Astroloji ve astronomi telaffuz edilince kulağa neredeyse aynı gelen iki kelimedir. Ancak özlerinde tebeşir ve teneşir kadar birbirinden farklıdırlar. Günümüzde biri saygı duyulan ve ciddi olarak çalışmalar yapılan bir bilim alanı iken diğeri ise büyük ölçüde batıl inanç olarak kabul edilmektedir. Ancak aslında ortak bir tarihleri vardır.
Astroloji ve astronomi, birbirlerinden tamamen farklı olarak görülse de, tarih boyunca uzun bir süre aynı kökleri paylaşmışlardır. Astroloji, insanlığın gökyüzüne duyduğu hayranlık ve merakın bir ürünüydü. Bu merak, zamanla bilimsel yöntemlerin uygulanmasıyla astronomiye dönüştü.
Astroloji Nedir?
Astroloji kelimesi, “yıldızların hesabı” anlamına gelen Astrologia kelimesinden türemiştir. Bu kavram, binlerce yıl boyunca çeşitli medeniyetler tarafından geliştirilmiş ve zamanla farklı sistemler ortaya çıkmıştır.
Tek bir astrolojik sistem yoktur. Babil, Mısır, Çin, Hint, Maya, Yunan, Roma ve Arap medeniyetleri, kendi astrolojik sistemlerini geliştirmişlerdir. Ancak bugün en iyi bilinen ve kullanılan sistem, 12 burç üzerine kurulu olan Batı astrolojisidir. Bu sistemin kökenleri yaklaşık 2000 yıl öncesine, Babil dönemine dayanır.
Babilliler, bir yıl içinde 12 yeniay olduğunu fark ederek, güneşin gökyüzündeki yolunu 12 parçaya böldüler. Her bir bölüm, yıldızların şekline göre boğa, akrep gibi isimlerle adlandırıldı. Bu sistem, göksel bir takvim olarak zamanı anlamanın bir yolu oldu ve modern astrolojideki güneş burcu kavramının başlangıcını oluşturdu.
Astrolojinin başlangıç dönemlerinde, insanlar evrenin merkezinde olduklarına inanıyordu. Bu inançla birlikte astronomi, gökyüzündeki yıldızların ve gezegenlerin haritasını çıkarırken, astroloji de bu cisimlerin insan üzerindeki etkilerini yorumlamayı hedefliyordu. Helenistik dünyada, Yunanca “astronomia” ve “astrologia” kelimeleri sıklıkla birbirinin yerine kullanılıyordu.
Aslına bakarsanız astrolojiyi dünyaya yayan ilk kişi de pek de sıradan olmayan bir astronomdu. Bu kişi İskenderiyeli Yunan matematikçi, coğrafyacı, astronom Klaudyos Batlamyus idi. Kendisi M.S 2. yüzyılda yazmış olduğu “Tetrabiblos” isimli eseri ile bunu başaracaktı. Bu kitabında dünyanın etrafındaki gezegenlerin hızlarını ve dönüşlerini gösterdi. İnsanlar sonraki 1500 yıl boyunca astroloji hesaplarında bu bilgileri kullanacaklardı.
Astroloji İle Astronomi Birbirinden Nasıl Ayrıldı?
16. yüzyılda, krallar ve kraliçeler kehanetlerde bulunmaları için astrologlarla çalışıyordu. William Shakespeare, neredeyse tüm eserlerinde astrolojiye göndermeler yapıyordu. Ancak bu dönemde dünya görüşümüzü kökten değiştirecek gelişmeler yaşanmaya başladı.
İnsanlar tarih boyunca kendilerini evrenin merkezinde varsaymıştı. Fakat Galileo Galilei gibi bilim insanları, güneşin evrenin merkezinde olduğunu ve dünyanın onun yörüngesinde döndüğünü ortaya koyarak bu inancı temelden sarstı. Ancak astroloji bir gecede ortadan kaybolmadı. İlginç bir şekilde, Galileo bile geçimini sağlamak için astroloji dersleri vermeye devam etti.
Astroloji ile astronominin birbirinden ayrılması, bilimsel yöntemin anlaşılmasıyla gerçekleşti. Bir şeyin bilimsel olarak kabul edilebilmesi için bu yöntemle ölçülmesi gerekir. Astronomi, bu testi başarıyla geçmeyi başardı. Ancak astroloji için aynı durum söz konusu değildi. Zamanla, astroloji batı dünyasında gözden düşmeye başladı. Sonucunda da bu alandaki çalışmalar astronomi olarak yeniden isimlendirilecekti.
