Sinirbilim

Beyin Eğitimi Egzersizleri Performansı Geliştirir mi?

Son on yılda, öğrenmeyi, hafızayı ve genel refahı geliştirdiğini iddia eden giderek artan sayıda beyin eğitimi programı geliştirildi ve sınıflarda kullanılmak üzere pazarlandı. Ne yazık ki, uzun yıllar süren laboratuvar araştırmalarına ve sınıf incelemelerine rağmen, beyin egzersizlerin etkisi belirsizliğini koruyor.

beyin egzersizi
Maalesef beyin bir kas değildir. Bu nedenle beyin egzersizleri diğer adıyla zeka oyunları sizi daha akıllı yapmaz. Bunlardan herhangi birinin kayda değer biçimde işe yarama ihtimali pek yoktur.

Beyin eğitimiyle ilgili iddiaların temel sorunu, bu egzersizleri uygulamanın genel olarak veya alakasız görevlerde size yardımcı olacağıdır. Bulmaca çözmenin bulmacalarda daha iyi olmanıza yardımcı olacağından kimse şüphe duymaz, ancak hafızanızı, IQ’nuzu veya e-postaları hızlıca okuma yeteneğinizi geliştirir mi? İşte bu sorunun cevabı tartışmalıdır.

Hatta 2015 yılında, beyin eğitimi programlarının etkili olmadığı konusunda bilimsel bir fikir birliği olduğunu bildiren bir bildiri yayınlandı. Bu programların kısa vadeli faydaları olabileceğine dair bazı kanıtlar olduğu kabul edilse de, bu bildiriyi imzalayan 75 bilim insanı bu faydaların laboratuvar dışında anlamsız olduğunu savundu.

beyin geliştirme egzersizleri
Önde gelen “beyin eğitimi” sitelerinden olan Lumosity Ocak 2016’da aldatıcı reklamcılık nedeniyle para cezasına çarptırıldı. Bunun nedeni şirketin tanıtımında oyunlarının Alzheimer hastalarında gözlenen bilişsel bozulmayı azaltabileceğini veya geciktirebileceğini öne sürmesiydi.

Bu açıklamaya yanıt olarak, farklı bir grup araştırmacı beyin eğitimi egzersizlerinin etkili olduğunu savunan ikinci bir bilimsel fikir birliği bildirisi yayınladı. Bu bildiriyi imzalayan 131 bilim insanı beyin anlamlı etkiler sağladığını gösteren veriler olduğunu ileri sürüyordu.

Beyin Eğitimi Egzersizleri Nasıl Çalışır?

İlk bakışta, bu karşıt ifadeler, kafa karıştırıcı gibi gelecektir. Ancak, her birinin imzacılarına daha yakından bakıldığında, ilginç bir şey ortaya çıkıyor.

“Beyin eğitimi karşıtı” bildiriyi imzalayan 75 bilim insanından 54’ü davranışsal araştırmacılar iken sadece 11’i nörobilimsel/tıbbi araştırmacılardır. Bu, bilim insanlarının çoğunluğunun (%72) bu konuyu davranışsal performans açısından incelediği anlamına gelir. (Örneğin, hafızayı, öğrenmeyi, kavrayışı ölçmek için açık testler kullanarak).

Buna karşılık, 131 bilim insanından yalnızca 29’u davranışsal araştırmacılarken 88’i nörobilimsel/tıbbi araştırmacılardır. Bu, bilim insanlarının çoğunluğunun (%67) bu konuyu fizyolojik bir bakış açısıyla incelediği (örneğin, beyin işlevini, yapısını, bağlantısını ölçmek için beyin taramaları kullanarak) demektir.

Bulmaca çözmek sizi bulmaca çözmede iyi yapar.

Yani bilim insanları, bir bireyin beyninin fiziksel özelliklerini fizyolojik görüntüleme ekipmanları (fMRI, EEG gibi ölçümler) yoluyla ölçtüklerinde, beyin eğitimi programlarının etkili olduğunu görüyorlardı. Ancak bilim insanları bir bireyin performansını testler (sınavlar, denemeler ve sunumlar gibi sınıflarda yapılması muhtemel ölçümler) yoluyla ölçtüklerinde, beyin eğitimi programlarının etkisiz olduğunu görüyorlardı.

Beyin Eğitimi Egzersizleri Konusunda Nihai Bir Fikir Birliği Yoktur

Beyin eğitimi programı kullanırken, başlamadan önce program için hedeflerinizi belirlemek önemlidir. Hedefleriniz sınav performansını iyileştirmek, ders anlayışını geliştirmek ve sınıf içi öğrenmeyi hızlandırmaksa, beyin eğitimi programlarının herhangi bir işe yaraması pek olası görünmüyor. Ancak, hedefiniz dejeneratif hastalıkların fiziksel etkileriyle mücadele etmekse, beyin eğitiminin iyi bir araç olabileceği anlaşılıyor.

Beyin eğitimi programları, insanların pratik yapmaya devam etmesini sağlamak için süreci ‘oyunlaştırıyor’.

Öğretmenler için bunun anlamı, “beyin değişimi” hakkındaki bir tartışmanın eğitimin hedefleri için anlamsız olduğudur. Her öğrencinin beynini günlük olarak ölçebildiğimiz (ve bunun uzun vadede ne anlama gelebileceğini belirleyebildiğimiz) zamana kadar, öğretmenler yalnızca bilişsel ölçümlere (etkinlikler, projeler ve sınavlar gibi) güvenebilirler.

