçeklik payı var mı diye merak eder? Öncelikle baştan söyleyelim, cevap aslında hem evet hem de hayır. Evet bitkiler ve çiçeklerle konuşmak onların büyümelerini destekleyecektir. Ancak konuştuğunuz şeyin ne ile ilgili olduğunun pek de bir önemi yoktur. Çünkü süreç düşündüğünüz gibi işlemez.
Detaylara geçmeden önce sürecin hayatımıza nasıl dahil olduğuna bakalım. Bitkiler ile konuşmanın gelişimlerinin hızlandıracağı fikri Alman profesör Gustav Fechner’in Nanna (Bitkilerin Ruh Yaşamı) isimli kitabını yayınladığı 1848 yılına kadar uzanır. Sonuçta ilk etapta kulağa mantıklı gibi gelen bu fikir zaman içinde çeşitli kitaplar aracılığı ile popülerleşmiş ve süreç içinde bir çok kişi tarafından kabul görmüştür.
Bunu ciddiye alan ünlü bir kişi de, Prens Charles ( şimdiki Birleşik Krallık kralı) idi. 2010 tarihli bir BBC belgeselinde şöyle diyordu: “Bitkiler ve ağaçlarla konuşup onları dinliyorum. Bunun kesinlikle çok önemli olduğunu düşünüyorum.”
2009 yılında, kadın ve erkek karma toplam 10 bahçıvanın katıldığı bir aylık bir çalışma yapıldı. Bahçıvanlar hem edebi hem de bilimsel eserleri domates fidelerine okudular. Bir ay sonra, domates fidelerinin tümü, kitap okunmayan iki kontrol bitkisinden daha fazla uzadı. Üstelik ilginç bir bulguya daha rastlandı.
Kadınların kitap okuduğu domatesler, erkeklerin kitap okuduklarından daha çok gelişmişti. Kısa sürede bu haber basına “Kadınların sesleri bitkilerin daha hızlı büyümesini sağlıyor” biçiminde yansıyacaktı. Sonrasında kulağa garip gelse de kendilerine okunacak kitaplar bile raflarda yerini aldı. Bu kitabın bir örneğini isterseniz bu bağlantıdan inceleyebilirsiniz.
Bitkiler İle Konuşmak Gerçekten İşe Yarıyor mu?
Ağaçların sosyal canlılar olduğunu günümüzde yapılan araştırmalardan biliyoruz. Peki aynı şey saksınızdaki bitkiler ya da bahçenizdeki domates fideleri için gerçekten geçerli mi? Ne yazık ki, bitkilerin sizin dediklerinizi anlaması veya sevginizi algılaması mümkün değildir.
Bitkilerle konuşmanın veya şarkı söylemenin onların daha iyi büyümelerine veya daha fazla meyve vermelerine yardımcı olduğuna dair tutarlı bir bilimsel kanıt yoktur. Örneklem grubunun küçüklüğünü göz önüne alırsanız, yukarıda aktarılan çalışma da buna bir örnek teşkil etmez. Ancak bu hikayenin sadece bir kısmıdır.
Çünkü bitkilerin müzik dinletildiğinde veya konuşulduğunda daha hızlı büyüdükleri doğrudur. Ancak bunun sebebi temelinde onların gelişim mekanizmaları üzerinde önemli bir etkisi olduğu düşünülen titreşimlerdir. Rüzgar veya titreşim, büyümelerinde gerçekten de değişikliklere neden olacaktır. Ayrıca hatırlatalım. Ses de titreşimler halinde yayılır.
Aslında bu durum bitki özelinde mantıklıdır. Sonucunda bitkiler saksılarda değil, doğal hayatlarında yaşama uyum sağlayacak biçimde evrimleştiler. Bu durumda rüzgarlı bir ormanda hayatta kalmanın bir yolu olarak bitkilerin etrafındaki titreşimi algılaması önemlidir.
