Kahve hazırlamanın da matematiği mi olurmuş demeyin. Her zaman aynı lezzette bir kahve içmek istiyorsanız matematiğe kulak veriniz. Yeni bir matematik modeli, espresso kahve için en uygun demleme sürecini bizlere gösteriyor.
Kahve içmeyi çoğumuz seviyoruz. Ancak evde yaptığımız kahvenin tadı ve içimi, çoğu zaman kafelerden aldıklarımız kadar iyi olmayabiliyor. Aslına bakarsanız sürekli aynı mekandan kahve içme alışkanlığınız var ise içtiğiniz kahvenin tadının da günden güne farklı olduğunu fark edebilirsiniz.
Yetenekli baristalar, nefis bir shot espresso için mükemmel karmaşık lezzet profiline ulaşmanın bilim olduğunu biliyor. Ancak bu bilim yanlış anlaşılırsa, ortaya çıkan espresso, mevcut lezzetlerin her birinin mükemmel bir karışımı olmaktan ziyade, acı veya ekşimsi asidik bir tada sahip olur.
İyi bir espresso kahveyi birçok şekilde hazırlamak mümkündür. Ancak önemli olan her seferinde doğru miktarda kahve kullanarak aynı lezzeti tutturmaktır. Bu nedenle araştırmacılar, mükemmel bardağı defalarca hazırlamak için matematiksel bir model tasarladı.
Aslında, espresso demlemek için, belli standartlar vardır. Ancak çoğu kahve dükkanı bunu yakından takip etmez. Kimi zaman gereğinden fazla kahve kullanır; demleme makineleri ise baristaların su basıncını, sıcaklığı ve diğer önemli değişkenleri kendi beğenilerine göre yapılandırmasına olanak tanır. Teknikteki tüm bu farklılıkların sonucu olarak kalite ve lezzette büyük farklılıklar ortaya çıkacaktır.
Bir Fincan Kahvenin Ardındaki Matematik Nedir?
Espressodaki tatlar, demleme sırasında kahve taneciklerinden elde edilen yaklaşık 2.000 farklı bileşikten elde edilir. Demleme yöntemi de genel lezzetin belirlenmesinde kritik bir rol oynar. Espresso kesinlikle en karmaşık demleme yöntemidir çünkü hassas ölçümler gerektirir. Bu nedenle araştırmacılar ekstraksiyon verimi (EY) olarak bilinen bir özellik için matematiksel bir model oluşturmaya odaklandılar.
Ekstraksiyon kavrulmuş ve öğütülmüş olan kahveden aromalarını ve diğer bileşenlerini ayırma yöntemidir. Bu, kahve endüstrisi tarafından farklı kahve tariflerini hazırlamak için kullanılan temel ölçüttür. Kabaca, kahvenizi hazırladığınız suda kahvenin ne kadarının (ağırlıkça) veya yüzde kaçının çözünmüş olduğudur. Örneğin 20 gramlık kahvenin 4 gramı suda çözünüyorsa ekstraksiyon, bu durumda % 20 (4 g / 20 g) olacaktır.
Hesaplamada kullanılan formül de şu biçimdedir. % Ekstraksiyon verimi = Demlenmiş kahve (g) x TDS (%) / Doz (g)
Demlenmiş kahve; kahveyi hazırlamak için kullandığınız su miktarı değil, fincanda gerçekte ne kadar sıvı olduğudur. Doz, kullandığınız kuru kahve miktarı anlamına gelir. TDS (Total Dissolved Solids) farklı kahve türleri için aralık % 1-12’dir. Yüzde ne kadar yüksekse kahve o kadar güçlüdür. Doğru veya ideal ekstraksiyon yüzdesi % 18-22 olarak kabul edilmektedir. Bu oranın altında kalınınca kahvede ekşi veya çok asidik tatlar, üstüne çıkılırsa da acı tatlar oluşur.
Daha Lezzetli Kahve Elde Etmek için
Evde özenle hazırladığınız bir fincan kahvenin tadının asla kafeden satın aldığınız kahveyle aynı olmamasına üzülmeyin. Çünkü eşsiz bir fincan kahve üretmek için gerçekten de matematiksel bir hesaplama yapmak gerekecektir.
Çalışma kapsamında; tanecik boyutu, kahve makinasının su basıncı, akış hızı ve demleme sırasında aktive olan tanecik sayısı analiz edildi. Bu analiz sonrasında, farklı demleme yöntemlerindeki ekstraksiyon miktarlarını analiz ederek, kahve parçacıklarının ne kadarının sıvı kahve içerisinde yer aldığını yüzde cinsinden ifade edebildi. Sonuçlara göre, daha az kahve çekirdeği kullanıldığında daha fazla verim elde ediliyor. Üstelik lezzet olarak da daha az değişken sonuçlar elde etmek mümkün oluyor.
Sonuç olarak 20 gram kahve yerine 15 gram kullanırsanız ve çekirdeklerinizi daha iri öğütürseniz, gerçekten hızlı akan ama tadı harika olan bir shot elde edersiniz. 25 saniye yerine 7 ile 14 saniye çok daha iyi bir sonuç için yeterlidir. Süreyi kısaltıp kahve miktarını da düşürdüğünüzde çekirdeklerden çok daha fazla aroma elde etmek mümkün olacaktır. Gördüğünüz gibi mükemmel bir kahve hazırlamak zannedilenden çok daha karışık bir süreçtir. Yine de denemek istiyorsanız şimdiden afiyet olsun.
Kaynaklar ve İleri Okumalar:
- How to make the perfect cup of coffee – with a little help from science. Yayınlanma tarihi: 22 Ocak 2020. Bağlantı: How to make the perfect cup of coffee – with a little help from science
- Cameron, Michael & Morisco, Dechen & Hofstetter, Daniel & Uman, Erol & Wilkinson, Justin & Kennedy, Zachary & Fontenot, Sean & Lee, William & Hendon, Christopher & Foster, Jamie. (2020). Systematically Improving Espresso: Insights from Mathematical Modeling and Experiment. Matter. 2. 10.1016/j.matt.2019.12.019.
- The Science Behind a Great Cup of Coffee. Yayınlanma tarihi: 21 Kasım 2019; Bağlantı: https://www.treehugger.com/
Size Bir Mesajımız Var!
Matematiksel, 2015 yılından beri yayında olan ve Türkiye’de matematiğe karşı duyulan önyargıyı azaltmak ve ilgiyi arttırmak amacıyla kurulmuş bir platformdur. Sitemizde, öncelikli olarak matematik ile ilgili yazılar yer almaktadır. Ancak bilimin bütünsel yapısı itibari ile diğer bilim dalları ile ilgili konular da ilerleyen yıllarda sitemize dahil edilmiştir. Bu sitenin tek kazancı sizlere göstermek zorunda kaldığımız reklamlardır. Yüksek okunurluk düzeyine sahip bir web sitesi barındırmak ne yazık ki günümüzde oldukça masraflıdır. Bu konuda bizi anlayacağınızı umuyoruz. Ayrıca yazımızı paylaşarak veya Patreon üzerinden ufak bir bağış yaparak da büyümemize destek olabilirsiniz. Matematik ile kalalım, bilim ile kalalım.
Matematiksel