Sonunda, başladığımız soruyla baş başa kalıyoruz: beyin eğitimi işe yarıyor mu? Eğer amacınız beyni fiziksel olarak değiştirmekse, o zaman evet – beyin eğitiminin işe yaradığı anlaşılıyor. Ancak, amacınız davranış ve bilişi geliştirmekse, o zaman hayır – beyin eğitiminin işe yaramadığı anlaşılıyor.

Sağlıklı bireyler için ise beyin eğitimi konusunda jüri hala kararsız. Ayrıca, beyin eğitimi yöntemlerinin başlıca savunucularından bazılarının destekledikleri paketlerde finansal veya başka bir ticari çıkarı olduğunu göz önünde bulundurmak da önemlidir.

Kendinize sormanız gereken en önemli soru, beyin eğitimiyle ilişkili maliyetin ne olduğudur. “Beyninizi eğitmek” için zaman harcamak adına neyi yapmıyorsunuz? Birçok beyin eğitimi paketi finansal harcamanın yanı sıra uzun vadede önemli miktarda zaman yatırımı gerektirir.

Sonuç Olarak;

beyin geliştirme
Beyin egzersizleri zekanızı artırmaz veya akıl yürütme ve soyut düşünme yeteneğinizi geliştirmez.

İronik olarak, “beyin eğitimi” olarak pazarlanmayan, efor gerektiren oyunlar oynayarak beyninizi zaten eğitiyor olabilirsiniz. Örneğin, Tetris gibi oyunlar veya Rise of Nations gibi gerçek zamanlı strateji oyunları, oyuncuların bilişsel yeteneklerinde iyileşmeler gösterdi. Araştırmalar, Super Mario 64 oynamanın beynin hafıza merkezi olan hipokampüs gibi bölgelerdeki beyin hacminde artışlara yol açabileceğini bile gösterdi.

Sonucunda, eğer beyin oyunları oynuyorsanız ve bunlardan hoşlanıyorsanız, lütfen oynamaya devam edin. Ancak beklentilerinizi gerçekçi tutun. Sadece bilişsel faydalar elde etmek için oynuyorsanız, bunun yerine bilişsel olarak uyarıcı veya en azından daha tatmin edici olabilecek diğer aktiviteleri düşünün

Zamanınızı ve paranızı, egzersiz yapmak, beslenmenizi iyileştirmek, bir enstrüman çalmayı öğrenmek veya yeni bir dil öğrenmek gibi yeteneklerinizi geliştirmeye yönelik başka şeylere daha etkili bir şekilde harcayabilirsiniz. Bu alternatif uğraşlar, beyin sağlığımıza faydalı olduğu açıkça gösterilen sosyal etkileşimin ek faydasını da sağlar.


Kaynaklar ve İleri okumalar:

  • Nouchi R, Taki Y, Takeuchi H, Hashizume H, Nozawa T. Kambara T, Sekiguchi A, Miyauchi CM, Kotozaki Y, Nouchi H, Kawashima R. Brain training game boosts executive functions. Working memory and processing speed in the young adults: a randomized controlled trial. PLoS One. 2013;8(2):e55518. doi: 10.1371/journal.pone.0055518. Epub 2013 Feb 6. PMID: 23405164; PMCID: PMC3566110.
  • Gobet F, Sala G. Cognitive Training: A Field in Search of a Phenomenon. Perspect Psychol Sci. 2023 Jan;18(1):125-141. doi: 10.1177/17456916221091830. Epub 2022 Aug 8. PMID: 35939827; PMCID: PMC9903001.
  • Brain training habits are not associated with generalized benefits to cognition. An online study of over 1000 “brain trainers”.; Bağlantı: https://doi.apa.org/record/2020-71662-001?doi=1
  • Brain-training games remain unproven, but research shows what sorts of activities do benefit cognitive functioning. Yayınlanma tarihi: 13 Kasım 2024. Kaynak site: Conversation. Bağlantı. Brain-training games remain unproven, but research shows what sorts of activities do benefit cognitive functioning

Size Bir Mesajımız Var!

Matematiksel, matematiğe karşı duyulan önyargıyı azaltmak ve ilgiyi arttırmak amacıyla kurulmuş bir platformdur. Sitemizde, öncelikli olarak matematik ile ilgili yazılar yer almaktadır. Ancak bilimin bütünsel yapısı itibari ile diğer bilim dalları ile ilgili konular da ilerleyen yıllarda sitemize dahil edilmiştir. Bu sitenin tek kazancı sizlere göstermek zorunda kaldığımız reklamlardır. Yüksek okunurluk düzeyine sahip bir web sitesi barındırmak ne yazık ki günümüzde oldukça masraflıdır. Bu konuda bizi anlayacağınızı umuyoruz. Ayrıca yazımızı paylaşarak da büyümemize destek olabilirsiniz. Matematik ile kalalım, bilim ile kalalım.

Matematiksel

Sibel Çağlar

Temel eğitimimi Kadıköy Anadolu Lisesinde tamamladım. Devamında Marmara Üniversitesi İngilizce Matematik Öğretmenliği bölümünü bitirdim. Çeşitli özel okullarda edindiğim öğretmenlik deneyiminin ardından matematiksel.org web sitesini kurdum. O günden bugüne içerik üretmeye devam ediyorum.

İlgili Yazılar

Bir yanıt yazın

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir