Çoğu kişi beyaz gürültü diye bir şeyden bahsedildiğini duymuştur. Duymadıysanız bu kabaca eski moda bir televizyon bozulduğunda oluşan statik benzeri bir sestir. Peki başka renk seslerinin de olduğunu biliyor muydunuz?
Sesler, doğada saf ses olarak bulunmaz yani sadece tek bir frekanstan oluşmaz. Aslında karşılaştığımız
tüm sesler birkaç frekansın üst üste gelmesi sonucu ile ortaya çıkmaktadır. Gürültü fiziksel olarak düzensiz sesler anlamına gelir. Bir gürültünün rengi ise, onun frekans dağılımına ve ses düzeyinin zamanla değişim şekline bağlı olarak tanımlanmaktadır.
Beyaz Gürültü Nedir?
Beyaz gürültü (veya geniş bant gürültüsü), tüm renkli gürültüler arasında en iyi bilinenlerden biridir ve ses, duyulabilir tüm ses frekanslarının eşit biçimde üst üste eklenmesiyle oluşur. Kısacası bir insanın duyabileceği tüm farklı tonlar bir araya gelir ise beyaz gürültü oluşturur. Beyaz denmesinin sebebi de oluşumunun beyaz ışığa benzemesidir. Bilindiği gibi, beyaz ışık da farklı frekanslardaki tüm renklerin bir araya gelmesiyle oluşmaktadır.
Beyaz gürültü ilk olarak, 1920’lerin başında bir test sinyali olarak kullanıldı. Devamında bu gürültünün pazarlanma potansiyeli fark edildi. İlginç bir şekilde, beyaz gürültü birçok frekanstan oluştuğu için diğer sesleri bastırmaya yardımcı olur. Sonucunda bu da bazı insanların uyumasına yardımcı olmak için kullanılma potansiyeli anlamına gelir. Bu nedenle 1960’lardan itibaren de beyaz gürültü makinaları piyasaya sürülmeye başlandı.
1990’larda yapılan bir çalışma, beyaz gürültünün etkisi altında bebeklerin daha hızlı uykuya daldığını öne sürmüştü. Bu durum elbette beyaz gürültünün ticaretini yapanların işine daha çok yaradı. Kim, daha kolay uyuyan bir bebeğe sahip olmaz istemez ki? Beyaz gürültü günümüz de, çevresel veya arka plan seslerini kesebilme özelliği nedeniyle, acil durum araçlarının sirenlerine de uygulanıyor. Bu biçimde insanların ambulansları, polis arabalarını ve itfaiye araçlarını daha kolay bulmaları sağlanıyor.
Pembe Gürültü Nedir?
Pembe gürültü, ses spektrumunun alt ucuna odaklanır ve bu nedenle beyaz gürültüden daha düşük bir perdeye sahiptir. Düz bir ses oluşturmaya yardımcı olan tutarlı bir perde veya frekans kullanır. Bazıları için bu çok hoş bir sestir ve ağaçların hışırtısına, sürekli yağmura veya kumsaldaki dalgalara benzer. Beyaz gürültüyle karşılaştırıldığında pembenin genellikle daha rahatlatıcı olduğu düşünülür.
Kahverengi Gürültü Nedir?
Beyaz gürültü, düşük, orta aralık ve yüksek frekans notaları dahil olmak üzere tüm spektrumdaki sesleri kapsarken, kahverengi gürültü yalnızca düşük frekanslı ve bas ağırlıklı notalar kullanır. Bu, yüksek frekanslı notaları rahatsız edici bulanlar için daha idealdir.
Hafif yağmur veya dalgaların sesi beyaz gürültüye, gök gürültüsü ve kuvvetli rüzgarlar ise kahverengi gürültüye örnektir. Bu arada hatırlatalım: Kahverengi gürültüdeki “kahverengi” sanılanın aksine bir renk değildir. Aslında 1827’de botanikçi Robert Brown tarafından tanımlanan Brownian hareketi ile ilişkilidir. ( Ek okumalar: Brown Hareketi Nedir? Sıvılar ile Borsanın Ne İlgisi Vardır?)
Aslında kahverengi gürültü kavramanın gündem haline gelmesi günümüzde biraz da sosyal medya sayesinde oldu. Günümüzde bazı insanlar kahverengi gürültünün düşünceleri susturmada daha etkili olduğunu, daha iyi odaklanma ve üretkenlik sağladığını düşünüyor.
Gürültünün Başka Renkleri de Var mı?
Evet, aslında var. Mavi (pembe ve beyazın daha tiz bir versiyonu), mor (kahverenginin tersi olan yüksek perdeli bir ses) gibi gürültü renkleri de var. Peki tüm bunlar bir şeyler ifade ediyor mu? diye merak edebilirsiniz.
Farklı renklerin uykuya, odaklanmaya veya konsantrasyona yardımcı olabileceğini gösteren bazı kanıtlar vardır. Ancak elde edilen kanıtlar oldukça sınırlıdır. Sonuç olarak son moda trendleri denemekten hoşlanan biriyseniz gürültünün farklı renklerini deneyebilirsiniz. Ancak önemli olan buna çok fazla anlam yüklememenizdir. TikTok’tada söylendiği gibi bir kişi kahverengi gürültünün iyileştirici gücünü hissetmek istiyorsa, muhtemelen hissedecektir. Bunun nedeni kahverengi gürültünün gücünden ziyade plasebo etkisi ile ilişkilidir. Detaylar için bu yazıya göz atabilirsiniz. Plasebo ve Nosebo Etkisi: Beklentiler Vücudunuzu Nasıl Kandırır?
Kaynaklar ve ileri okumalar:
- What Is White Noise?; Yayınlanma tarihi: 30 Temmuz 2013.Bağlantı: https://science.howstuffworks.com/what-is-white-noise.htm
- What Is White Noise?; Yayınlanma tarihi: 26 Mayıs 2023. Bağlantı: What Is White Noise
- What Is Pink Noise and How Does It Compare with Other Sonic Hues?; Bağlantı: https://www.healthline.com/
- ‘It feels like fresh air to my ears’: can brown noise really help you concentrate? yayınlanma tarihi: 5 Ekim 2022; Bağlantı: ‘It feels like fresh air to my ears’: can brown noise really help you concentrate
Size Bir Mesajımız Var!
Matematiksel, 2015 yılından beri yayında olan ve Türkiye’de matematiğe karşı duyulan önyargıyı azaltmak ve ilgiyi arttırmak amacıyla kurulmuş bir platformdur. Sitemizde, öncelikli olarak matematik ile ilgili yazılar yer almaktadır. Ancak bilimin bütünsel yapısı itibari ile diğer bilim dalları ile ilgili konular da ilerleyen yıllarda sitemize dahil edilmiştir. Bu sitenin tek kazancı sizlere göstermek zorunda kaldığımız reklamlardır. Yüksek okunurluk düzeyine sahip bir web sitesi barındırmak ne yazık ki günümüzde oldukça masraflıdır. Bu konuda bizi anlayacağınızı umuyoruz. Ayrıca yazımızı paylaşarak veya Patreon üzerinden ufak bir bağış yaparak da büyümemize destek olabilirsiniz. Matematik ile kalalım, bilim ile kalalım.
Matematiksel
