Matematik, fizik, doğa, sanat ve elbette tutku bir araya gelince bir çok şeyi başarmak mümkündür. Bunun en güzel örneklerinden biridir çılgın mimar olarak da bilinen Antoni Gaudi’dir. (1852–1926). Bugün Barselona’yı Barselona kılan bu adamın, Barselona’nın her karesine sindiğini, görmeniz mümkün.
Okuldan mezun olurken hocasının şu sözleri söylediği bilinmektedir. “I do not know if we have awarded this degree to a madman or to a genius; only time will tell.“ (‘Bir deliyi mi dâhiyi mi mezun ediyoruz bilmiyorum, sadece zaman söyleyecek’. ) İşte bu sözler tam da onun ruhunun karşılığı gibidir. Tutkusunu realiteyle sentezlemiş mimarın hayranlık uyandıran bu çalışmalarını incelemeden önce kısaca hayatına biz göz atalım.
Kısaca Antoni Gaudi Kimdir?
Antoni Gaudí ya da tam adıyla Antoni Plàcid Guillem Gaudí i Cornet, İspanya’da Art Nouveau akımının İspanyol öncüsü olan Katalan mimardır. Gaudí, İspanya’nın Katalanya Bölgesi’nin Reus şehrinde dünyaya geldi.
Bakırcılıktan geçimini sağlayan bir ailenin en küçüğüydü. Küçük yaşlarında ailesine yardım için, halk arasında Vapor Nou olarak bilinen kumaş fabrikasında körükçü olarak çalışmaya başladı. Vapor Nou’nun sahibi bir gün Gaudi’yi fabrikanın bir köşesinde kitap okurken bulduğu söylenir. Onu azarlamak yerine, ne tür bir kitap olduğunu sorunca küçük Gaudi bir aritmetik kitabı okuduğunu söyleyecekti.
Muhtemel bu olay Antony Gaudi’nin hayatından önemli bir andı. Çünkü devamında Joan Tarras babasıyla konuşarak çocuğun okumasını tavsiye edecekti. Antony Gaudi, 11 yaşında ücretsiz eğitim sağlayan Ecoles Pies the Pious okuluna girebildi. Bu okulda Öklid geometrisi, Newton mekaniği ve doğa bilimlerini öğrendi.
1874’te mimarlık ve mühendislik okuduğu Barselona Mimarlık Okulu’na girdi. Gaudí, çalışmaları sırasında mimar Eugène Viollet-le-Duc’un çalışmalarından, yazar ve sanat eleştirmeni John Ruskin’in fikirlerinden etkilendi. Bu ikilinin etkisiyle de Gaudí özellikle Gotik mimarinin etkileyici tasarımlarına ve süslemelerine ilgi duymaya başladı.
Gaudí çocukluğu boyunca, sağlığı hassas olduğundan, Riudoms’daki bir yazlık evde dinlenmek zorunda kalmıştı. Açık havada çok zaman geçirmek, Gaudí’ye doğa hakkında çok şey öğretmişti ve sonunda doğayı nihai öğretmeni olarak görmeye başlamıştı. Tüm bunlar onun mimariye bakış açısını şekillendirecekti.
Art Nouveau Sanat Akımı Nedir?
Gaudí, eğitimini tamamladıktan sonra, Josep Fontséré, Joan Martorell ve Francisco de Paula del Villar gibi tanınmış mimarların yanında çalışmaya başladı. Yeteneği şansla birleşen Gaudi, henüz mimarlık kariyerinin ilk yıllarında dönemin en zenginlerinden Eusebi Güell ile tanıştı. Bu iki adamın arkadaşlığı, Gaudi’ye hızlı bir başlangıç yapma fırsatı sağlayacaktı.
Farklı ülkelerde farklı şekillerde ortaya çıkan Art Nouveau mimarları, ilhamı öncelikle doğada aramışlardı. Bitkisel motifleri, kıvrılan çizgileri, doğanın dinamik kuvvetlerini binalara, iç mekân ve mobilyalara yansıtmışlardı. Akım içinde pek çok farklı üslup ve kişisel yorum ortaya çıkmıştır.
Art Nouveau’nun İspanyolca adı -Katalan dilinde “Modernisme” biçimindedir. Akımın ana merkezi özellikle Antoni Gaudi’nin yapıtlarıyla Barcelona’dır.
Eusebi Güell ile güçlü dostluk ilişkisi, Gaudi’ye Barselona’da prestij kazandırmıştır. En önemli yapıtları Barcelona’daki Sagrada Familia (1883-), Park Guell, (1900-1914) ve Casa Milla (1906 – 1910) dır.