Astroloji, bilimsel statüsünü kaybetmiş olsa da, popüler kültürde varlığını sürdürdü. Bu dönüşüm, 1930 yılında R.H. Naylor isimli bir astroloğun Kraliçe II. Elizabeth’in küçük kız kardeşi Prenses Margaret’in doğumunu değerlendiren köşe yazıları yazmasıyla başladı.
Kısa süre sonra bu fikir diğer gazeteler tarafından da kabul gördü. O günden sonra da hemen hemen her gazetede bir günlük burç köşesi yayınlanmaya başladı. Bu dönemde astrolojiye ivme kazandıran bir akım da kurucusu Carl Jung olan psikanalizdi. Jung’un kişilik arketipleri fikri kısa sürede popüler hale geldi. Fikirleri günümüzde de işe alım sürecinde karşımıza sıkça çıkan Myers-Briggs kişilik testine ilham verdi.
Astroloji ve Astronomi Neden Birbirine Karıştırılıyor?
Astroloji ve astronomi, tarih boyunca ortak bir kökten gelişmiş ve bazı yönleriyle birbirini etkilemiştir. Ancak bugün bu iki disiplin, amaçları ve yöntemleri açısından tamamen farklıdır.
Astronominin temel amacı, evrenin fiziksel yapısını ve işleyişini anlamaktır. Bilimsel gözlemler ve matematiksel hesaplamalarla, gök cisimlerinin hareketlerini ve evrendeki yerlerini açıklar. Buna karşılık astroloji, gök cisimlerinin konumlarını ve hareketlerini kullanarak dünyevi olaylar ve insan ilişkileriyle anlamlı bağlar kurmaya çalışır.
Astrologlar, evrenin uyumlu, değişmez ve statik bir yapıda olduğunu varsayar. Oysa astronomlar, evrenin merkezsiz, dinamik ve sürekli değişen bir yapıda olduğunu bilimsel gözlemlerle kanıtlamışlardır.
Astroloji ile astronominin sıklıkla karıştırılmasının en büyük sebebi, astrolojinin astronomik bilgilere dayanarak tahminlerde bulunmasıdır. Yetenekli bir astrolog, yıldızları “okumak” ve yorum yapmak için gök cisimlerinin hareketlerini ve astronominin temel ilkelerini anlamalıdır. Ancak bu durum, astrolojinin bilimsel bir temele sahip olduğu anlamına gelmez.
Astrolojide ortaya atılan görüşler, genellikle soyut ve kanıta dayalı olmayan yorumlara dayanır. Astronomik olaylara referans verilmesi, bu disiplinin bilimsel olduğu yanılgısına neden olacaktır. Ancak bilimsel bir yaklaşım, gözlemlenebilir ve tekrarlanabilir sonuçlar gerektirir. Bu nedenle astroloji bilimsel bir disiplin olarak kabul edilmez.
Sonuç olarak
İnsanların astrolojiye olan ilgisi, bilimsel doğruluktan çok psikolojik ve sosyal ihtiyaçlarla ilgilidir. Bu durum, astrolojinin neden hâlâ bu kadar popüler olduğunu anlamamıza yardımcı olur ve bu konuda daha fazla araştırma yapılmasının önemini vurgular.
Kaynaklar ve ileri okumalar:
- Astrology vs. Astronomy: What’s the Difference?; yayınlanma tarihi: 5 Mayıs 2019; Kaynak site: Interesting Engineeing. Bağlantı: Astrology vs. Astronomy: What’s the Differenc
- How Princess Margaret Inspired the Modern Horoscope. Yayınlanma tarihi:1 Ağustos 2021. Bağlantı: How Princess Margaret Inspired the Modern Horoscope
- What’s The Difference Between Astronomy And Astrology?; yayınlanma tarihi: 17 Mayıs 2022; Bağlantı: What’s The Difference Between Astronomy And Astrology?
Size Bir Mesajımız Var!
Matematiksel, matematiğe karşı duyulan önyargıyı azaltmak ve ilgiyi arttırmak amacıyla kurulmuş bir platformdur. Sitemizde, öncelikli olarak matematik ile ilgili yazılar yer almaktadır. Ancak bilimin bütünsel yapısı itibari ile diğer bilim dalları ile ilgili konular da ilerleyen yıllarda sitemize dahil edilmiştir. Bu sitenin tek kazancı sizlere göstermek zorunda kaldığımız reklamlardır. Yüksek okunurluk düzeyine sahip bir web sitesi barındırmak ne yazık ki günümüzde oldukça masraflıdır. Bu konuda bizi anlayacağınızı umuyoruz. Ayrıca yazımızı paylaşarak da büyümemize destek olabilirsiniz. Matematik ile kalalım, bilim ile kalalım.
Matematiksel