Rüzgara maruz kalan bitkiler, etilen adı verilen büyümeyi geciktirici bir hormon üretirler, bu da bitkinin daha kısa olmasına ve daha kalın gövdelere sahip olmasına neden olur. Bu nedenle, rüzgara maruz kalan bitkiler çok rüzgarlı koşullarda daha iyi hayatta kalabilir.
Çalışmalar bitkilerin tırtılların beslenmesinden kaynaklanan titreşimleri bile algılayabildiklerini ve tepki olarak kimyasal savunmalarını artırdıklarını göstermiştir. Yani mekanizma son derece hassastır. Konu ile ilgili bir başka teori ise bitkilerin insanın konuşması esnasında ürettiği karbondioksite tepki verdiği biçimindedir. Ortamdaki karbon dioksit seviyelerinin fotosentezi etkiler. Ancak insanların bitki büyümesini etkileyecek kadar fotosentezi geliştirmek için çiçekleri ile günde en az birkaç saat konuşması gerekecektir.
Sonuç Olarak;
Mythbusters adlı televizyon programının ekibi bu teoriyi 2004 yılında test etmişti. Bunun için 7 sera kurmuşlardı. 2 serada olumlu konuşmalar, 2 serada olumsuz konuşmalar içeren ses kayıtlarını bitkilere tüm gün boyunca dinlettiler. Bir sera sessiz bırakıldı, bir serada belli bir müzik türüne odaklanmadan ses yayını yapıldı ve bir serada da bitkilere heavy metal dinletildi.
Sonuçta en az büyüyen bitkiler sessiz serada olanlardı. Olumlu ya da olumsuz konuşma herhangi bir fark yaratmamıştı. En fazla büyüyenler ise ilginç bir biçimde heavy metal dinleyenlerdi. Bunun nedeni muhtemelen ortada çok daha fazla titreşim olması idi.
Bitkiler veya çiçekler ile konuşmak size iyi geliyorsa yapın. Bu en azından yalnızlık hissinizi hafifletecektir. Ancak çiçeklerinizin yapraklarını severek, onlara şarkılar dinleterek büyümelerini bekliyorsanız, buna fazla umut bağlamayın. Arka plandaki nedenini bilmek, ortada doğa üstü bir şeyler olmadığını anlamanızı sağlayacaktır.
Sonucunda titreşim yaratan herhangi bir şey aynı etkiyi yaratacaktır. Ayrıca çiçeklerin büyümesine yardımcı olmak için insanların yapabileceği en iyi şey, onlara ışık, su ve mineral beslenme sağlamaktır. Yazının devamında göz atmak isterseniz: Gaia Hipotezi: Dünya Canlı Bir Organizma Olabilir mi?
Kaynaklar ve ileri okumalar
- Does talking or singing to plants help them to grow better? Yayınlanma tarihi: 22 Eylül 2021; Bağlantı: https://www.newscientist.com/
- Why You Should Talk to Your Plants. yayınlanma tarihi: 7 Şubat 2021; Bağlantı: https://www.treehugger.com
Size Bir Mesajımız Var!
Matematiksel, 2015 yılından beri yayında olan ve Türkiye’de matematiğe karşı duyulan önyargıyı azaltmak ve ilgiyi arttırmak amacıyla kurulmuş bir platformdur. Sitemizde, öncelikli olarak matematik ile ilgili yazılar yer almaktadır. Ancak bilimin bütünsel yapısı itibari ile diğer bilim dalları ile ilgili konular da ilerleyen yıllarda sitemize dahil edilmiştir. Bu sitenin tek kazancı sizlere göstermek zorunda kaldığımız reklamlardır. Yüksek okunurluk düzeyine sahip bir web sitesi barındırmak ne yazık ki günümüzde oldukça masraflıdır. Bu konuda bizi anlayacağınızı umuyoruz. Ayrıca yazımızı paylaşarak veya Patreon üzerinden ufak bir bağış yaparak da büyümemize destek olabilirsiniz. Matematik ile kalalım, bilim ile kalalım.
Matematiksel