Sagrada Familia Bazilikası
En ünlü eseri ise ömrünü adadığı, La Sagrada Familia bazilikasıdır. Sagrada Familia, Gaudí’nin 1883’te inşa etmekle görevlendirilmesinden çok önce bile tartışmaların odağı olmuştu. Sagrada Familia, ilk olarak 1881 yılında hayırsever Josep Maria Bocabella tarafından tasarlandı.
19. yüzyılda İspanyol imparatorluğunun çöküşü İspanya genelinde güçlü ideolojik ve politik tartışmalara yol açmıştı. 1870’lerin sonlarında sol kanat ve anarşist hareketler ortaya çıkmıştı ve Bocabella bunlara karşı yeni bir bazilika ile bir duruş sergilemeyi amaçladı. Bu amaçla, 1882’de şehrin Eixample bölgesinin hemen dışında bir arsa satın aldı.
Çalışmaları yönetmek için bir vakıf kurdu ve mimar Francisco de Paula Villar y Lozano’yu isisn başına atadı. Ancak Lozano, çeşitli anlaşmazlıklar nedeniyle vakfın Gaudí’den inşaatı devralmasını istemesine kadar binanın yapımında fazla da ileri gidemedi.
Gaudí tasarımlarını hem Bocabella’nın ideallerine hem de o dönemde Katalonya’yı kasıp kavuran sağcı siyasi ve ideolojik hareketlere göre ayarladı. 1926’daki ölümüne kadar sadece La Sagrada Familia üstünde çalıştı. 7 Temmuz 1926’da, 74 yaşında bir trafik kazası sonucu projesini tamamlayamadan öldü.
.
Gaudí 1926’da vefat ettiğinde Barselona, Avrupa’daki anarşist ve sol hareketlerin merkezindeydi. 1936’da, İspanya iç savaşının patlak vermesiyle birlikte, inşaat alanı anarşist gruplar tarafından tahrip edilecekti. Gaudí’nin stüdyosu yakıldı, tüm çizimler ve modeller yok edildi.
Savaş sonrası dönemde inşaat yeniden başladı. Yangında kaybolan planların ve arşiv materyallerinin yokluğunda, mimarlar ve tarihçiler Gaudí’nin fikirlerini kendilerince yorumlamaya başladılar. Zaman içinde de Gaudí’ninkiyle eşdeğer bir efsane haline geldi.
Antoni Gaudi Barselona’yı Baştan Yaratmıştır
Antoni Gaudi’nin Barselona’da olan sekiz eseri UNESCO Dünya Mirası Listesi’nde yer alır. Öte yandan, 2002 yılı Uluslararası Gaudi Yılı olarak literatüre geçmiştir. Gaudi, eserlerinin ayrıntılı planlarını nadiren çizerdi. Bunun yerine ilk önce üç boyutlu ölçekli modeller oluşturmayı tercih ederdi. Böylece yol boyunca çalışmalarına yeni fikirler ekleyebilirdi. Gaudi’nin mimarinin her yönü hakkında yeni fikirleri vardı.
Aslında katedralin nefinde bulunan bir cümle onun sanatının özeti gibidir. ‘Sanat Yok. Hepsi matematiktir. “. Tüm bunların bir aritmetik kitabı ile başladığı düşünülünce kendisinin bu sözü neden söylediği kolayca anlaşılacaktır.
Kaynaklar ve ileri okumalar:
- Droge, Isabel. “Architectural Wizardry: 4 Fascinating Works by Antoni Gaudi” TheCollector.com, September 17, 2023, https://www.thecollector.com/antoni-gaudi-works/.
- The Sagrada Familia: how Gaudí’s masterpiece became a myth and a divisive political tool. Yayınlanma tarihi: 6 Ocak 2022. Kaynak site: Conversation. Bağlantı: The Sagrada Familia: how Gaudí’s masterpiece became a myth and a divisive political tool
- Johhny Ball; Wonders Beyond Numbers: A Brief History of All Things Mathematical; ISBN: 1472939999
Size Bir Mesajımız Var!
Matematiksel, 2015 yılından beri yayında olan ve Türkiye’de matematiğe karşı duyulan önyargıyı azaltmak ve ilgiyi arttırmak amacıyla kurulmuş bir platformdur. Sitemizde, öncelikli olarak matematik ile ilgili yazılar yer almaktadır. Ancak bilimin bütünsel yapısı itibari ile diğer bilim dalları ile ilgili konular da ilerleyen yıllarda sitemize dahil edilmiştir. Bu sitenin tek kazancı sizlere göstermek zorunda kaldığımız reklamlardır. Yüksek okunurluk düzeyine sahip bir web sitesi barındırmak ne yazık ki günümüzde oldukça masraflıdır. Bu konuda bizi anlayacağınızı umuyoruz. Ayrıca yazımızı paylaşarak da büyümemize destek olabilirsiniz. Matematik ile kalalım, bilim ile kalalım.
Matematiksel
