Bugün dünyanın en büyük kauçuk ve lastik firmalarından olan Goodyear Şirketi, adını Charles Goodyear’dan almıştır. Ancak bu şirketin ticari olarak yaşamını kauçuğa adayan Goodyear ile herhangi bir ilişkisi yoktur.
On dokuzuncu yüzyıl Amerika’sında yaşıyor olsaydınız mucit olmaya heves edebilirdiniz. Bunun nedeni doğru zamanlama, buluş, pazarlama ve patent ile hızlı bir şekilde zengin olma şansınızın olmasıydı. Elias Howe (dikiş makinesi), Samuel Morse (Morse alfabesi) ve Cyrus McCormick (mekanik orak makinesi), iş zekasının finansal ödüllerini kazanan öncülerden sadece birkaçıdır. Ancak aynı durum, son iki yüz yılın en etkili yeniliklerinden birinin mucidi olmasına rağmen Charles Goodyear için geçerli olmamıştı.
1830’larda birçok mucit, yıl boyunca dayanacak bir kauçuk ürün geliştirmeye çalışıyordu. Charles Goodyear’da bunlardan birisi idi. O dönemde kauçuk ancak doğal biçimde elde edilmekteydi. Bunu yapmanın yolu ise Amazon ormanlarından geçiyordu. Sonucunda bu durum da kauçuk temininde başka ülkelere bağımlı olmak anlamına geliyordu. Bu nedenle mucitler kauçuğu sentetik olarak elde etme yarışına girmişlerdi.
Bunun temelinde o zamanlarda kauçuğun dönemin mucize malzemelerinden biri olarak kabul görmesiydi. Akışkan formunda lateks ve sertleştiğinde kauçuk olarak adlandırılan bu sütlü özsu bir çok alanda farklı formlarda kullanılmaya uygundu. Ancak kauçuk ile ilgili önemli bir sorun sıcakta yapışkan, soğukta ise kırılgan hale gelmesi idi. Kauçuğun ortam sıcaklığı ile hal değiştirmemesi için ve her zaman sert-elastik bir halde kalmasını sağlamak amacıyla inatçı, azimli bir mucit olan Goodyear’ın yıllarını kauçuğa adaması gerekiyordu. Bu süreç onun beş parasız ölmesine neden olsa da azmi size ilham verecektir.
Charles Goodyear Kimdir?
1800 yılında New Haven’da doğup Naugatuck’ta büyüyen Goodyear, babasının hırdavat dükkanının iflas etmesiyle birlikte yeni iş arayışına girmişti. O yıllarda doğal kauçuk, Amerika’da popüler olmaya başlamıştı. Kauçuğun su geçirmez özelliği halkın ilgisini çekiyordu. Ayakkabı, yağmurluk, çadır veya cankurtaran simidi gibi kauçuk ürünler piyasaya çıkmıştı.
Charles Goodyear’ın 1834 yılında bulduğu iş kauçuk can simitleriyle ilgili geliştirdiği yeni fikirleriyle ABD’nin ilk kauçuk üreten firması Roxbury Doğal Kauçuk Şirketindeydi. Ancak bu iş kısa ömürlü olacaktı. Sonuçta kauçuk ürünler ilgi çekse de kışın taş gibi sertleşen yazın ise yumuşayan malzemelere kimse daha faza para vermek istemiyordu. Şirket kısa süre sonra kapandı. Ancak bu durum Goodyear’in kafasında doğal kauçuğa bazı maddeler katarak, onu her hava koşulunda kullanılmaya uygun hale getirme arzusunu oluşturdu.
Goodyear, madde hakkında çok az bilgiye sahip olmasına rağmen, Brezilya’dan ucuza kauçuk satın alarak hemen bu girişim üzerinde çalışmaya başladı. Ham kauçuğu farklı kimyasal maddelerle karıştırdı, ısıttı, soğuttu kısacası aklına gelen her yöntemi denedi.
Goodyear, karısının mutfağında kurduğu derme çatma laboratuvarlarda ve ayrıca alacaklılarına borcunu ödemediği için birçok geceyi geçirdiği borçlular hapishanesinde, kaplarda ve tavalarda kimyasalları ham kauçuğa karıştırdı. Bu süreçte de kendisine destek olacak yatırımcılar arayışına girdi. Goodyear’ı durdurmak mümkün değildi. Deneylerini yapmak için parası bittiğinde, ailesinin mobilyalarını, hatta çocuklarının ders kitaplarını bile sattı. Sonucunda ailesini daha da yoksulluğa sürükledi.
Goodyear, nitrik asidin kauçuğu daha az yapışkan hale getirdiğini keşfettiğinde cevabı bulduğunu düşündü. Kauçuk posta çantaları yapmak için Boston’daki Birleşik Devletler Postanesi ile bir sözleşme imzaladı. Ancak bu çantaların da sıcak havalarda erimesi sonucunda yanıldığını kısa sürede anlayacaktı. Bu başarısızlık onun daha da borçlanmasına neden olacaktı.
