Günümüzün stresli ve yoğun yaşamında neredeyse hepimizin yaşadığı bir durum var: Baş ağrısı! Bu ağrı kimi zaman öylesine şiddetli ve sinir bozucu oluyor ki tüm günümüz çöpe gidebiliyor. Baş ağrısıyla savaşmak için denediğimiz ilk yolda ise çoğunlukla ağrı kesiciler bulunuyor.
Fakat şaşırtıcı bir gerçeği hatırlamakta fayda var. Beynimizin kendisini hissetmesini sağlayacak reseptörleri bulunmuyor. Bu da demek oluyor ki beynimiz kendi üzerindeki acıyı da hissedemiyor. O zaman nasıl oluyor da başımız ağrıyor? Gelin bu yazımızda baş ağrısına bir bakış atalım.
Baş Ağrısı Neden Olur?
İnsanların en sık karşılaştığı sağlık sorunlarından biri de baş ağrısıdır. Genellikle hayati tehlike arz etmeyen baş ağrısı, kimi durumlarda bazı hastalıkların habercisi olur. Baş ağrıları akut (kısa süreli) veya kronik (uzun süreli) olabilmektedir. Gerilim tipi (tension), kümelenme tipi (cluster) ve migren, kronik baş ağrısı kategorisine girmektedir.
baş ağrısı tipi bulunuyor. En çok yaşanan baş ağrıları genelde ya tansiyon ya da yorgunluk nedeniyle oluşuyor.
Baş ağrısı kimi zaman dakikalarca kimi zaman da günlerce sürer. Eğer başınız ağrıdığında beyninizin ağrıdığını düşünüyorsanız aslında durum bundan farklıdır. Acıyı hissetmemizi sağlayan beyin reseptörleri tüm vücudumuzu sarmış durumdadır. Ancak ilginçtir ki beynin kendi acı reseptörleri yoktur. Bu nedenle başınız ağrıdığında aslında beyniniz ağrımıyor. Peki o halde nereden çıkıyor bu baş ağrısı?
Baş ağrısı neden olur sorusunun cevabı esasında şişmiş sinüsler, düşük kan şekeri, veya kafa travması gibi sebepler olacaktır. Ancak genelde baş ağrısı dediğimiz durum “sevk edilen ağrı” (referred pain) nedeniyle ortaya çıkar.
Vücudun bir yerinde oluşan ağrıyı vücudun başka bir yeri ağrıyormuş gibi hissetmeye sevk edilen ağrı denir. Çoğu baş ağrısı çene, omuzlar ve boyun gibi vücudun başka bir yerinde oluşan ağrıdır. Bu bölgelerdeki ağrı beyni çevreleyen kas ve sinirlerde ağrıya sebep olur.
Gerilim Tipi Baş Ağrısı ve Sebepleri
Örneğin gerilim tipi baş ağrısında ağrı, alın bölgesinde yoğunlaşır. Gerilim tipi baş ağrısında aslında alın bölgenizdeki kaslar ağrımaktadır. Bunun sebebi de genelde stresle ilişkilidir. Fakat çene sıkmak ve omuz ağrıları da gerilim tipi baş ağrısını tetikleyebilmektedir.
İngiltere’deki Ulusal Sağlık Enstitüsü’ne (NIH) göre, baş, boyun ve yüzdeki ağrıyı algılayan sinirler genişlemiş damarlar, stres veya kas gerginliğinden ötürü tetiklenebilir. Bu durumda sinirler beyne mesaj gönderir. Fakat biz bu durumu beynimiz ağrıyor gibi algılarız.
Migren ve Migrene Yol Açtığı Düşünülen Nedenler
Bir başka baş ağrısı türü de migrendir ancak migren tek başına baş ağrısı olmaktan daha farklıdır. Migren ağrıları çok çeşitli biçimde olabilmektedir. Başın arkasında, gözlerin arkasında, yüzeyde veya derinde bir ağrı olabilir.
Migren baş ağrıları diğerlerine göre daha yoğundur ve daha uzun sürelidir. Bu baş ağrısı tipi genelde genetiktir ve mide bulantısı gibi ön semptomlar görülebilir. Migrenin altında yatan nedenler tam olarak anlaşılabilmiş değildir. Ancak ağrının yüz ve baş için duyusal sinir olan trigeminal sinir ile beynin kan damarlarının genişleyip büzüldüğü koruyucu tabaka olan durada oluştuğu tahmin edilmektedir.
Migrenin bir başka olası açıklaması beyindeki elektriksel bir olayın trigeminal sinir yollarını uyarmasıdır. Uyarılan bu sinirler enflamatuar bir reaksiyon başlatır. Enflamasyon kan damarları boyunca yayılır ve trigeminal sinirler beyin sapına sinyalleri yeniden gönderir. Enflamasyon da daha sonra beynin etrafındaki koruyucu zarlara ulaşır ve migren ortaya çıkar.
Haftalarca ve hatta aylarca sürebilen küme tipi baş ağrısına neyin sebep olduğunu henüz bilmiyoruz. Ancak bilim insanları bunun beyne kan akışıyla ilgili olabileceğini düşünüyorlar.
Sonuç Olarak;
Sevk edilen ağrı kavramı sayesinde baş ağrısını daha iyi anlamaya başlamış olsak da gizemlerini tam olarak çözebilmiş değiliz. Fakat aynı durum baş ağrısının tedavisi için geçerli değildir. Bu durumla baş etmek için oldukça etkili yöntemler bulunmaktadır.
Yaşam tarzınızda yapacağını bazı değişiklikler, size kullandığınız çeşitli ilaçlar kadar yardımcı olacaktır. Okumaya baş ağrısı dediğimiz zamanlarda akla gelen ilk ilaç olan Aspirin’in ilginç hikayesi ile devam edelim: Söğüt Ağacından Modern Kimyaya: Aspirin’in Kısa Tarihi
Kaynaklar ve İleri Okumalar
- If the brain doesn’t feel pain, why do headaches hurt? ; Bağlantı: If the brain doesn’t feel pain, why do headaches hurt? | Live Science ; Yayınlanma tarihi: 12 Mart 2023
- Causes and Risk Factors of Headaches ; Bağlantı: Headaches and Migraines: Causes and Risk Factors (verywellhealth.com) ; Yayınlanma tarihi: 28 Temmuz 2022
- What Is a Headache? ; Bağlantı: Headache: Types, Location, Relief, and Treatment (verywellhealth.com) ; Yayınlanma tarihi: 17 Mart 2023
- Why do we get headaches? ; Bağlantı: Why do we get headaches? – BBC Future
Size Bir Mesajımız Var!
Matematiksel, 2015 yılından beri yayında olan ve Türkiye’de matematiğe karşı duyulan önyargıyı azaltmak ve ilgiyi arttırmak amacıyla kurulmuş bir platformdur. Sitemizde, öncelikli olarak matematik ile ilgili yazılar yer almaktadır. Ancak bilimin bütünsel yapısı itibari ile diğer bilim dalları ile ilgili konular da ilerleyen yıllarda sitemize dahil edilmiştir. Bu sitenin tek kazancı sizlere göstermek zorunda kaldığımız reklamlardır. Yüksek okunurluk düzeyine sahip bir web sitesi barındırmak ne yazık ki günümüzde oldukça masraflıdır. Bu konuda bizi anlayacağınızı umuyoruz. Ayrıca yazımızı paylaşarak veya Patreon üzerinden ufak bir bağış yaparak da büyümemize destek olabilirsiniz. Matematik ile kalalım, bilim ile kalalım.
Matematiksel
