Bir yumurta satın aldığımız zaman sadece bakarak bayat mı yoksa taze mi olduğunu anlamamız olası olmayacaktır. Oysa ki hepimizin bildiği gibi bayat yumurtayı tüketmenin bazı riskleri vardır. Bunun en başında da bayat yumurtaların içinde Salmonella gibi patojenik bakterilerin bulunma riski gelir. Peki o zaman bayatı tazeden ayırmak için ne yapacağız? Elbette babaannemizden duyduğumuz yumurta testini!
Bir yumurtanın bayat mı yoksa taze mi olduğunu anlamanın yollarından biri, bir çoğumuzun muhtemelen denediği ya da adını duyduğu, yumurta yüzdürme testidir. Testi gerçekleştirmek için yumurtayı bir bardak suya koyun. Taze yumurtalar genellikle bardağın dibinde durur. Batan ancak daha büyük kısmı yukarı bakacak şekilde duran bir yumurta biraz daha yaşlı olabilir, ancak yemek pişirmek ve yemek için yine de uygundur. Ancak yumurta yüzüyorsa muhtemelen bayattır. Bu durumda da yemeniz önerilmez.
Testin sonucundan emin olmak için şüpheci bir bakış açısıyla yüzen yumurtayı bir kaba kırın ve koklayın. Yumurta sarısı ve beyazının renginin berrak değil bulanık olduğunu görebilirsiniz. Eğer renkten anlayamazsanız emin olun kokudan bayat olup olmadığını anlarsınız. Koku, hidrojen sülfür gazı sonucunda ortaya çıkmıştır.
Çürük yumurta kokusunun sadece yumurtanın bakteriyel ayrışmasından kaynaklanmadığını belirtmekte fayda var. Zamanla, yumurta sarısı ve yumurta akı alkali hale gelir. Bunun nedeni yumurtaların karbonik asit formunda karbondioksit içermesidir.
Karbonik asit, yumurta kabuğundaki gözeneklerden karbondioksit gazı olarak yumurtadan kaçar. Yumurta alkali hale geldikçe, yumurtadaki kükürt, hidrojen sülfür gazı oluşturmak için hidrojen ile reaksiyona girecektir. Bu kimyasal işlem, oda sıcaklığında daha da hızlı gerçekleşir. Deneyin doğu olduğunu teyit ettikten sonra, bayat yumurtaların neden yüzdüğünü merak ediyor olmalısınız.
Bayat Yumurtanın Yüzmesinin Nedeni Nedir?
Yukarıdaki açıklamadan sonra, bayat yumurtaların daha fazla gaz içerdiğini ve de bu nedenle yüzdüğünü düşünmüş olmanız olasıdır. Bu aslında yaygın bir yanılgıdır. Yumurtanın içi çürürse ve gaz dışarı çıkamazsa, yumurtanın kütlesi değişmez. Yoğunluğu da değişmez çünkü bir yumurtanın hacmi sabittir. Yani yumurtalar içindeki gaz nedeniyle balonlar gibi genişlemez.
Taze yumurtalarda bu hava cebi 3,175 mm’den daha incedir.
Yumurta, tümü kütlesine katkıda bulunan albümin (beyaz), yumurta sarısı ve çok küçük bir hava cebi içerir. Taze yumurtadaki hava cebi 3,175 mm’den daha incedir. Yumurtada bir hava cebinin bulunması da yüzmesine neden olmayacaktır. Eğer öyle olsaydı, taze yumurtalar bile yüzerdi. Taze yumurtayı suya koyacak olursak, bunun yerine dibe batar. Bunun nedeni yumurta sarısı, yumurta akı ve gazlar, yumurtanın yoğunluğunun suyun yoğunluğundan daha büyük olmasına yetecek kütleye sahiptir.
Temel olarak, taze bir yumurta sudan daha ağırdır. Ancak yumurta bayatlamaya başladığında ayrışmalar ve sonucunda da gazlar oluşur. Süreç devam ettikçe yumurtanın kütlesinin büyük çoğunluğu gaza dönüşecektir. Gazlar hafif olmalarına rağmen kütleleri vardır ve yumurtanın yoğunluğunu etkilerler. Yeterli gaz yukarıda da aktardığımız gibi kaybolduğunda, yumurtanın yoğunluğu sudan daha azdır ve yumurta yüzer.
Kahverengi Yumurtalar ve Beyaz Yumurtalar Arasında Fark Var mı?
Bir çok kişi beyaz yumurta ile kahverengi bir yumurta arasında bir fark olup olmadığını merak eder. Tavukların aynı tahılla beslendiğini varsayarsak, kahverengi yumurtalar ile beyaz yumurtalar arasında renkleri dışında hiçbir fark yoktur. Beyaz tüylü ve beyaz kulak memeli tavuklar beyaz yumurta bırakır. Kırmızı kulak memesi olan kahverengi tavuklar ise kahverengi yumurta bırakır.
Kısacası yumurta kabuğunun rengi, tavuğun genetiği ile ilgilidir. Bu nedenle de yumurta yüzdürme testinde beyaz yumurtalar ve kahverengi yumurtalar aynı sonucu vereceklerdir. Renk farklılıkları yumurta kabuğunun yapısını veya yüzdürme testinin sonucunu etkilemez.
Yazının devamında başka bir yazımıza daha göz atmak isterseniz: Yumurtada Bazen Gördüğümüz Kırmızı ve Kahverengi Lekeler Nedir?
Kaynaklar ve ileri okumalar
- Why Do Old Eggs Float? Yayınlanma tarihi: 1 Ekim 2021; Kaynak site: Science ABC. Bağlantı: Why Do Old Eggs Float?
- Why Rotten Eggs Float Yayınlanma tarihi: 10 Ağustos 2021; Kaynak site: Thoughtco. Bağlantı: Why Rotten Eggs Float
Size Bir Mesajımız Var!
Matematiksel, 2015 yılından beri yayında olan ve Türkiye’de matematiğe karşı duyulan önyargıyı azaltmak ve ilgiyi arttırmak amacıyla kurulmuş bir platformdur. Sitemizde, öncelikli olarak matematik ile ilgili yazılar yer almaktadır. Ancak bilimin bütünsel yapısı itibari ile diğer bilim dalları ile ilgili konular da ilerleyen yıllarda sitemize dahil edilmiştir. Bu sitenin tek kazancı sizlere göstermek zorunda kaldığımız reklamlardır. Yüksek okunurluk düzeyine sahip bir web sitesi barındırmak ne yazık ki günümüzde oldukça masraflıdır. Bu konuda bizi anlayacağınızı umuyoruz. Ayrıca yazımızı paylaşarak veya Patreon üzerinden ufak bir bağış yaparak da büyümemize destek olabilirsiniz. Matematik ile kalalım, bilim ile kalalım.
Matematiksel