Bir Kaza Sonucunda Elde Edilen Başarı
Sonunda, birçok başarısızlıktan sonra, 1838’in sonlarında Goodyear, Nathaniel Hayward ile tanıştı. Goodyear, Hayward’ın kauçuğu kükürt ile kurutma çalışmasına rastlamıştı. En azından başlangıçta, bunun kauçuğu sıcaklık değişimlerine daha az duyarlı hale getirdiği görülüyordu. Sonucunda Hayward ve Goodyear birlikte çalışmaya başladı.
Charles Goodyear, 1839’da doğal kauçuğun soğukta donup sıcakta erimesini önleyen “vulkanizasyon” yöntemini sonunda keşfetti. (Adını Roma ateş tanrısı Vulcan’dan almıştır. Bu, doğal kauçuğu belirli bir miktarda kükürt ve ısı ekleyerek daha güçlü, daha dayanıklı bir malzemeye dönüştürmek için yapılan kimyasal bir işlemdir.)
Bu sürecin keşfi ile ilgili bir çok efsane vardır. Bunlardan en yaygın olanı çalışmalarına devam ettiği bir gün elindeki kükürtlü örneklerden birini yanlışlıkla sobanın üzerine düşürmesi ile ilgilidir. Söylenene göre kauçuk parçasının erimek yerine sert ve elastik bir hal alması ona yıllardır aradığı sorunun cevabını vermiştir. Bazı anlatılarda da aslında keşfi Hayward’ın yaptığı yer alır. Belki de ikili kauçukla yaptığı sayısız deneme-yanılma deneylerinden biri sırasında bu durumu keşfetmişlerdir.
Charles Goodyear Ve Patent Savaşları
Keşif sürecinin hikayesi her ne olursa olsun çözümün kükürt ve sıcaklıkta olduğunu anlayan Goodyear, kükürt ile kauçuğu basınçlı buhar altında 115 santigrat derecede 6-7 saat ısıtarak o günün ideal lastiğini üretti. Goodyear’ın kimyasal formülü mükemmelleştirmesi birkaç yıl daha alacaktı. Sonunda, en uygun formülü bulduktan sonra, sürecin patentini aldı.
24 Haziran 1844’te Charles Goodyear’a vulkanize kauçuk için 3,633 numaralı patent verildi. Ayrıca babasının düğme fabrikasının bulunduğu Naugatuck kasabasında bir kauçuk fabrikası kurdu. Bu, Naugatuck’ı Birleşik Devletler’in kauçuk başkenti yaptı. Ancak Goodyear’ın ölçeğini büyütmesi özellikle finansal açıdan ihtiyatlı bir davranış değildi.
Kauçuk gelirinin artmasını sağlamak için İngiltere’de bir patent başvurusunda bulunduğunda bir sorun daha onu bekliyordu. Patent talebi, Thomas Hancock’un bu patenti iki ay önce alması nedeniyle kabul edilmeyecekti.
1839 ve 1843 yılları arasında, Hancock bir parça Goodyear kauçuğuna sahip olmuş ve onun üzerinde araştırmalar yapmıştı. Uzun soluklu bir mahkeme sürecinin devamında hakim kararını Hancock lehine verecekti. Goodyear yine şanssızdı.
Goodyear borçlarını ödemeye ve patentlerini korumaya devam etti. 1 Temmuz 1860’ta 59 yaşında yaklaşık iki yüz bin dolar (bugün yaklaşık 5 milyon dolar) borç içinde hayatını kaybetti. Bugün dünyanın en büyük kauçuk ve lastik firmalarından olan ve Charles Goodyear’ın ölümünden yaklaşık 40 yıl sonra kurulan Goodyear Şirketi, adını Charles Goodyear’dan almıştır. Ancak bu şirketin ticari olarak yaşamını kauçuğa adayan Goodyear ile herhangi bir ilişkisi yoktur.
Ayrıca bir başka hikayeye daha göz atmak isterseniz. Helikobakter Pilori Ve Ülser İlişkisi Bir Doktorun Kendi Üzerinde Yaptığı Deney Sonucunda Anlaşıldı
Kaynaklar ve ileri okumalar
- 1-Charles Goodyear and the Vulcanization of Rubber. Bağlantı: https://connecticuthistory.org/
- 2-The Luckless Rubber Maven: Charles Goodyear; Bağlantı: https://www.youtube.com
- 3-Charles Goodyear Receives Patent for Vulcanized Rubber. Bağlantı: https://www.massmoments.org
Size Bir Mesajımız Var!
Matematiksel, 2015 yılından beri yayında olan ve Türkiye’de matematiğe karşı duyulan önyargıyı azaltmak ve ilgiyi arttırmak amacıyla kurulmuş bir platformdur. Sitemizde, öncelikli olarak matematik ile ilgili yazılar yer almaktadır. Ancak bilimin bütünsel yapısı itibari ile diğer bilim dalları ile ilgili konular da ilerleyen yıllarda sitemize dahil edilmiştir. Bu sitenin tek kazancı sizlere göstermek zorunda kaldığımız reklamlardır. Yüksek okunurluk düzeyine sahip bir web sitesi barındırmak ne yazık ki günümüzde oldukça masraflıdır. Bu konuda bizi anlayacağınızı umuyoruz. Ayrıca yazımızı paylaşarak veya Patreon üzerinden ufak bir bağış yaparak da büyümemize destek olabilirsiniz. Matematik ile kalalım, bilim ile kalalım.
Matematiksel
